Sēdes vadītājs. – Nākamais darba kārtības punkts ir debates par Tomasz Frankowski ziņojumu Kultūras un izglītības komitejas vārdā par Eiropas grāmatniecības nozares nākotni () (A9-0257/2023).
Tomasz Frankowski, Rapporteur. – Panie Przewodniczący! Pani Komisarz! Europejski sektor książek jest jedną z największych branż kultury, przemysłu twórczego w Unii Europejskiej. Zatrudnia ponad pół miliona osób i publikuje około 600 tys. tytułów rocznie. Chociaż składa się głównie z małych i średnich przedsiębiorstw, jest światowym liderem, a większość czołowych wydawców to wydawcy europejscy.
W ostatnich dziesięcioleciach zaszły w nim poważne zmiany, spowodowane głównie rozwojem technologii cyfrowych i dominacją uczestników rynku internetowego.
Dlatego jestem dumny, że to właśnie mnie przypadł zaszczyt po ponad 10 latach przygotowania sprawozdania, w którym przedstawiłem szereg zaleceń i rekomendacji dotyczących tego sektora. Co więcej, podczas głosowania w Komisji Kultury i Edukacji te rekomendacje zostały przyjęte praktycznie jednogłośnie.
Jednak bez świetnej współpracy i wsparcia wielu posłów, obecnych dzisiaj na sali, doradców grup politycznych oraz naszych asystentów rezultat końcowy nie byłby możliwy, dlatego chciałbym im podziękować z całego serca za ich wkład i pracę.
Ogromne podziękowania należą się również wszystkim przedstawicielom sektora książek, od autorów, wydawców, tłumaczy, dystrybutorów, księgarzy, bibliotekarzy i wielu innych, którzy wzięli udział w organizowanych przeze mnie konsultacjach oraz swoim doświadczeniem wzbogacili to sprawozdanie.
Warto zauważyć, że pandemia COVID-19 wyraźnie pokazała moc i wartość książek w ludzkim życiu. Wiele osób sięgnęło po książki, aby znaleźć pociechę i przetrwać lockdown oraz poradzić sobie z jego konsekwencjami. Rodzice kupowali natomiast więcej książek edukacyjnych dla swoich dzieci, aby zrekompensować zamknięcie szkół.
Dlatego w sprawozdaniu wzywamy państwa członkowskie, żeby uznały książki za dobro podstawowe oraz zasadniczą rolę, jaką książki odgrywają w społeczeństwie z kulturowego, społecznego, gospodarczego i intelektualnego punktu widzenia.
Kluczowe jest wspieranie i promowanie czytelnictwa już od najmłodszych lat. Dlatego proponujemy wprowadzenie programu „Pierwsza książka”, aby dzieci otrzymywały swoją właśnie pierwszą książkę i kartę biblioteczną. Byłby to doskonały projekt pilotażowy w Unii Europejskiej, zachęcający rodziców do wizyty w okolicznej bibliotece.
Wzywamy Komisję Europejską do stworzenia znaku prezentującego niezależne księgarnie w Unii, które promują europejskie książki i zapewniają im widoczność, a także do wprowadzenia „bonów kulturalnych”, które mogłyby ułatwić zakup tych książek.
Priorytetem europejskiego sektora książek musi być w szczególności poprawa dostępności książek dla osób z niepełnosprawnościami, niewidomych i niedowidzących. Wiele książek europejskich nie jest dostępnych ogółowi Europejczyków ze względu na rozdrobnienie geograficzne rynków, różnorodność językową, brak tłumaczeń oraz dominację książek anglojęzycznych.
Dlatego tak ważne jest zwiększenie budżetu programu „Kreatywna Europa” na lata 2028–2034, co powinno stanowić najwyższy priorytet w kolejnych wieloletnich ramach finansowych. Dzięki temu więcej pieniędzy trafi do branży księgarskiej, w tym na dofinansowanie przekładów literatury. Program „Horyzont Europa” należy również rozszerzyć na sektor książek.
Wreszcie, aby książki jako towary pierwszej potrzeby były bardziej przystępne cenowo i dostępne dla społeczeństwa, europosłowie proponują wprowadzenie zerowej stawki VAT na książki w państwach członkowskich, niezależnie od ich formatu.
Kluczowa jest potrzeba uczciwej konkurencji, zwłaszcza ze strony dużych firm technologicznych, które mają dominującą pozycję na rynku. W ramach Digital Markets Act musimy wprowadzić obowiązek interoperacyjności czytników elektronicznych, tak aby ulubione książki można było czytać na dowolnym urządzeniu.
Innym wyzwaniem stojącym przed sektorem jest transformacja ekologiczna. Musimy ją wspierać za pomocą zachęt finansowych, badań i współpracy oraz promować wykorzystanie zrównoważonych opakowań oraz surowców, które są niezbędne w produkcji, dystrybucji oraz transporcie książek drukowanych.
Sztuczna inteligencja w sektorze książek może mieć bardzo duży potencjał, jednak musimy nalegać na absolutną przejrzystość jej wykorzystania.
To tylko niektóre z najważniejszych rekomendacji zaproponowanych w tym sprawozdaniu, ale musimy dalej wspólnie pracować, żeby zostały one wdrożone przez Komisję Europejską oraz państwa członkowskie.
Věra Jourová,Vice-President of the Commission. – MrPresident, honourable Members, I am delighted to join you today for this plenary debate on the draft own initiative report on challenges and opportunities for the publishing sector in the 21stcentury. Let me start by thanking rapporteur TomaszFrankowski and members of this House for their interest and initiative on this important topic.
Books and reading bring immeasurable value to our societies, our cultures, and our European way of life. They hold a fundamental place in education, training and research and help to bolster our essential human right to cultural expression.
Everybody should be able to benefit from the extraordinary added value of this essential public good from a long-term perspective. The Commission therefore welcomes this report, which puts forward a vision for a more inclusive, diverse and green books and publishing sector.
In line with this, through a combination of funding programmes – including Erasmus+, CreativeEurope and HorizonEurope – the EU provides significant support to Europe’s publishing houses, booksellers, book fairs, authors and translators.
Under our flagship programme for Culture and Creativity – which is called CreativeEurope – in 2021 and 2022 alone, we made available EUR20million, equivalent to more than 8% of the budget of its culture strand, to support the entire books and publishing value chain. To give you a concrete example, during this period, more than 1000 books were translated from 48languages thanks to the support of the programme.
This significant assistance is reinforced by additional measures, recently launched or in the pipeline, such as the Day of European Authors, which promotes books and reading, in particular among young people. Beyond this, next month we will open the Culture Moves Europe action to professionals working in the books and publishing sector to help develop their skills and competencies, professional networks, and to promote lifelong learning and exchange.
But I do admit several complex issues still remain. And I owe you my honesty: more budgetary resources would be necessary to tackle these issues in full. In the current environment, as I am sure you are all too aware, it is difficult to imagine from where these resources could be drawn. Despite this, the Commission remains fully committed to supporting Member States through the open method of coordination, including the upcoming dedicated group on the future model of public libraries, to explore how to collectively address these challenges and seize opportunities for the sector.
Stanislav Polčák, za skupinu PPE. – Pane předsedající, paní komisařko, evropský knižní sektor je jedním z největších kulturních kreativních odvětví EU, zaměstnává více než půl milionu lidí a ročně vydává na 600 000 titulů. Tento sektor je většinou tvořen malými a středními podniky a je třeba také říci, že ti přední vydavatelé, celosvětoví, pocházejí z EU.
Knižní sektor se také ale vypořádává s řadou změn, jako je rozvoj digitálních technologií, on line trhu, ale také rostoucí výrobní náklady a problémy v dodavatelském řetězci papíru. V minulých letech jsme mohli sledovat výrazné zdražení knih. Jsem proto rád, že zpráva kolegy Frankowského obsahuje řadu užitečných doporučení, která mohou rozvoji knižního trhu napomoci.
Vyzdvihl bych zejména nulovou sazbu DPH na knihy, kterou toto doporučení obsahuje a kterou také zavedla česká vláda, a já to považuji skutečně za důležitý krok na cestě k vzdělanostní společnosti, která by měla být odolnější i například vůči dezinformacím. Za přínosnou považuji rovněž propagaci čtení v členských státech prostřednictvím různých iniciativ, také podporu mobility a výměny zkušeností v knižním sektoru, mimo jiné rovněž prostřednictvím našeho programu Kreativní Evropa. Rovněž bych si dovolil zmínit institut z autorského zákona o spravedlivé odměně za půjčování knih, protože tento institut dále podporuje knižní tvorbu. Jsem rád, že tuto iniciativu a zprávu můžeme projednat a rozhodně ji podpořím.
Massimiliano Smeriglio, a nome del gruppo S&D. – Signor Presidente, signora Commissaria, onorevoli colleghi, i libri sono da sempre un mezzo di libera espressione, le lenti per conoscere meglio il mondo e imparare e trasmettere il sapere.
Il settore del libro si compone di una miriade di soggetti che vanno supportati: autori, editori, traduttori, lettori, fino ai librai. I librai, in particolare, sono figure professionali preziose per introdurre e avvicinare alla lettura.
Vorrei ricordare l'importanza delle librerie indipendenti, spesso vittime di vergognosi atti di intimidazione. Inoltre, queste librerie subiscono le difficoltà del mercato senza ricevere alcun supporto pubblico. Questi luoghi sono dei pilastri delle nostre comunità locali: le mantengono vive, promuovono iniziative culturali e diventano spesso un punto di incontro, socializzazione e aggregazione.
È importante fare presto: creare un marchio europeo per le librerie indipendenti per aumentare la loro visibilità, promuovere la diversità e avere un ruolo centrale nella catena del valore e della diffusione della conoscenza.
Irena Joveva, v imenu skupine Renew. – Spoštovani! Knjige. Brez njih ne bi poznali zgodovine, brez njih ne bi bilo družbenega napredka, revolucij, raziskav, inovacij.
Ironično, brez njih ne bi bilo tehnološkega razvoja in digitalizacije, danes dveh velikih groženj knjižnemu sektorju, ne zgolj z vidika obstoja novih knjižnih formatov, ki bodo morda v prihodnosti popolnoma zamenjali tiskane knjige – sicer upam, da ne –, temveč predvsem z vidika nenehne dostopnosti videovsebin, ki v zadnjem času zatirajo bralno kulturo, predvsem mladih.
Zato moramo poskrbeti za to, da bi jim branje bilo bolj privlačno, da bi svojo pozornost z ekranov preusmerili nazaj na knjige. Dejstvo je, da je večja nevarnost od ekonomskih in tehnoloških groženj knjižnemu sektorju upad bralk in bralcev, ker bo brez bralcev vsakršna pomoč in zagotavljanje trajnostnega razvoja sektorja žal brezpredmetna. Hvala.
Diana Riba i Giner, en nombre del Grupo Verts/ALE. – Señor presidente, señora comisaria, este Parlamento enviará mañana un mensaje inequívoco. Los libros son un bien esencial y estamos muy orgullosas de haber contribuido a este texto que refleja la diversidad del sector, desde autores hasta las pequeñas editoriales, pasando por las bibliotecas escolares, las bibliotecas públicas y los bibliotecarios, así como las pequeñas librerías, los libreros y los lectores y la lectura. Todos ellos son esenciales en la protección de la libertad de expresión y en la construcción de una Europa diversa.
En defensa de la diversidad cultural, esta votación dejará clara la posición del Parlamento Europeo. Pedimos a la Comisión y a los Estados miembros que la promuevan con hechos, apoyando especialmente la creación y la traducción en las lenguas llamadas regionales o minorizadas. Con esta votación también somos contundentes denunciando la creciente censura en algunos Estados miembros. Lastimosamente, los catalanohablantes lo conocemos bien. Hace solo un par de meses la extrema derecha llegaba al gobierno en un municipio de Valencia retirando todas las revistas en catalán de su biblioteca pública. Y como decía Ovidi... (la oradora se expresa en una lengua no oficial).
Con la aprobación de este informe les plantamos cara. Sepan ustedes que seguiremos trabajando por una Europa en la que se pueda hablar, escribir y pensar en todas las lenguas.
Elżbieta Kruk, w imieniu grupy ECR. – Panie Przewodniczący! Książki od wieków stanowiły nie tylko źródło wiedzy, ale również narzędzie edukujące, chroniące dziedzictwo kulturowe, kształtujące tożsamość narodową. Europejska branża księgarska w ostatnich dziesięcioleciach doświadczyła poważnych zmian ze względu na nowe technologie i pojawienie się dominujących graczy na rynku online. Zakładano, że w wyniku tych przemian książki drukowane zostaną całkowicie zmarginalizowane. Jednak pomimo przejścia społeczeństwa na cyfrowy styl życia, nadal przywiązanie do dotyku drukowanej książki dominuje. Niemniej tradycyjne księgarnie i wydawnictwa stoją w obliczu jeszcze innych wyzwań, takich jak rosnące koszty produkcji i kwestie związane z łańcuchem dostaw papieru. Wiele książek jest drukowanych w Azji.
Aby sektor książek w Europie zachował swą siłę i znaczenie, musi otrzymać wsparcie. Niezbędne wydaje się uznanie książek za dobro podstawowe we wszystkich państwach członkowskich. Wprowadzenie obowiązku kompatybilności czytników oraz e-booków czy wprowadzenie wymogu przejrzystości wykorzystania sztucznej inteligencji. Jedno jest pewne, nie możemy utracić tej wielkiej wartości, jaką jest drukowana książka.
Ibán García del Blanco (S&D). – Señor presidente, los libros son sinécdoque de Europa o, al menos, de la Europa que queremos ser, de la Europa que queremos construir. A través de la cultura conformamos comunidades, conformamos espacios colectivos compartidos que trascienden de alguna forma de nuestra propia individualidad, soñamos con proyectos de mayor trascendencia a través de comunidades, a través de espacios mayores que los que están enfrente de nuestras narices o de nuestra tribu. Son, por lo tanto, el libro y la cultura tan importantes como el patrimonio que defendemos y protegemos, tan importantes como las catedrales.
Y en ese sentido, como contaba muy bien Orlando Figes en ese maravilloso libro que se llama Los europeos, a través de los derechos de autor y a través de la edición barata se conformó en el siglo XIX una protoidentidad de lo que hoy es Europa y de la que hoy somos tributarios. Por lo tanto, cualquier esfuerzo de defensa del libro es una defensa también de Europa.
Y en ese sentido quiero felicitar a mi compañero Tomasz Frankowski, porque ha hecho un gran trabajo y porque, además, todas esas recomendaciones —eliminar el IVA para los libros, la defensa de las librerías como unidad básica de espacio cultural y también de libertad—, todas esas medidas son necesarias y todas son pocas para lo que merecen el espacio y el sector de los libros.
Vlad-Marius Botoş (Renew). – Domnule președinte, doamnă comisar Jourová, stimați colegi, cărțile sunt cele care au dus la dezvoltarea societății, sunt una dintre pietrele de temelie ale culturii și civilizației noastre. Totuși, acest sector a fost până în momentul de față lăsat să se descurce singur, cu prea puține surse de finanțare, cu inovații și tehnologii care îi fac o tot mai mare concurență.
Acest sector are nevoie nu doar de atenția noastră, ci și de instrumente financiare care să sprijine toate părțile implicate în producerea cărților, începând de la un cadru propice la legislație potrivită pentru edituri, tipografii și industriile orizontale. Nu este suficient să avem programul Erasmus. Sectorul cărților trebuie să fie eligibil și în cadrul altor programe de finanțare pentru a-și moderniza și digitaliza producția, dar și metodele de promovare. Avem nevoie de cărți și avem nevoie de programe care să încurajeze tinerii să citească, pentru că putem avea o Europă dezvoltată doar dacă avem oameni care citesc și care iubesc cărțile.
Chiara Gemma (ECR). – Signor Presidente, onorevoli colleghi, Commissaria, lo sviluppo dell'editoria digitale e degli e-book costituiscono importanti fattori di ulteriore democratizzazione nel settore del libro europeo, soprattutto se pensiamo alla maggiore accessibilità consentita ai lettori con disabilità.
È doveroso allora supportare in tal senso gli editori nella sperimentazione di nuove modalità di accesso e di fruizione del libro. Non dimentichiamo, però, che in questa fase occorre monitorare scientificamente i reali effetti di apprendimento con il libro digitale per capire quali sono gli effetti che sortisce, specialmente nei giovani, e continuare, nello stesso tempo, a garantire gli adeguati spazi al tradizionale libro cartaceo quale strumento formativo e di apprendimento dagli effetti sperimentati e consolidati.
Infine, un ultimo rilievo merita il fenomeno dell'autopubblicazione, anch'esso sempre più in crescita. Il rischio rispetto a tale tendenza è che esso, scavalcando la consolidata mediazione editoriale, così come il valore storico di professionalità e di rispetto per il libro, possa indebolire il tradizionale modo di proporre e tramandare il sapere che contraddistingue da sempre il settore del libro europeo.
Catch-the-eye procedure
Sandra Pereira (The Left). – Senhor Presidente, a promoção do livro e da leitura é um eixo fundamental de qualquer política que vise a construção de uma democracia cultural.
Defendemos uma verdadeira política para o livro e para a leitura que abranja os domínios da edição, distribuição e comercialização do livro, incluindo o apoio aos pequenos editores e às livrarias independentes – que sobrevivem com extrema dificuldade e muitas delas têm até encerrado –, aos alfarrabistas e pequenos livreiros que resistem, apesar das dificuldades, algumas delas relacionadas com preços impeditivos das rendas urbanas. Uma política que contemple a remuneração justa de autores, tradutores e revisores; a valorização das bibliotecas públicas, das bibliotecas escolares, das bibliotecas municipais; a criação de eventos literários; a defesa das línguas.
Promover o livro e a leitura requer, por parte dos Estados-Membros, políticas concretas que fomentem, desde tenra idade, o gosto pela leitura, também pela leitura ativa e pela leitura em voz alta.
O acesso aos livros, a leitura e a literacia não podem ser um privilégio de alguns. Têm de ser um direito de todos.
(End of catch-the-eye procedure)
Věra Jourová,Vice-President of the Commission. – MrPresident, thank you for pronouncing so well my name. I’m not used to it! Honourable Members, let me conclude today’s exchanges by thanking all Members for their continued interest in, and engagement with, this crucial topic and for your rich contributions to this plenary debate.
On our side, the Commission will continually seek to optimise the potential of the EU’s funding programmes to tackle the issues faced by all actors from Europe’s publishing houses, booksellers and book fairs, to authors and translators in the books and publishing sector.
In this respect, let me underline that in the context of the ongoing budgetary discussions for 2024, the Commission will do our utmost to maintain the current budgets for Creative Europe, Erasmus+ and Horizon Europe. Here we rely on your close support and cooperation.
What’s more, we stand ready to collaborate with Member States and stakeholders to find remedial measures addressing complex issues – among which sustainability, diversity and inclusion – faced by the books and publishing sector, to empower it to reach its full potential in our societies.
In the remaining time, I will have personal comment. It’s late, and maybe I will not destroy the seriousness of the moment, but I’ve been asked very often about my post-mandate activities. Hereby I declare that one of the first things I will do is to go to the public library in Prague 10, get access and then happily read and read and read!
Tomasz Frankowski, Rapporteur. – Panie Przewodniczący! Chciałbym podziękować wszystkim za tak ważne głosy w dzisiejszej debacie.
Zniechęcenie ludzi do czytania to najszybszy sposób na utratę więzi społecznych. Jedną z pierwszych rzeczy, którą agresorzy zawsze robią w czasie wojny, tak jak teraz w Ukrainie, jest spalenie wszystkich książek sprzecznych z ich ideologią. Tylko wykształcone społeczeństwo może użyć swojego głosu do ochrony swojej kultury. Jeżeli ludzie przestaną czytać książki, przestaną zdobywać wiedzę. To przestroga przed cenzurą i niebezpieczeństwami związanymi z życiem w społeczeństwie pozbawionym wiedzy i niezależnej myśli.
Nakłonienie ludzi do rezygnacji z czytania to najszybszy sposób, by utracili zdolność do rozwoju jako społeczeństwo. W tym kontekście książki są bezcenne, ponieważ stanowią fundament nauki i wiedzy. Kiedy dzieci uczą się czytać, nie tylko odcyfrowują słowa. Rozwijają również zdolność krytycznego myślenia, dzięki czemu mogą stać się aktywnymi i świadomymi obywatelami, w pełni uczestniczącymi w procesie demokratycznym.
Książki są również wspaniałym źródłem rozrywki i dają możliwość podróżowania bez wychodzenia z domu. Pobudzają naszą wyobraźnię i kreatywność oraz umożliwiają nam lepsze zrozumienie świata, w którym żyjemy.
Dlatego mam nadzieję, że te zalecenia przedstawione w moim sprawozdaniu zapewnią istotne wsparcie europejskiemu sektorowi książki, które jest potrzebne, aby sprostać wielu nowym wyzwaniom i zapewnić naszemu społeczeństwu dalsze korzystanie z różnorodnej literatury europejskiej.
Liczę na Państwa wsparcie w jutrzejszym głosowaniu na sesji plenarnej, by wysłać ważny sygnał dla branży księgarskiej ze strony Parlamentu Europejskiego.