Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Μαρτίου 2019 σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ.540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών abamectin, Bacillus subtilis (Cohn 1872) στέλεχος QST 713, Bacillus thuringiensis υποείδος aizawai, Bacillus thuringiensis υποείδος israeliensis, Bacillus thuringiensis υποείδος kurstaki, Beauveria bassiana, benfluralin, clodinafop, clopyralid, Cydia pomonella Granulovirus (CpGV), cyprodinil, dichlorprop‑P, epoxiconazole, fenpyroximate, fluazinam, flutolanil, fosetyl, Lecanicillium muscarium, mepanipyrim, mepiquat, Metarhizium anisopliae ποικιλία anisopliae, metconazole, metrafenone, Phlebiopsis gigantea, pirimicarb, Pseudomonas chlororaphis στέλεχος MA342, pyrimethanil, Pythium oligandrum, rimsulfuron, spinosad, Streptomyces K61, thiacloprid, tolclofos‑methyl, Trichoderma asperellum, Trichoderma atroviride, Trichoderma gamsii, Trichoderma harzianum, triclopyr, trinexapac, triticonazole, Verticillium albo-atrum και ziram (D060042/02 – )
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
–έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/128/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου που αφορά τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων(1),
–έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ.540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών abamectin, Bacillus subtilis (Cohn 1872) στέλεχος QST 713, Bacillus thuringiensis υποείδος aizawai, Bacillus thuringiensis υποείδος israeliensis, Bacillus thuringiensis υποείδος kurstaki, Beauveria bassiana, benfluralin, clodinafop, clopyralid, Cydia pomonella Granulovirus (CpGV), cyprodinil, dichlorprop‑P, epoxiconazole, fenpyroximate, fluazinam, flutolanil, fosetyl, Lecanicillium muscarium, mepanipyrim, mepiquat, Metarhizium anisopliae ποικιλία anisopliae, metconazole, metrafenone, Phlebiopsis gigantea, pirimicarb, Pseudomonas chlororaphis στέλεχος MA342, pyrimethanil, Pythium oligandrum, rimsulfuron, spinosad, Streptomyces K61, thiacloprid, tolclofos‑methyl, Trichoderma asperellum, Trichoderma atroviride, Trichoderma gamsii, Trichoderma harzianum, triclopyr, trinexapac, triticonazole, Verticillium albo-atrum και ziram (D060042/02),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ηςΟκτωβρίου 2009, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ(2) του Συμβουλίου, και ιδίως το άρθρο 17 πρώτο εδάφιο,
–έχοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της ανανέωσης, του Οκτωβρίου του 2017, η οποία εκπονήθηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ.1107/2009 της Επιτροπής, σχετικά με την ουσία thiacloprid(3),
–έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ.182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή(4),
–έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,
–έχοντας υπόψη το άρθρο 106 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,
Πλαίσιο
A.λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση της ουσίας thiacloprid ως εντομοκτόνου έχει εγκριθεί από την 1η Ιανουαρίου 2005·
B.λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία ανανέωσης της έγκρισης της ουσίας thiacloprid με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 844/2012(5) της Επιτροπής βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2015 και περιλαμβάνει την απαιτούμενη αίτηση ανανέωσης τρία έτη πριν από τη λήξη της έγκρισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έγκριση της ουσίας λήγει στις 30 Απριλίου 2019·
Γ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος έγκρισης της δραστικής ουσίας thiacloprid έχει ήδη παραταθεί με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/524 της Επιτροπής(6)·
Δ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή δεν εξηγεί τους λόγους για τη δεύτερη παράταση, παρά μόνο δηλώνει: «Επειδή η αξιολόγηση των εν λόγω ουσιών [συμπεριλαμβανομένης της thiacloprid] έχει καθυστερήσει για λόγους ανεξάρτητους από τη θέληση των αιτούντων, η έγκριση αυτών των δραστικών ουσιών είναι πιθανό να λήξει πριν ληφθεί απόφαση για την ανανέωσή της»·
E.λαμβάνοντας υπόψη ότι σκοπός του κανονισμού (ΕΚ) αριθ.1107/2009 είναι η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας τόσο της υγείας των ανθρώπων και των ζώων όσο και του περιβάλλοντος, και ταυτόχρονα η εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας της Ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων, των βρεφών και των παιδιών·
ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 ορίζει ότι τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα θα πρέπει να περιέχουν ουσίες μόνον εφόσον έχει αποδειχθεί ότι αυτές ωφελούν σαφώς τη φυτική παραγωγή και δεν αναμένεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων ή να έχουν μη αποδεκτές επιδράσεις στο περιβάλλον·
Ζ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 ορίζει ότι, για να επισπευσθεί η έγκριση των δραστικών ουσιών, θα πρέπει να καθοριστούν αυστηρές προθεσμίες για τα διαφορετικά στάδια της διαδικασίας, κάτι που προφανώς δεν έχει συμβεί·
Η.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ.1107/2009 αναφέρει ότι, για λόγους ασφάλειας, η περίοδος της έγκρισης των δραστικών ουσιών θα πρέπει να περιορίζεται χρονικά· λαμβάνοντας υπόψη ότι η περίοδος της έγκρισης θα πρέπει να είναι ανάλογη με τυχόν εγγενείς κινδύνους της χρήσης των ουσιών αυτών, ωστόσο η αναλογικότητα αυτή προφανώς δεν υφίσταται·
Θ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η δραστική ουσία thiacloprid είναι ένα κυανο-υποκατάστατο νεονικοτινοειδές ευρέως χρησιμοποιούμενο για την αντικατάσταση των ουσιών clothianidin, imidacloprid και thiamethoxam, που απαγορεύονται στην Ένωση, με εξαίρεση τη χρήση τους σε θερμοκήπια·
Ι.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σκευάσματα που βασίζονται στην ουσία thiacloprid ψεκάζονται σε χωράφια με πολύ υψηλότερο ρυθμό από ό, τι οι ουσίες clothianidin, imidacloprid και thiamethoxam που χρησιμοποιούνταν προηγουμένως·
ΙΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση των σκευασμάτων με βάση την ουσία thiacloprid επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας, διότι η ζημία για τους επικονιαστές αναμένεται να είναι μικρότερη·
Ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής
ΙΒ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με ορισμένες πρόσφατες μελέτες, η ουσία thiacloprid έχει επιπτώσεις ενδοκρινικής διαταραχής(7), γονιδιοτοξικές και κυτταροτοξικές επιπτώσεις(8),(9), καθώς και επιπτώσεις στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, είναι δε νευροτοξική(10) και ανοσοτοξική(11)·
ΙΓ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η δραστική ουσία thiacloprid θεωρείται ότι παρουσιάζει «ιδιότητες ενδοκρινικής διαταραχής» στη βάση δεδομένων της ΕΕ για τα φυτοφάρμακα(12) και είναι υποψήφια για υποκατάσταση·
ΙΔ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων έχει ορίσει την ακόλουθη ταξινόμηση και επισήμανση για τη δραστική ουσία thiacloprid: «ουσία εικαζόμενη ως καρκινογόνος για τον άνθρωπο και υποτιθέμενη ως τοξική για το αναπαραγωγικό σύστημα του ανθρώπου»·
ΙΕ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων δημοσίευσε ανησυχητικά και αμετάκλητα συμπεράσματα σχετικά με την επικινδυνότητα της ουσίας thiacloprid για την υγεία του ανθρώπου στην έκθεση αξιολόγησης της ανανέωσης, του Οκτωβρίου του 2017, σχετικά με την ουσία thiacloprid, η οποία εκδόθηκε για δημόσια διαβούλευση(13)·
ΙΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, στη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, της 16ης Ιουνίου 2016, ο Επίτροπος Andriukaitis εξήγησε ότι η αρχή της προφύλαξης θα υπερισχύει σε περίπτωση αμφιβολίας όσον αφορά τα κριτήρια για τους ενδοκρινικούς διαταράκτες·
ΙΖ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο γαλλικός περιβαλλοντικός οργανισμός ANSES εξέδωσε αρνητική γνωμοδότηση σχετικά με τη δραστική ουσία thiacloprid στην έκθεσή του, του Μαΐου του 2018, σχετικά με τα νεονικοτινοειδή(14),(15),(16)·
ΙΗ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η Γαλλία έχει απαγορεύσει τη χρήση της ουσίας thiacloprid από τον Σεπτέμβριο του 2018 λόγω υπονοιών περί καρκινογόνου δράσης της·
Απειλή για τη βιοποικιλότητα
ΙΘ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσία thiacloprid μπορεί να είναι για τις μέλισσες τόσο τοξική όσο και οι ουσίες imidacloprid και thiamethoxam(17)·
Κ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσία thiacloprid μπορεί να επηρεάσει τις επιδόσεις των μελισσών σε επίπεδο μάθησης και μνήμης και, ως εκ τούτου, τη ζωτικότητα των αποικιών τους(18)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία(19), η χρόνια έκθεση των συλλεκτριών μελισσών στη δραστική ουσία thiacloprid, σε χαμηλή συγκέντρωση, έχει σημαντικές υποθανατηφόρες επιπτώσεις, όπως προβληματική συμπεριφορά κατά την αναζήτηση τροφής, επικοινωνία και πλοήγηση των εν λόγω ζώων, γεγονός που συνεπάγεται ότι μπορεί να τεθεί το ερώτημα τού κατά πόσον η χρήση της δραστικής ουσίας thiacloprid συμμορφώνεται όντως με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(20)·
ΚΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, εκτός από τις ήδη γνωστές παρενέργειες των νεονικοτινοειδών για τους επικονιαστές, πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις(21) έχουν αποδείξει ότι η δραστική ουσία thiacloprid επηρεάζει την ανοσολογική ικανότητα των μελισσών, η οποία έχει ήδη αποδυναμωθεί σημαντικά·
ΚΒ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση της τοξικότητας για τους επικονιαστές είναι αποτέλεσμα συνδυασμού παραγόντων(22) από τη χρήση πολλών παρασιτοκτόνων και εντομοκτόνων, συμπεριλαμβανομένου του thiacloprid·
1.θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009·
2.θεωρεί ότι δεν δύναται να αιτιολογηθεί η απόφαση για καταχώριση της ουσίας thiacloprid, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να καταδεικνύουν ότι θα αποφευχθούν οι μη αποδεκτοί κίνδυνοι για τα ζώα, την ασφάλεια των τροφίμων και τους επικονιαστές·
3.θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής δεν βασίζεται σε μια επείγουσα ανάγκη για τη δραστική ουσία thiacloprid για τους σκοπούς της γεωργίας στην Ένωση·
4.θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής δεν σέβεται την αρχή της προφύλαξης·
5.θεωρεί σκόπιμο να προτείνει η Επιτροπή, αντ’αυτού, ειδικό καθεστώς για τις μέλισσες, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι επικονιαστές είναι απαραίτητοι για τη βιώσιμη γεωργία, για τη φυτική παραγωγή και ταυτόχρονα για άλλα άγρια και τροφοπαραγωγικά ζώα, και να προτείνει, υπό το πρίσμα αυτό, την τροποποίηση, εναρμόνιση και ενίσχυση της συνοχής των σχετικών κανονισμών, με σκοπό τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των μελισσών και άλλων επικονιαστών·
6.καλεί την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού της και να υποβάλει νέο σχέδιο στην επιτροπή, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις χρόνιες επιπτώσεις της δραστικής ουσίας thiacloprid στις μέλισσες, στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων και στο περιβάλλον·
7.καλεί την Επιτροπή να απαγορεύσει, χωρίς καθυστέρηση, τις δραστικές ουσίες της τάξης των νεονικοτινοειδών ή τις ουσίες που δρουν με τον ίδιο τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της thiacloprid·
8.αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.
Έκθεση αξιολόγησης της ανανέωσης, του Οκτωβρίου του 2017, η οποία εκπονήθηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ.1107/2009 της Επιτροπής, Ουσία thiacloprid, τ.1, Οκτώβριος 2017, https://www.efsa.europa.eu/en/consultations/call/180123
Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 844/2012 της Επιτροπής, της 18ης Σεπτεμβρίου 2012, για τον καθορισμό των διατάξεων που απαιτούνται για την εφαρμογή της διαδικασίας ανανέωσης της έγκρισης δραστικών ουσιών, που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά (ΕΕ L252 της 19.9.2012, σ.26).
Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/524 της Επιτροπής, της 28ης Μαρτίου 2018, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 540/2011 όσον αφορά την παράταση των περιόδων έγκρισης των δραστικών ουσιών Bacillus subtilis (Cohn 1872) στέλεχος QST 713, πανομοιότυπο με το στέλεχος AQ 713, καθώς και clodinafop, clopyralid, cyprodinil, dichlorprop-P, fosetyl, mepanipyrim, metconazole, metrafenone, pirimicarb, Pseudomonas chlororaphis στέλεχος: MA 342, pyrimethanil, quinoxyfen, rimsulfuron, spinosad, thiacloprid, thiamethoxam, thiram, tolclofos-methyl, triclopyr, trinexapac, triticonazole και ziram (ΕΕ L 88 της 4.4.2018, σ. 4).
Effects of commercial formulations of deltamethrin and/or thiacloprid on thyroid hormone levels in rat serum. Sekeroglu, V., 2014, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22677783
In vitro investigation of the genotoxic and cytotoxic effects of thiacloprid in cultured human peripheral blood lymphocytes. Kocaman, A.Y., 2014, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22730181
Investigation of the genotoxic and cytotoxic effects of widely used neonicotinoid insecticides in HepG2 and SH-SY5Y cells. Şenyildiz, M., 2018, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29591886
A critical review of neonicotinoid insecticides for developmental neurotoxicity. Sheets, L.P., 2015, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4732412/
Effects of thiacloprid, deltamethrin and their combination on oxidative stress in lymphoid organs, polymorphonuclear leukocytes and plasma of rats. Birsen Aydin, 2011, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048357511000617
Risques et bénéfices relatifs des alternatives aux produits phytopharmaceutiques comportant des néonicotinoïdes, Tome 1 – Rapport du groupe de travail Identification des alternatives aux usages autorisés des néonicotinoïdes. Rapport d’expertise collective, Μάιος 2018, https://www.anses.fr/fr/system/files/PHYTO2016SA0057Ra-Tome1.pdf
Risques et bénéfices relatifs des alternatives aux produits phytopharmaceutiques comportant des néonicotinoïdes, Tome 2 – Rapport sur les indicateurs de risque. Rapport d’expertise collective, Μάιος 2018, https://www.anses.fr/fr/system/files/PHYTO2016SA0057Ra-Tome2.pdf
Risques et bénéfices relatifs des alternatives aux produits phytopharmaceutiques comportant des néonicotinoïdes, Tome 3 – Rapport d’appui scientifique et technique sur l’impact agricole. Rapport d’expertise collective, Μάιος 2018, https://www.anses.fr/fr/system/files/PHYTO2016SA0057Ra-Tome3.pdf
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 396/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Φεβρουαρίου 2005, για τα ανώτατα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων μέσα η πάνω στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές φυτικής και ζωικής προέλευσης και για την τροποποίηση της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 70 της 16.3.2005, σ. 1).
Traynor, K.S., Pettis, J.S., Tarpy, D.R., Mullin, C.A., Frazier, J.L., Frazier, M., van Engeldsorp, D., ‘In-hive Pesticide Exposome: Assessing risks to migratory honey bees from in-hive pesticide contamination in the Eastern United States’, Scientific Reports 6, 15 Σεπτεμβρίου 2016, http://www.nature.com/articles/srep33207