Na Conartha铆 agus Parlaimint na hEorpa
Leis an gc茅ad Chonradh a s铆n铆odh sa bhliain 1951, cuireadh an Tion贸l Parlaiminteach ar bun agus athainmn铆odh ina dhiaidh sin 茅 mar Pharlaimint na hEorpa. Ba 茅 cusp贸ir an Chonartha bunaidh go n-oibreodh s茅 th铆r, a raibh cogadh eatarthu roimhe sin, as l谩mha a ch茅ile chun comh-aidhmeanna a bhaint amach.
Cuireadh r茅ims铆 nua le Conartha铆 ina dhiaidh sin ina bhf茅adfa铆 oibri煤 as l谩mha a ch茅ile n贸 rinneadh na Conartha铆 sin a cheapadh ar shl铆 a chuirfeadh feabhas ar an gcaoi a raibh institi煤id铆 AE ag oibri煤, de r茅ir mar a d'fh谩s ballra铆ocht san Aontas 贸 sh茅 go dt铆 27 dt铆r. Mar shampla, tugadh isteach beartas talmha铆ochta sa Chonradh ar Fheidhmi煤 an Aontais Eorpaigh agus rinneadh athch贸iri煤 ar strucht煤r institi煤ideach AE i gConradh Nice.
Feidhm铆onn Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle, an Coimisi煤n, an Ch煤irt Bhreithi煤nais agus an Ch煤irt Ini煤ch贸ir铆 a gcumhachta铆 i gcomhr茅ir leis na Conartha铆. Meastar gurb 茅 an Coimisi煤n 鈥楥aomhn贸ir na gConartha铆鈥�.
Mar a chrutha铆tear Conartha铆 Eorpacha
Nuair at谩 conradh nua le cruth煤, n贸 nuair at谩 conradh at谩 cheana ann le leas煤, cuirtear Comhdh谩il Idir-rialtasach ar bun ina dtagann rialtais na mBallst谩t le ch茅ile. T茅itear i gcomhairle leis an bParlaimint agus tugann s铆 a tuairim uaithi maidir leis an gConradh de r茅ir mar at谩 s茅 谩 mh煤nl煤 agus 谩 fhorbairt.
Tuilleadh cumhachta don Pharlaimint
Le gach Conartha nua, t谩 m茅ad煤 lean煤nach tagtha ar chumhachta铆 daonlathais, maoirseachta agus reachtacha na Parlaiminte. Le Conradh na Bruis茅ile (a s铆n铆odh i 1975), fuair an Pharlaimint an ceart cuntais AE a ghrinnscr煤d煤 ag deireadh gach bliana agus a mheas cib茅 ar chaith an Coimisi煤n buis茅ad AE ar bhealach stuama agus ceart.
Cuireadh for谩lacha nua isteach leis an Ionstraim Eorpach Aonair (Conradh a s铆n铆odh i 1986), rud a d'谩irithigh go raibh aont煤 na Parlaiminte riachtanach sula bhf茅adfadh t铆r nua a theacht isteach in AE. Thug Conradh Amstardam (a s铆n铆odh i 1997) seasamh i bhfad n铆os l谩idre don Pharlaimint a mh茅id a bhain leis an gcomhreacht煤 leis an gComhairle i raon ioml谩n r茅ims铆 a bh铆 faoi r茅ir dhl铆 AE (cosaint an tomhalt贸ra, an cumas oibri煤 go dl铆thi煤il i dt铆r eile agus saincheisteanna comhshaoil, gan ach c煤pla ceann a lua).
Th谩inig an conradh is deireana铆, Conradh Liosp贸in, i bhfeidhm an 1 Nollaig 2009. Neartaigh s茅 Parlaimint na hEorpa, thug s茅 tuilleadh freagrachta do na parlaimint铆 n谩isi煤nta a mh茅id a bhaineann lena chinneadh c茅n ch煤rsa a ghlacfaidh an beartas Eorpach, agus thug s茅 an deis do shaor谩naigh AE leas a bhaint as cumhacht tionscnaimh i gc谩s na reachta铆ochta. Mh茅adaigh Conradh Liosp贸in cumhachta铆 na Parlaiminte sa mh茅id go nd茅antar comhreacht贸ir l谩n-aitheanta di ag a bhfuil cumhachta铆 buis茅adacha m茅adaithe. Thug s茅 r贸l l谩rnach don Pharlaimint freisin i dtoghadh Uachtar谩n an Choimisi煤in Eorpaigh.