Ϸվ

Ontwerpresolutie - B10-0125/2025Ontwerpresolutie
B10-0125/2025

ONTWERPRESOLUTIEover het toenemend geweld in het oosten van de Democratische Republiek Congo

10.2.2025-()

naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie
ingediend overeenkomstig artikel136, lid2, van het Reglement

Hilde Vautmans, Abir Al‑Sahlani, Barry Andrews, Petras Auštrevičius, Malik Azmani, Dan Barna, Benoit Cassart, Olivier Chastel, Engin Eroglu, Karin Karlsbro, Ľubica Karvašová, Ilhan Kyuchyuk, Jan‑Christoph Oetjen, Urmas Paet, Marie‑Agnes Strack‑Zimmermann, Yvan Verougstraete, Sophie Wilmès, Lucia Yar
namens de Renew‑Fractie

Zie ook gezamenlijke ontwerpresolutieRC-B10-0102/2025

ʰdzܰ:
Stadium plenaire behandeling
ٴdzܳԳٱԳ⳦ܲ:
B10-0125/2025
Ingediende teksten :
B10-0125/2025
Debatten :
Stemmingen :
Aangenomen teksten :

10‑0125/2025

Resolutie van het Europees Parlement over het toenemend geweld in het oosten van de Democratische Republiek Congo

()

Het Europees Parlement,

gezien zijn eerdere resoluties over de situatie in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC),

gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere mensenrechtenverdragen en -instrumenten van de VN,

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten,

gezien de verslagen van de Groep deskundigen van de VN inzake de DRC,

gezien de recente verklaringen van de VN-Veiligheidsraad,

gezien de recente verklaringen van de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid namens de EU over de meest recente escalatie in het oosten van de DRC,

gezien de verklaring van de ministers van Buitenlandse Zaken van de G7 van 3februari 2025 over het toenemend geweld in het oosten van de DRC,

gezien artikel136, lid2, van zijn Reglement,

A.overwegende dat de aanwezigheid van de strijdkrachten van de rebellengroep Beweging van 23maart (M23) in het oosten van de DRC de afgelopen tweejaar is toegenomen; overwegende dat de strijdkrachten nieuwe bestuurs- en belastingstelsels en militaire trainingskampen hebben opgezet en rechtstreeks mineralen uitvoeren naar Rwanda;

B.overwegende dat M23 op 23 en 24januari 2025 locaties van de Stabilisatiemissie van de Verenigde Naties in de Democratische Republiek Congo (MONUSCO) heeft beschoten, waarbij 13vredeshandhavers van MONUSCO en van de Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika (SADC) om het leven zijn gekomen;

C.overwegende dat het geweld in het oosten van de DRC sinds begin2025 aanzienlijk is geëscaleerd en is uitgemond in een schrijnende humanitaire crisis, mensenrechtenschendingen en schending van de territoriale integriteit van de DRC; overwegende dat er op 27januari 2025 gevechten zijn losgebarsten in Goma tussen M23 enerzijds en de strijdkrachten van de DRC (FARDC) en hun bondgenoten anderzijds; overwegende dat er op dat moment ongeveer 800000intern ontheemden schuilden in dichtbevolkte kampen voor ontheemden rond de stad;

D.overwegende dat delen van Goma, waaronder de plaatselijke luchthaven, op 30januari 2025 in handen zijn gevallen van M23, die verklaarde voornemens te zijn helemaal naar Kinshasa te marcheren; overwegende dat de strijdkrachten van M23 in Zuid-Kivu zijn doorgemarcheerd naar Bukavu en op 5februari Nyabibwe hebben ingenomen; overwegende dat M23 op 3februari 2025 een staakt-het-vuren heeft afgekondigd “om humanitaire redenen”, maar dat de luchthaven van Goma niettemin nog steeds gesloten is en humanitaire hulp het gebied nog altijd niet kan bereiken; overwegende dat de gedeeltelijke bezetting van Goma door M23 verstrekkende humanitaire gevolgen heeft voor de burgers, die geen toegang hebben tot stromend water, elektriciteit en internet; overwegende dat er volgens het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (OCHA) meer dan 3000mensen zijn omgekomen; overwegende dat sommigen van hen al zijn begraven in massagraven, maar anderen nog in de mortuaria van ziekenhuizen in en om Goma liggen;

E.overwegende dat de leiders van twintig landen uit oostelijk en zuidelijk Afrika op 8februari 2025, tijdens de top tussen de SADC en de Oost-Afrikaanse Gemeenschap (EAC) in Tanzania, hebben opgeroepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren in de DRC; overwegende dat zij er daarbij op hebben gewezen dat het van cruciaal belang is de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van het land te waarborgen en hebben aangedrongen op de instelling van humanitaire corridors, zodat essentiële bijstand kan worden verleend aan mensen die door het aanhoudende conflict worden getroffen;

F.overwegende dat de Groep deskundigen van de VN in haar verslag van juni2024 heeft geconcludeerd dat de inzet van het Rwandese leger (Rwanda Defence Force, RDF) een schending vormt van de soevereiniteit en territoriale integriteit van de DRC en dat Rwanda aansprakelijk is voor de acties van M23 doordat het de feitelijke controle en leiding heeft over M23-operaties;

G.overwegende dat de crisis Kinshasa heeft bereikt en dat daar ambassades, waaronder de ambassades van Rwanda, België, Frankrijk, Nederland en de VS, zijn aangevallen door demonstranten;

H.overwegende dat vrouwen en meisjes in de DRC te maken hebben met meer seksueel en gendergerelateerd geweld en dat er elke vierminuten een vrouw of meisje wordt verkracht; overwegende dat het personeel van het Panzi-ziekenhuis in Bukavu, waar veel slachtoffers van seksueel geweld worden opgenomen, verontrust is over de verslechterende veiligheidssituatie in het gebied en de veiligheid van het personeel en de patiënten in het ziekenhuis;

I.overwegende dat tijdens de gevechten verschillende magazijnen van humanitaire organisaties zijn geplunderd waar voedsel, geneesmiddelen en medische benodigdheden werden opgeslagen; overwegende dat het voor humanitaire organisaties erg lastig is om in te spelen op de behoeften van de bevolking zolang er niet dringend meer middelen worden aangevoerd en zolang de bewegingen van de organisaties door veiligheidsbeperkingen worden beperkt; overwegende dat de humanitaire toegang nog altijd beperkt is, wat verontrustend is; overwegende dat enkele internationale organisaties naar aanleiding van het verhoogde veiligheidsrisico zijn begonnen met het evacueren van niet-essentieel personeel en het afbouwen van hun activiteiten;

J.overwegende dat de DRC vóór de recente ontwikkelingen voor een van de grootste ontheemdingscrises in Afrika stond, met 6,7miljoen intern ontheemden, onder wie 4,6miljoen in Zuid- en Noord-Kivu; overwegende dat in de DRC ook meer dan 520000 vluchtelingen en asielzoekers uit buurlanden worden opgevangen en dat 1,1miljoen vluchtelingen uit de DRC worden opgevangen in buurlanden in de regio, van wie meer dan de helft in Uganda; overwegende dat sinds het begin van het jaar als gevolg van de recente oplaaiing van het geweld meer dan een halfmiljoen mensen intern ontheemd is geraakt; overwegende dat het risico op een cholera-uitbraak en bijgevolg een snelle verspreiding van de mpox-epidemie extreem hoog is vanwege de ernstige overbevolking in de kampen voor ontheemden, waar men het vaak zonder water en sanitaire en hygiënische voorzieningen moet stellen;

K.overwegende dat het oosten van Congo rijk is aan minerale hulpbronnen, met name lithium, coltan, kobalt en zink, die van essentieel belang zijn voor de economie, aangezien ze voor allerlei toepassingen worden gebruikt, van elektronica tot infrastructuur voor hernieuwbare energie; overwegende dat de Groep deskundigen van de VN heeft bevestigd dat deze mineralen illegaal door M23 worden gewonnen en gestolen, waardoor het geweld wordt aangewakkerd en mondiale toeleveringsketens worden gedestabiliseerd; overwegende dat dit niet alleen gevolgen heeft voor de bevolking van de DRC, maar ook voor de economische veiligheid van de EU en haar industrieën, ondernemingen en consumenten;

L.overwegende dat veel ontheemden toevlucht zullen zoeken in buurlanden, en mogelijk ook in de EU;

M.overwegende dat de verdere internationalisering van het conflict in de vorm van een rechtstreekse militaire confrontatie tussen de DRC en Burundi enerzijds en Rwanda anderzijds, en een oorlog op afstand tussen Afrikaanse landen, verontrustend is;

N.overwegende dat Rwanda de op twee na grootste bijdrage levert aan de vredeshandhavingstroepen van de VN, onder meer via de VN-missie voor bijstand naar Rwanda (UNAMIR);

O.overwegende dat de VN-Veiligheidsraad en de Raad voor Vrede en Veiligheid van de Afrikaanse Unie hebben opgeroepen tot noodbijeenkomsten in NewYork en AddisAbeba, en dat deze bijeenkomsten op 28januari 2025 hebben plaatsgevonden;

P.overwegende dat de EU tussen 2021 en 2024 in totaal 260miljoenEUR aan financiering aan Rwanda heeft verstrekt en daarnaast nog eens 900miljoenEUR heeft toegezegd in het kader van de GlobalGateway-strategie; overwegende dat een aanzienlijk deel van deze steun bestemd is voor “goed bestuur”, maar dat de acties van Rwanda juist getuigen van het tegenovergestelde;

Q.overwegende dat de EU naar aanleiding van de laatste ontwikkelingen in het oosten van de DRC heeft verklaard bereid te zijn de noodhulp op te voeren, met name voor de onlangs ontheemde bevolkingsgroepen in en om Goma, en dat de Commissie op 28januari 2025 nieuwe humanitaire steun voor de DRC heeft aangekondigd, te beginnen met een bedrag 60miljoenEUR voor 2025;

1.laakt de bezetting van Goma en andere gebieden in het oosten van de DRC door M23 en de RDF als een onaanvaardbare schending van de soevereiniteit en territoriale integriteit van de DRC; verzoekt M23 en de RDF met klem hun opmars te beëindigen en zich onmiddellijk terug te trekken; laakt de ernstige mensenrechtenschendingen en de schendingen van het internationaal humanitair recht die sinds 2021 tot de massale ontheemding van burgers hebben geleid als gevolg van het opnieuw opgelaaide geweld, waarbij M23, de FARDC en verscheidene andere gewapende groeperingen betrokken zijn;

2.veroordeelt met klem de willekeurige aanvallen van alle partijen met explosieve wapens in bevolkte gebieden van Noord-Kivu, waaronder op kampen voor ontheemden en andere dichtbevolkte gebieden nabij Goma, alsook de onwettige moorden, verkrachtingen en andere kennelijke oorlogsmisdaden, en de dwangarbeid, gedwongen rekrutering en andere wanpraktijken die met de steun van de RDF en de FARDC door M23 worden gepleegd;

3.veroordeelt het Rwandese leger met klem voor het inzetten van troepen in het oosten van Congo en het verlenen van rechtstreekse militaire steun aan M23, waardoor deze beweging haar controle in het oosten van de DRC heeft kunnen uitbreiden;

4.laakt alle aanvallen op diplomatieke missies in Kinshasa; verzoekt de autoriteiten van de DRC met klem hun verantwoordelijkheid uit hoofde van het internationaal recht na te komen en alle passende maatregelen te nemen om diplomaten en de gebouwen van diplomatieke missies te beschermen;

5.dringt erop aan dat onmiddellijk een einde wordt gemaakt aan het geweld, en met name aan de massamoorden en het strategisch gebruik van verkrachting als oorlogswapen; verzoekt de DRC en Rwanda onderzoek in te stellen naar oorlogsmisdadigers, onder wie personen die seksueel geweld hebben gebruikt, en deze personen te vervolgen volgens het beginsel van bevelsverantwoordelijkheid;

6.pleit voor de onmiddellijke heropening van de luchthaven van Goma; verzoekt de RDF en M23 met klem dringend de toegang tot humanitaire hulp te waarborgen en de verlening van humanitaire hulp aan de bevolking van Goma in het oosten van de DRC te vergemakkelijken, onder meer door ervoor te zorgen dat burgers en ontheemden niet de toegang wordt ontzegd tot goederen die essentieel zijn om te overleven, zoals water, voedsel en geneesmiddelen, en dat slachtoffers van seksueel geweld toegang hebben tot rechtsbijstand en sociale en medische ondersteuning;

7.dringt erop aan dat waar mogelijk onmiddellijk humanitaire corridors worden geopend en dat principiële humanitaire toegang mogelijk wordt gemaakt; dringt erop aan dat de veiligheid van het personeel van humanitaire organisaties, gezondheidswerkers en medische faciliteiten wordt gewaarborgd;

8.verzoekt de regering van Rwanda en de regering van de DRC met klem hun militaire steun stop te zetten aan niet-statelijke gewapende groeperingen, waaronder M23, die hen mogelijk medeplichtig maken aan oorlogsmisdaden;

9.is bezorgd over de gevolgen van Russische inmenging in het conflict, en meer in het algemeen in de regio;

10.betreurt dat de EU er sinds de heropleving van M23 met de steun van Rwanda niet in is geslaagd passende maatregelen te nemen om de crisis voldoende aan te pakken en Rwanda doeltreffend onder druk te zetten om zijn steun aan M23 stop te zetten, maar in plaats daarvan stappen heeft ondernomen die onvoldoende waarborgen omvatten en waarmee een inconsistente boodschap wordt gestuurd aan de Rwandese autoriteiten, waaronder de ondertekening, in februari2024, van een memorandum van overeenstemming inzake waardeketens voor duurzame kritieke grondstoffen en het besluit om de steun voor de inzet van Rwanda in Mozambique in het kader van de Europese Vredesfaciliteit (EPF) op te voeren;

11.verzoekt de Commissie en de Raad het memorandum van overeenstemming tussen de EU en Rwanda inzake waardeketens voor duurzame kritieke grondstoffen onmiddellijk op te schorten totdat Rwanda laat zien dat het zich terugtrekt uit het conflict en geen mineralen meer uitvoert die zijn gewonnen in gebieden die in handen zijn van M23; verzoekt alle actoren de transparantie te vergroten en de binnenkomst van alle bloedmineralen in de EU daadwerkelijk te verbieden;

12.verzoekt de Commissie, de EU-lidstaten en de internationale financiële instellingen alle bilaterale bijstand aan Rwanda te bevriezen totdat Rwanda onder meer humanitaire toegang verleent en alle banden met M23 verbreekt; verzoekt de Commissie en de EU-lidstaten met klem hun militaire en veiligheidsbijstand aan de RDF en het deel van de Congolese strijdkrachten dat samenwerkt met de M23-rebellen stil te leggen om ervoor te zorgen dat deze strijdkrachten niet direct of indirect bijdragen aan onrechtmatige militaire operaties in het oosten van de DRC; dringt met name aan op een herziening van de hernieuwde steun van de EU in het kader van de EPF om ervoor te zorgen dat troepen die in het noorden van Mozambique worden ingezet en steun ontvangen uit de EPF, alsook hun commandanten, naar behoren zijn doorgelicht en niet in verband kunnen worden gebracht met mensenrechtenschendingen in het oosten van de DRC of elders, en pleit voor opschorting van de steun indien wordt vastgesteld dat deze direct of indirect bijdraagt aan onrechtmatige militaire operaties in het oosten van de DRC;

13.verzoekt de Commissie en alle EU-lidstaten met klem de overdracht van wapens aan de Rwandese strijdkrachten en M23 te verbieden en meer transparantie te betrachten bij de handel in wapens uit de EU;

14.verzoekt de Raad met klem de sancties uit te breiden tegen hooggeplaatste M23-commandanten, leiders van andere gewapende groeperingen en hoge functionarissen uit Congo en Rwanda, onder wie generaal-majoor EugeneNkubito, commandant van de derde divisie van de RDF, en generaal-majoor RukiKarusisi, commandant van de speciale eenheid van de RDF, die in het verslag van de Groep van deskundigen van de VN van juni2024 en in verslagen van andere landen in de regio worden genoemd als verantwoordelijken voor of medeplichtigen aan recente ernstige schendingen door hun strijdkrachten of de personen namens wie zij bevelsverantwoordelijkheid dragen;

15.verzoekt het Internationaal Strafhof zijn onderzoek naar misdaden in de regio op te voeren zodat de daders voor de rechter kunnen worden gebracht;

16.spreekt andermaal zijn volledige steun uit voor MONUSCO wat betreft de bescherming van burgers en de stabilisering van de regio; verzoekt de VN te werken aan een sterker mandaat voor MONUSCO om vredesherstel mogelijk te maken; verzoekt de VN de bescherming van burgers en de eerbiediging van het internationaal humanitair recht te waarborgen, zeker nu het risico op gendergerelateerd geweld zo hoog is, en de veiligheid van het personeel van humanitaire organisaties, gezondheidswerkers en medische faciliteiten te verzekeren;

17.verzoekt de VN onverwijld specifieke maatregelen te nemen om het Panzi-ziekenhuis en de patiënten en het personeel daarin te beschermen;

18.verzoekt de VN gebruik te maken van de vredespartnerschappen met Rwanda, waaronder UNAMIR, om druk uit te oefenen op de Rwandese autoriteiten om het geweld een halt toe te roepen in plaats van hen toe te staan het geweld als pressiemiddel te gebruiken om sancties te vermijden;

19.pleit voor het afgelasten van de wereldkampioenschappen wielrennen van 2025 in Kigali indien Rwanda niet van koers verandert;

20.is verheugd over de speciale zitting van de VN-Mensenrechtenraad van 7februari 2025 over de mensenrechtensituatie in het oosten van de DRC en is voorstander van de oprichting van een onafhankelijke onderzoekscommissie voor ernstige schendingen die sinds januari2022 zijn begaan;

21.neemt kennis van de resultaten van de gezamenlijke bijeenkomst van de ministers van de SADC-EAC van 7februari 2025 en de gezamenlijke top van staatshoofden en regeringsleiders van de SADC-EAC van 8februari 2025; is ingenomen met de gedane aanbevelingen;

22.spreekt andermaal zijn volledige steun uit voor de door Afrika geleide vredesprocessen van Luanda en Nairobi als weg naar een oplossing voor het conflict;

23.verzoekt de internationale gemeenschap en alle betrokken actoren gebruik te maken van de raamovereenkomst van AddisAbeba en een internationale vredesconferentie te organiseren in het oosten van Congo en het gebied van de Grote Meren; benadrukt dat deze unieke conferentie, die in het teken zal staan van “ondernemen voor vrede”, belanghebbenden uit de particuliere sector bijeen zal brengen om de vredesonderhandelingstafel, aangezien wordt gestreden om strategische mineralen; beklemtoont dat zakenlieden een aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen op hun respectieve landen en deze ertoe kunnen aanzetten vrede na te streven; is van mening dat met deze aanpak vooruitgang kan worden geboekt bij het vinden van een oplossing;

24.verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regering en het parlement van Rwanda, de regering en het parlement van de Democratische Republiek Congo, en de Afrikaanse Unie, alsook aan andere relevante internationale organen.

Laatst bijgewerkt op: 12 februari 2025
Juridische mededeling-Privacybeleid