Jak zmniejszyć ilość odpadów opakowaniowych w UE? (infografiki)
Zakupy w Internecie, jedzenie i kawa na wynos… Ilość odpadów opakowaniowych rośnie. Dowiedz się, ile ich wytwarzamy i jak UE chce to zmienić.
Jest wiele rodzajów opakowań - butelki, pojemniki, puszki, pudełka, torby. Są wykonywane z różnych materiałów, takich jak papier, tektura, tworzywa sztuczne, szkło, drewno, metal, i wykorzystywane na wszystkich etapach produkcji. Producenci, przewoźnicy, supermarkety, restauracje, gospodarstwa domowe - wszyscy potrzebują i używają opakowań do ochrony i transportu towarów.
Czym są opakowania?
- Opakowania to produkty używane do przechowywania, ochrony, przenoszenia, dostarczania lub prezentowania towarów
Ile odpadów opakowaniowych wytwarzamy?
Opakowania mają wpływ na środowisko. W 2021 r. każdy mieszkaniec UE wytworzył średnio 189 kilogramów odpadów opakowaniowych. To o ponad 20% więcej niż dziesięć lat temu.
Różne kraje produkują różne ilości odpadów - od zaledwie 74 kg na osobę w Chorwacji, po 246 kg na osobę w Irlandii. Najnowsze dane dla Polski są dostępne z 2019 roku - wtedy było to 172 kg na osobę.
W 2021 r. UE wytworzyła łącznie 84,3 mln ton odpadów opakowaniowych - o 4,8 mln ton więcej niż rok wcześniej. Najwięcej stanowiły papier i tektura (40,3%), następnie tworzywa sztuczne (19%), szkło (18,5%), drewno (17,1%) i metal (4,9%).
W 2021 r. ok. 64% odpadów opakowaniowych zostało poddanych recyklingowi. Ok. 80% zostało odzyskanych, co oznacza, że odpady zostały w taki czy inny sposób przetworzone, aby mogły w przyszłości służyć pożytecznym celom (w tym recyklingowi).
Przepisy UE dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych
Przepisy UE dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych obejmują zarówno projektowanie opakowań, jak i gospodarowanie odpadami. Ich celem jest harmonizacja krajowych środków, zapobieganie wytwarzaniu odpadów oraz zwiększenie ponownego użycia, recyklingu i odzysku. Określają także minimalne wymagania dla opakowań na unijnym rynku.
Przepisy pochodzą z 1994 r. i zostały zaktualizowane w 2018 roku. Jako część starań UE w stworzeniu gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 r., Komisja Europejska zaproponowała ponowne przejrzenie przepisów w listopadzie 2022 roku. Parlament i Rada osiągnęły porozumienie, a posłowie i posłanki do PE zatwierdzili je w kwietniu 2024 r.
Co wprowadzają nowe przepisy?
Celem jest zmniejszenie, ponowne wykorzystanie i poddanie recyklingowi opakowań oraz zwiększenie ich bezpieczeństwa i zrównoważenia. Szczególny nacisk kładziony jest na opakowania plastikowe, ponieważ są one wyjątkowo szkodliwe dla środowiska.
Nowe przepisy mają:
- ustanowić szczegółowe cele dla ograniczenia ilości odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych (5% do 2030 r., 10% do 2035 r. i 15% do 2040 r.)
- zakazać różnych rodzajów opakowań plastikowych: bardzo lekkich plastikowych toreb na zakupy, opakowań plastikowych na świeże owoce i warzywa, małych pojedynczych porcji na sosy, cukier i podobne produkty, miniaturowych opakowań na produkty kosmetyczne (wykorzystywane np. podczas podróży lub w hotelach) oraz owijanie walizek w plastik na lotniskach od stycznia 2030 r.
- zakazać od stycznia 2030 r. stosowania trwałych substancji zanieczyszczających (tzw. 'wiecznych chemikaliów') używanych do ognioodpornych lub wodoodpornych opakowań żywności, które mogą mieć wpływ na nasze zdrowie
- zachęcać do ponownego użycia i napełniania opakowań poprzez ustalenie konkretnych kryteriów dla opakowań wielokrotnego użytku dla napojów alkoholowych i bezalkoholowych (co najmniej 10% do 2030 r.) i zapewnić konsumentom możliwość przyniesienia własnego pojemnika na żywność i napoje na wynos