ONTWERPRESOLUTIEover versterking van de weerbaarheid van Moldavië tegen Russische inmenging in de aanloop naar de presidentsverkiezingen en een grondwettelijk referendum over integratie in de EU
4.10.2024-()
ingediend overeenkomstig artikel136, lid2, van het Reglement
Jonas Sjöstedt
namens de Fractie The Left
Zie ook gezamenlijke ontwerpresolutieRC-B10-0072/2024
10‑0000/2024
Resolutie van het Europees Parlement over versterking van de weerbaarheid van Moldavië tegen Russische inmenging in de aanloop naar de presidentsverkiezingen en een grondwettelijk referendum over integratie in de EU
()
Het Europees Parlement,
–gezien de artikelen2 en49 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,
–gezien het besluit van de Europese Raad van 23juni2022 om Moldavië de status van kandidaat-lidstaat van de EU te verlenen,
–gezien het tussentijds advies van de Commissie van Venetië van 13maart 2023 over het wetsontwerp inzake het beperken van buitensporige economische en politieke invloed in het openbare leven (de‑oligarchisering),
–gezien het gezamenlijk werkdocument van de diensten van de Commissie van 6februari 2023, getiteld “Association Implementation Report on the Republic of Moldova” (Uitvoeringsverslag over de associatieovereenkomst met de Republiek Moldavië), waarin wordt nagegaan welke hervormingen Moldavië sinds oktober2021 heeft doorgevoerd in het kader van de associatieovereenkomst tussen de EU en Moldavië (SWD(2023)0041),
–gezien artikel136, lid2, van zijn Reglement,
A.overwegende dat Moldavië een van de armste landen in Europa is; overwegende dat de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne ertoe heeft geleid dat de levensstandaard in Moldavië verder is gedaald;
B.overwegende dat de Russische Federatie zich schuldig maakt aan provocatie, desinformatie, illegale financiering van politieke partijen en cyberaanvallen en gebruikmaakt van andere hybride middelen met als doel de stabiliteit, soevereiniteit, constitutionele orde en democratische instellingen van de Republiek Moldavië te ondermijnen;
C.overwegende dat het meermaals is voorgekomen dat op Oekraïense doelen gerichte Russische raketten over Moldavisch grondgebied zijn gevlogen, hetgeen een flagrante schending van de soevereiniteit van Moldavië inhoudt;
D.overwegende dat oligarchen nog steeds een buitensporige invloed hebben doordat zij gevestigde belangen hebben in het economische, politieke en openbare leven in Moldavië;
E.overwegende dat bepaalde leden van de door de voortvluchtige oligarch Ilan Șor opgerichte partij in september van dit jaar in beschuldiging zijn gesteld van het ontvangen van geld van rekeningen van de Russische bank Promsvyazbank, zogenaamd als vergoeding voor de deelname aan demonstraties in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in oktober; overwegende dat Ilan Șor in 2019 naar Rusland is gevlucht nadat hij tot 15 jaar gevangenisstraf was veroordeeld wegens fraude en witwassen van geld; overwegende dat de partij van Șor door het Grondwettelijk Hof “ongrondwettelijk” is verklaard, beschuldigd is van het doen van pogingen om Moldavië te destabiliseren en van samenspanning met Rusland, en verboden is;
F.overwegende dat de leider van de communistische partij van Transnistrië, Oleg Khorzhan, in juli 2023 in zijn huis met messteken om het leven werd gebracht; overwegende dat Oleg Khorzhan publiekelijk kritiek had geuit op de autoriteiten en melding had gemaakt van mensenrechtenschendingen in gevangenissen; overwegende dat er geen onderzoek van betekenis naar zijn dood is gedaan;
G.overwegende dat er op 20 oktober 2024 presidentsverkiezingen zullen worden gehouden, gecombineerd met een referendum over toetreding tot de EU; overwegende dat Moldavië in juni 2022 officieel de status van kandidaat-lidstaat van de EU heeft gekregen en dat in december 2023 onderhandelingen zijn gestart;
H.overwegende dat het terugdringen van corruptie een van de negen stappen is die Moldavië moet nemen alvorens tot de EU toe te kunnen treden;
1.neemt met bezorgdheid kennis van het feit dat Rusland pogingen in het werk stelt om de uitslag van de presidentsverkiezingen en het referendum in Moldavië te beïnvloeden, met name door het optreden van leden van de partij die wordt gefinancierd door de veroordeelde oligarch Ilan Șor, die ook onderworpen is aan EU-sancties;
2.neemt er met bezorgdheid kennis van dat Russische bronnen in Moldavië voorafgaand aan de verkiezingen steeds meer propaganda en desinformatie verspreiden op sociale media, met als doel kiezers te misleiden of de opkomst bij het referendum laag te houden; verzoekt socialemediaplatforms hun algoritmen aan te passen om de verspreiding van illegale online-inhoud, haatzaaiende uitlatingen en desinformatie te beperken;
3.prijst de Moldavische autoriteiten voor hun inspanningen om alle Moldaviërs toe te staan hun stem uit te brengen, met inbegrip van degenen die in de afgescheiden Republiek Transnistrië wonen of in het buitenland verblijven, en moedigt de autoriteiten aan deze inspanningen voort te zetten;
4.heeft er begrip voor dat de Moldavische autoriteiten optreden tegen sociale mediakanalen en andere actoren die leugens verspreiden en pogingen doen een eerlijk verkiezingsproces te belemmeren, en daarbij duidelijk namens Rusland optreden; benadrukt dat het belangrijk is de Moldavische autoriteiten te ondersteunen bij hun inspanningen om de Russische invloed tegen te gaan; verzoekt de EU Moldavië te blijven helpen zijn capaciteiten en veerkracht op dit gebied te versterken;
5.verzoekt de Moldavische autoriteiten de fundamentele democratische waarden te beschermen, waaronder de vrijheid van meningsuiting, de mediavrijheid en de vrijheid van organisatie, en in geen geval beperkingen op te leggen aan de mogelijkheid om voor een legitieme oppositiepartij te werken of kritisch toezicht op de media uit te oefenen;
6.benadrukt het belang van een stabiel en democratisch Moldavië voor de stabiliteit, vrede en samenwerking in de hele regio; verzoekt de EU de democratische structuren van Moldavië te blijven steunen;
7.wijst op het belang van de negen door de Commissie vastgestelde voorwaarden voor het starten van de toetredingsprocedure; onderkent de inspanningen van Moldavië om hervormingen door te voeren; benadrukt het belang van blijvende steun van de EU, onder meer ter versterking van de rechtsstaat en de onafhankelijkheid en doeltreffendheid van de Moldavische autoriteiten;
8.benadrukt dat aan financiële steun sterke sociale voorwaarden moeten worden verbonden; herinnert eraan dat deze steun ook ten goede moet komen aan de versterking van de capaciteiten en aan de onafhankelijkheid en pluriformiteit van maatschappelijke organisaties en van organisaties van sociale partners; pleit ervoor om ook steun te verlenen aan het opzetten van een duurzame sociale dialoog, omdat dit bijdraagt aan de versterking van maatschappelijke structuren;
9.benadrukt dat de invoering van het nieuwe gegarandeerde minimumloon voor iedereen moet worden versneld en dat de sociale bescherming moet worden verbeterd; uit nogmaals kritiek op het feit dat de uitvoering van het sociale acquis onvoldoende ter sprake komt in de beoordelingen en aanbevelingen van de Commissie en dringt erop aan hier verandering in te brengen;
10.neemt met bezorgdheid kennis van de sterke directe en indirecte afhankelijkheid van Russisch gas; dringt er bij de EU op aan ondersteuning te bieden aan energiebesparing, binnenlandse productie van hernieuwbare energie en de verdere integratie van Moldavië in de Europese elektriciteits- en gasnetten;
11.wijst erop dat het land aanzienlijke inspanningen heeft verricht om Oekraïense vluchtelingen op te vangen; is echter bezorgd over het feit dat vluchtelingen met de nieuwste immigratieregeling de toegang tot kritieke goederen en diensten dreigen te verliezen, waaronder de toegang tot werk en bepaalde andere rechten;
12.wijst op de pogingen van Rusland om de spanningen tussen de autonome regio Gagaoezië en de Moldavische autoriteiten op te drijven; veroordeelt de ontmoeting van gouverneur van Gagaoezië Evghenia Gutul met Vladimir Poetin; moedigt de inspanningen van de Moldavische regering aan om de spanningen met de autonome regio Gagaoezië te verminderen door middel van dialoog en hervormingen;
13.benadrukt dat de regio Transnistrië onder Russische invloed staat en wordt gebruikt om de democratische regering in Moldavië te destabiliseren; veroordeelt het besluit van president Vladimir Poetin om een decreet van 2012 in te trekken waarin Rusland zich ertoe verbindt een oplossing voor Transnistrië te vinden; verzoekt Rusland zijn militaire aanwezigheid in Transnistrië onmiddellijk te ontmantelen; spreekt nogmaals zijn steun uit voor een alomvattende en vreedzame oplossing van het conflict in Transnistrië, waarbij wordt uitgegaan van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Moldavië en Transnistrië een bijzondere status krijgt; moedigt het nemen van maatregelen aan die gericht zijn op het opbouwen van vertrouwen en het voorkomen van destabilisering; is van mening dat een alomvattende en vreedzame oplossing van het conflict in Transnistrië een belangrijke stap in het toetredingsproces van Moldavië is;
14.verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regering en het parlement van de Republiek Moldavië, de Russische Federatie, de VN, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en de Raad van Europa.