X'qed jikkawża t-tnaqqis tan-naħal u ta' dakkara oħrajn? (infografika)
Skopri x'inhuma d-dakkara, għaliex huma importanti u għaliex qed jonqsu.
F'dawn l-aħħar snin, dawk li jrabbu n-naħal irrappurtaw telf tal-kolonji, bħal Franza, il-Belġju, il-Ġermanja, ir-Renju Unit, l-Italja, Spanja u n-Netherlands. Madankollu, peress li ħafna partijiet tad-dinja, inklużi l-Istati Uniti, ir-Russja u l-Brażil qed jesperjenzaw l-istess problema, huwa ċar li din hija kwistjoni globali.
Il-Parlament Ewropew se jiddibatti l-kwistjoni matul is-sessjoni plenarja ta' Jannar fi Strasburgu u jivvota dwar riżoluzzjoni b'suġġerimenti għal miżuri.
X'inhuma d-dakkara?
Ftit pjanti jiddakkru waħedhom: il-maġġoranza vasta jiddependu fuq l-annimali, ir-riħ jew l-ilma għar-riproduzzjoni. Minbarra n-naħal u insetti oħra, firxa wiesgħa ta' annimali differenti, mill-friefet il-lejl, l-għasafar u l-gremxul li jmorru fil-fjuri tropikali għan-nektar, għall-vertebrati bħalma huma x-xadini, ir-rodituri jew l-iskwirils jistgħu jkunu dakkara. Minħabba l-fatt li l-popolazzjonijiet tan-naħal qed jonqsu, bdiewa f'xi partijiet tad-dinja, bħaċ-Ċina, bdew idakkru l-ġonna tas-siġar tal-frott bl-idejn.
In-naħal fl-Ewropa
Fl-Ewropa, id-dakkara huma prinċipalment in-naħal u l-hoverflies, iżda wkoll il-friefet, il-baħrijiet, uħud mill-ħanfus u ż-żunżan. In-naħal tal-għasel tal-Punent iddomestikat huwa l-aktar speċi magħrufa u huwa mrobbi għall-produzzjoni tal-għasel u prodotti oħra. L-Ewropa tgħodd ukoll madwar 2,000 speċi selvaġġa.
It-theddida tal-estinzjoni tad-dakkara
Is-suġġett ġibed l-attenzjoni tal-pubbliku, peress li n-naħal u insetti dakkara oħra huma essenzjali għall-ekosistemi u l-bijodiversità tagħna. Inqas dakkara jfisser li ħafna speċijiet ta' pjanti jistgħu jonqsu jew saħansitra jisparixxu flimkien mal-organiżmi li jiddependu direttament jew indirettament minnhom. Barra minn hekk, it-tnaqqis fl-għadd u fid-diversità tal-popolazzjonijiet tad-dakkara jaffettwa s-sigurtà tal-ikel, b'telf potenzjali fir-rendimenti agrikoli.
Biex tindirizza din il-kwistjoni u tikkomplementa l-isforzi fil-livelli tal-UE u nazzjonali, il-Kummissjoni Ewropea fl-2018 ippreżentat l-Inizjattiva tal-UE dwar id-Dakkara, l-ewwel inizjattiva komprensiva fil-livell tal-UE, li tiffoka fuq insetti dakkara selvaġġi. L-għan tagħha huwa li jittejjeb l-għarfien dwar it-tnaqqis, jiġu indirizzati l-kawżi u titqajjem kuxjenza dwar il-kwistjoni.
Matul votazzjoni f'Ġunju 2021 dwar l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità għall-2030 il-ġdida, il-Membri tal-PE appellaw għal reviżjoni urġenti tal-. L-inizjattiva riveduta għandha tinkludi qafas ġdid ta' monitoraġġ tad-dakkara madwar l-UE b'miżuri robusti, objettivi u indikaturi ċari marbuta maż-żmien, inklużi indikaturi tal-impatt, u l-bini tal-kapaċitajiet meħtieġ; Huma qablu wkoll mal-miri tal-Kummissjoni li jitnaqqas b'50 % l-użu tal-pestiċidi aktar perikolużi u kimiċi.
Għaliex id-dakkara qed jonqsu?
Bħalissa ma hemm l-ebda data xjentifika li tagħti l-istampa sħiħa, iżda hemm evidenza ta' tnaqqis konsiderevoli fid-dakkara, primarjament minħabba l-attivitajiet tal-bniedem. In-naħal u l-friefet huma l-ispeċijiet li għalihom hija disponibbli l-aħjar data, li turi li hija mhedda bl-estinzjoni fl-Ewropa.
It-tnaqqis ma għandux kawża unika, iżda t-theddid jinkludi bidliet fl-użu tal-art għall-agrikoltura jew l-urbanizzazzjoni, li jirriżultaw fit-telf u d-degradazzjoni tal-ħabitats naturali. Barra minn hekk, l-agrikoltura intensiva twassal għal pajsaġġi omoġenji u l-għajbien ta' flora diversa, u b'hekk jitnaqqsu r-riżorsi tal-ikel u tal-bejtiet.
Il-pestiċidi u sustanzi niġġiesa oħra jistgħu jaffettwaw ukoll id-dakkara direttament (l-insettiċidi u l-fungiċidi) u indirettament (l-erbiċidi), u din hija r-raġuni għaliex il-Parlament qed jenfasizza l-ħtieġa li jitnaqqas l-użu tal-pestiċidi.
Partikolarment perikolużi għan-naħal tal-għasel huma l-ispeċijiet aljeni invażivi bħall-Vespa velutina u l-mard bħall-parassiti. Fattur ieħor huwa l-klima li qed tinbidel b'temperaturi li qed jiżdiedu u sitwazzjonijiet ta' temp estrem.
L-impatt ekonomiku tad-dakkara
Fl-UE, jiddependu, tal-anqas parzjalment, fuq l-insetti li jipproduċu ż-żrieragħ. Id-dakkir mill-insetti jew minn annimali oħra jippermetti wkoll aktar varjetà u kwalità aħjar ta' frott, ħxejjex, ġewż u żrieragħ.
Skont l-istimi, madwar 5 sa 8 % tal-produzzjoni globali attwali tal-għelejjel hija marbuta b'mod dirett mad-dakkir mill-annimali.
Id-dakkara jikkontribwixxu wkoll direttament għall-mediċini, il-bijokarburanti, il-fibri u l-materjali tal-bini.