Parlement veroordeelt mensenrechtenschendingen in Iran
De betrekkingen tussen Iran en de EU zijn de laatste jaren stroef vanwege de voortdurende mensenrechtenschendingen in het land. Het Parlement heeft herhaaldelijk opgeroepen tot meer actie.
Iraanse vrouwelijke demonstranten geëerd met Sacharovprijs
Het Parlement heeft de Sacharovprijs 2023 voor de vrijheid van denken toegekend aan wijlen Jina Mahsa Amini en aan de beweging Vrouw, Leven, Vrijheid in Iran, die heeft geijverd voor versterking van de vrouwenrechten in het land.
In september 2022 barstten in Iran massale protesten los nadat Mahsa Amini in politiehechtenis was overleden nadat zij haar hoofddoek op onjuiste wijze zou hebben gedragen. De regering begon een gewelddadig optreden, waarbij demonstranten werden gearresteerd en sociale media werden stilgelegd.
De EU overweegt aanvullende sancties tegen het regime op te leggen vanwege het wijdverbreide en onevenredige gebruik van geweld tegen demonstranten.
Als reactie op de laatste ontwikkelingen riep het Parlement op 19 januari 2023 op tot meer sancties tegen het Iraanse regime en zei het dat alle verantwoordelijken voor mensenrechtenschendingen met EU-sancties moeten worden geconfronteerd, terwijl de Islamitische Revolutionaire Garde op de EU-terroristenlijst moet worden geplaatst.
Resoluties van het Parlement met betrekking tot Iran
Amini's dood door toedoen van de Iraanse politie is lang niet de enige keer dat Europarlementariërs zich hebben uitgesproken tegen ernstige schendingen van de mensenrechten in het land.
In een resolutie aangenomen in maart 2023, veroordeelde het Parlement de vergiftiging van honderden schoolmeisjes die was gemeld in Iran. Deze aanvallen met giftige chemicaliën waren naar verluidt bedoeld om te voorkomen dat ze onderwijs zouden volgen.
In een resolutie aangenomen in november 2023, herhaalden de leden van het Europees Parlement hun oproep tot het instellen van strafrechtelijk onderzoek naar misdaden begaan door de Iraanse autoriteiten.
Het Europees Parlement heeft de mensenrechtensituatie in Iran op de voet gevolgd. Het heeft verschillende resoluties aangenomen om aandacht te vragen voor de situatie van mensen die zowel EU- als Iraanse burgers gevangen houden; die van mensenrechtenactivisten, zoals Nasrin Sotoudeh, een prominente mensenrechtenadvocate en winnaar van de Sacharovprijs van het Europees Parlement voor de vrijheid van denken in 2012; en die van vrouwenrechtenactivisten. Europarlementariërs bekritiseerden ook het gewelddadige optreden tegen anti-regeringsprotesten en veroordeelden het gebruik van de doodstraf in het land.
EU-reactie op mensenrechtenschendingen in Iran door de jaren heen
De betrekkingen met Iran zijn sinds de Islamitische Revolutie van 1979, hetgeen er onder meer toe heeft geleid dat de vrouwenrechten in het land werden beperkt en dat de mensenrechtensituatie in de loop der jaren is verslechterd.
De EU maakt zich al jaren zorgen over de situatie en heeft in 2011 gerichte sancties opgelegd als reactie op de ernstige mensenrechtenschendingen in het land. In maart 2012 werden aanvullende beperkende maatregelen opgelegd, die sindsdien elk jaar werden verlengd.
De EU speelde een belangrijke rol bij het bereiken van een overeenkomst met Iran in 2015 om te voorkomen dat Iran kernwapens zou ontwikkelen in ruil voor het opheffen van de sancties. Dit liep in 2018 vast nadat de VS zich uit de overeenkomst hadden teruggetrokken.