Betere consumentenbescherming: nieuwe EU-regels voor gebrekkige producten
De EU heeft regels voor defecte producten bijgewerkt om consumenten beter te beschermen en gelijke tred te houden met de ontwikkeling van nieuwe technologieën.
De EU-richtlijn productaansprakelijkheid werd oorspronkelijk aangenomen in 1985 en werd bijgewerkt in 2024 om rekening te houden met de technologische voordelen die nieuwere producten kunnen hebben.
Het doel van de herziene productaansprakelijkheidsrichtlijn is om uniforme regels op te stellen voor EU-lidstaten, te zorgen voor een goede werking van de digitale en circulaire economie en slachtoffers van beschadigde of defecte producten te helpen een eerlijkere schadevergoeding te krijgen.
Toepassingsgebied van de herziene aansprakelijkheidsregels
Om de veranderingen in de digitale en groene wereld beter te weerspiegelen, werd de bestaande definitie van een product uitgebreid om software, apps en artificiële intelligentie te omvatten.
Open source of vrije software werd uitgesloten van het toepassingsgebied, omdat het afhankelijk is van verbeteringen van gebruikers. De ontwikkelaars kunnen dus niet aansprakelijk worden gesteld voor schade die door andere gebruikers kan worden veroorzaakt.
Open source software
- Open source software is software die verspreid wordt met de oorspronkelijke broncode, waardoor deze beschikbaar is voor gebruik, aanpassing, verbetering en of verspreiding met behoud van de oorspronkelijke rechten. Bijvoorbeeld: Wordpress, Gimp, ...
Voor de herziening van 2024 erkende de richtlijn alleen fysieke schade als een legitieme reden om schadevergoeding te eisen. Onder de nieuwe regels is het mogelijk om compensatie te vragen voor medisch erkende psychologische schade.
Er kan ook schadevergoeding worden geëist voor de vernietiging of onomkeerbare beschadiging van gegevens (bijvoorbeeld het wissen van bestanden van een harde schijf).
Aansprakelijkheid
De aansprakelijkheidsperiode werd verlengd tot 30 jaar voor sommige gevallen waarin de schade pas na langere tijd zichtbaar wordt.
Volgens de herziene richtlijn moet er altijd iemand in de EU aansprakelijk kunnen worden gesteld voor schade door een defect product, zelfs als het product buiten de EU is gemaakt. Dit kan de fabrikant, importeur of bevoegde vertegenwoordiger zijn.
Duidelijkere schadevergoedingsprocedure
De procedure om aan te tonen dat een product defect is, werd vereenvoudigd.
Consumenten moeten niet langer bewijzen dat het product defect was en schade veroorzaakte, maar een rechtbank kan aannemen dat het product defect was, vooral in technisch en wetenschappelijk complexe zaken.
De nieuwe regels stellen nationale autoriteiten consumentenbescherming in staat om extra hulp te bieden aan consumenten en stellen rechtbanken ook in staat om het bedrijf te verplichten bewijsmateriaal vrij te geven dat consumenten kan helpen bij schadeclaims.
Voorheen werd de schadedrempel om schadevergoeding te eisen vastgesteld op minimaal 500 euro, maar nu is er geen drempel. Dit betekent dat consumenten compensatie kunnen vragen voor elke vorm van schade die is veroorzaakt door een product met gebreken.
Achtergrond
Het Europees Parlement en de Raad bereikten in december 2023 overeenstemming over de wetgeving en keurden deze in 2024 formeel goed. De richtlijn werd op 18 november 2024 gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU en trad op 8 december 2024 in werking.
De nieuwe regels gelden voor producten die 24 maanden na de inwerkingtreding van de richtlijn op de markt worden gebracht.
Aansprakelijkheidsregels omtrent artificiële intelligentie
De EU werkt ook aan regels voor aansprakelijkheid van artificiële intelligentie (Engels), die een aanvulling zouden vormen op de herziene productaansprakelijkheidsrichtlijn en een betere aanpak zouden bieden voor schade als gevolg van onrechtmatig gedrag van artificiële intelligentie systemen (bijvoorbeeld inbreuken op de privacy of schade door veiligheidsproblemen).