Reforma Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego
Unia Europejska przeprowadziła gruntowną reformę unijnego systemu azylowego i migracyjnego, aby zapewnić, że kraje UE wspierają się wzajemnie obliczu presji migracyjnej.
W ostatnich latach, wiele osób ucieka do Europy przed konfliktami, terrorem i prześladowaniami we własnych krajach. - prawie dwa razy więcej niż w 2021 roku. W 2023 r. nastąpiło , najwięcej od 2016 roku.
UE postanowiła zreformować wspólny europejski system azylowy (ang. CEAS), aby zapewnić, że wszystkie kraje UE przyczyniają się do działań związanych z zarządzaniem azylem.
Nowe przepisy dot. azylu i migracji: więcej solidarności w UE
Procedurę ubiegania się o azyl w Unii Europejskiej poprzednio definiowało rozporządzenie dublińskie. Ogólna zasada tego rozporządzenia głosiła, że kraj odpowiedzialny za rozpatrywanie wniosku o azyl to pierwszy kraj UE, do którego wjedzie migrant.
Przegląd rozporządzenia dublińskiego
System zgodny z rozporządzeniem dublińskim z 2003 r. miał na celu indentyfikowanie jednego kraju UE odpowiedzialnego za rozpatrywanie wniosku o azyl. Jednak gdy liczba osób ubiegających się o azyl przybywających do UE wzrosła gwałtownie w 2015 r., państwa takie jak Grecja czy Włochy zostały najbardziej obciążone. Parlament Europejski wezwał do reformy systemu dublińskiego w 2009 roku.
We wrześniu 2020 r. Komisja Europejska zaproponowała , określający ulepszone i szybsze procedury w całym unijnym systemie azylowym i migracyjnym.
We wrześniu 2020 r. Komisja Europejska zaproponowała , który ustanawia ulepszone i szybsze procedury w całym unijnym systemie azylowym i migracyjnym.
Nowy pakt o migracji i azylu
Nowy pakt koncentruje się w dużej mierze na ulepszonym zarządzaniu granicami i procedurach azylowych dla osób ubiegających się o azyl na granicy. Skupia się również na nowej obowiązkowej kontroli przed wjazdem, aby przyspieszyć proces rozpatrywania wniosków.
Podstawowym filarem tego paktu jest konieczność, aby wszystkie państwa UE, okazywały solidarność z krajami przyjmującymi dużą liczbę migrantów.
System zachęca kraje UE do elastycznych wkładów, począwszy od relokacji osób ubiegających się o azyl z kraju pierwszego wjazdu po pomoc finansową oraz wsparcie techniczne i organizacyjne.
W lutym 2024 r., Parlament i kraje UE osiągnęły porozumienie ws. końcowego kształtu nowego paktu o migracji i azylu, wprowadzając nowe przepisy dla zarządzania azylem i przepływami migracyjnymi. Ostateczna wersja została przyjęta w kwietniu 2024 r.; od tego czasu, państwa UE mają dwa lata na wprowadzenie tych przepisów do swojego prawa krajowego.
Nowe rozporządzenie ws. zarządzania azylem i migracją
Pośród nowo przyjętych przepisów znajduje się rozporządzenie w sprawie zarządzania azylem i migracją, które zastępuje rozporządzenie dublińskie i opiera się na zasadzie solidarności między krajami UE.
Kraje UE będą miały wybór formy pomocy dla państw członkowskich mierzących się z presją migracyjną - poprzez przyjęcie i przetwarzanie wniosków niektórych migrantów, poprzez pomoc finansową lub dostarczanie wsparcia technicznego i operacyjnego w trudnych momentach. Każdy kraj UE może wybrać typ pomocy, której chce udzielić.
Komisja Europejska przygotuje roczne sprawozdanie na temat azylu, przyjmowania i ogólnej sytuacji migracyjnej, które zostanie wykorzystane do podjęcia decyzji o reakcji UE na migrację.
Nowe przepisy zachęcają również do współpracy z państwami spoza UE w celu zajęcia się przyczynami nieuregulowanej migracji i przymusowych wysiedleń. Ta współpraca powinna opierać się na przestrzeganiu praw człowieka i szacunku dla wspólnych wartości UE.
W grudniu 2023 r. Komisja Europejska dla ograniczenia nieregularnej migracji przy jednoczesnym poszanowaniu praw człowieka. W marcu 2024 r.
Bezpieczny dostęp do UE: Unijne ramy przesiedleń
Przesiedlenie to transfer - na wniosek Biura Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Uchodźców (UNHCR) - obywatela państwa trzeciego potrzebującego ochrony międzynarodowej z państwa trzeciego do państwa Unii Europejskiej, w którym ta osoba może rezydować jako uchodźca. To jeden z preferowanych sposobów przyznania bezpiecznego i zgodnego z prawem dostępu do UE dla uchodźców.
Aby zapewnić trwałe rozwiązanie dla kwestii migracji, Parlament Europejski podkreślił potrzebę stworzenia stałego i obligatoryjnego unijnego programu przesiedleń.
W kwietniu 2024 roku, Parlament UE formalnie przyjął przepisy dotyczące unijnych ram przesiedleń, aby . Nowe ramy przewidują, że państwa UE będą dobrowolnie przesiedlać narażonych na zagrożenia uchodźców przebywających w krajach trzecich. Osoby te będą miały możliwość dostania sę do UE w sposób legalny, zorganizowany i bezpieczny. Rada ma przyjąć dwuletni unijny plan przesiedleń i przyjmowania ze względów humanitarnych, który określa również maksymalną liczbę osób, które mogą być przyjęte i wkładu krajów UE.
Poprawa działania bazy Eurodac
Eurodac to system informatyczny na wielką skalę, który wspiera zarządzanie wnioskami o azyl poprzez przechowywanie i przetwarzanie w formie cyfrowej odcisków palców osób wnioskujących o azyl oraz nielegalnych migrantów.
Osoby powyżej 14 roku życia ubiegające się o azyl muszą mieć pobrane odciski palców podczas składania wniosku w dowolnym miejscu UE. Następnie, odciski te są przesyłane do centralnej bazy Eurodac, gdzie są porównywane z istniejącymi już danymi.
W grudniu 2023 r., Parlament Europejski doszedł do wstępnego porozumienia wraz z rządami krajów UE odnośnie reformy, która rozszerzyła zakres systemu Eurodac:
- ilość pobieranych danych będzie zwiększona, włączając w to zdjęcia twarzy
- dodani zostaną obywatele państw spoza UE przebywający nielegalnie w UE bez ubiegania się o azyl
- dane będą pobierane od wszystkich osób powyżej 6., a nie 14. roku życia jak dotychczas
Zmiany te pozwalają na usprawnienie kontroli i wykrycia jakichkolwiek niezarejestrowanych ruchów w UE oraz pomogą rozpoznać osoby, które mogłyby stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa.
Porozumienie to zostało formalnie przyjęte przez Parlament w kwietniu 2024 roku.
Ujednolicenie stosowania przepisów azylowych
Przesłanki dla udzielenia azylu
Rozporządzenie ws. kwalifikowania ma doprecyzować warunki przyznawania azylu i zapewnieć że wszystkie osoby ubiegające się o azyl będą równo traktowane bez względu na to, w którym państwie UE złożą wniosek.
Parlament i Rada osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie przepisów w grudniu 2022 roku. Według porozumienia, ochrona powinna być przyznawana wyłącznie na tak długo, jak długo uchodźca znajduje się w sytuacji zagrożenia, a osobie o statusie uchodźcy będzie przysługiwało minimum trzyletnie i możliwe do przedłużenia zezwolenie na pobyt. Przemieszczanie się takiej osoby byłoby ograniczone wyłącznie do kraju, który rozpatruje ich wniosek.
Porozumienie to zostało formalnie przyjęte przez Parlament w kwietniu 2024 roku.
Warunki przyjęcia
Reforma dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania miała zapewnić, że osoby ubiegające się o azyl otrzymują takie same warunki materialne - czyli wzakwaterowanie, dostęp do rynku pracy, etc. - na terenie UE i zniechęcić do dalszych przemieszczeń.
Na podstawie porozumienia formalnie przyjętego przez Parlament w kwietniu 2024 r., zarejestrowane osoby ubiegające się o azyl otrzymają prawo do podjęcia pracy nie później niż sześć miesięcy po złożeniu wniosku o azyl. Dodatkowo otrzymają dostęp do zajęć językowych, edukacji obywatelskiej lub szkoleń zawodowych. Wszystkie dzieci ubiegające się o azyl powinny być przyjęte do szkoły nie później niż dwa miesiące po przybyciu, a osoby nieletnie pozostające bez opieki będą miały przypisanego opiekuna.
Nowe przepisy mają zniechęcić aplikantów do przemieszczania się na terenie Europy po zarejestrowaniu się, np. poprzez ograniczenie zapewniania dokumentów podróżnych. Władze krajowe mogą również ograniczyć obecność osób ubiegających się o azyl do określonych obszarów.
Zatrzymanie osób wnioskujących o azyl będzie nadal możliwe, ale tylko w wyjątkowych okolicznościach na podstawie decyzji sądu i na jak najkrótszy czas.
Agencja UE ds. azylu
W listopadzie 2021 r. Parlament poparł przekształcenie obecnego Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) w , po osiągnięciu porozumienia z Radą. Od stycznia 2022 r., zreorganizowana agencja pomaga ujednolicić i przyspieszyć procedury azylowe w krajach UE. 500 ekspertów ma zapewnić lepsze wsparcie krajowym systemom azylowym borykającym się z dużą liczbą spraw, dzięki czemu ogólny system zarządzania migracją w UE stanie się bardziej wydajny i zrównoważony.
Ponadto nowa agencja jest odpowiedzialna za monitorowanie przestrzegania praw podstawowych w kontekście procedur ochrony międzynarodowej i warunków przyjmowania w państwach członkowskich. Wspomaga ona również współpracę między UE i krajami spoza UE.
Fundusze UE na azyl
W rezolucji przyjętej w lipcu 2021 r. Parlament zatwierdził odnowiony budżet Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (AMIF) na lata 2021-2027, który wzrośnie do 9,88 mld euro. Nowy fundusz ma przyczynić się do wzmocnienia wspólnej polityki azylowej, rozwijać legalną migrację zgodnie z potrzebami państw członkowskich, wspierać integrację obywateli państw trzecich oraz przyczyniać się do walki z nielegalną migracją. Fundusze powinny również służyć skłonieniu państw członkowskich do bardziej sprawiedliwego podziału odpowiedzialności za przyjmowanie uchodźców i osób ubiegających się o azyl.
Posłowie i posłanki poparli również utworzenie nowego Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami (IBMF) i zgodzili się przeznaczyć na ten cel 6,24 milarda euro. IBMF powinien przyczynić się do wzmocnienia zdolności państw członkowskich w zakresie zarządzania granicami przy jednoczesnym zapewnieniu poszanowania praw podstawowych. Przyczyni się również do wspólnej, zharmonizowanej polityki wizowej i wprowadzi środki ochronne dla osób w szczególnie trudnej sytuacji przybywających do Europy, w szczególności dzieci bez opieki.
Więcej na ten temat:
-
Kontrole na granicach UE i zarządzanie migracją
-
Powroty migrantów: fakty i liczby oraz polityka UE (infografiki)
-
Migracja pracowników: wspieranie legalnych możliwości pracy w UE
Ostatnia aktualizacja artykułu: kwiecień 2024 r.