Ϸվ

Projekt rezolucji - B10-0162/2025Projekt rezolucji
B10-0162/2025

PROJEKT REZOLUCJIw sprawie potrzeby unijnego wsparcia na rzecz sprawiedliwej transformacji i odbudowy w Syrii

7.3.2025-()

złożony w następstwie oświadczeń Rady i Komisji
zgodnie z art. 136 ust. 2 Regulaminu

Hannah Neumann, Rasmus Nordqvist, Katrin Langensiepen, Ville Niinistö, Maria Ohisalo, Jaume Asens Llodrà, Vicent Marzà Ibáñez, Saskia Bricmont, Mounir Satouri, Erik Marquardt, Nicolae Ştefănuță
w imieniu grupy Verts/ALE

Patrz też projekt wspólnej rezolucjiRC-B10-0157/2025

ʰdzܰ:
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury:
B10-0162/2025
Teksty złożone :
B10-0162/2025
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

10‑0162/2025

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie potrzeby unijnego wsparcia na rzecz sprawiedliwej transformacji i odbudowy w Syrii

()

Parlament Europejski,

uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Syrii,

uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2254 przyjętą 18 grudnia 2015 r.,

uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr77/301 z 29 czerwca 2023 r., ustanawiającą Niezależną Instytucję ds. Osób Zaginionych w Syryjskiej Republice Arabskiej,

uwzględniając sprawozdania niezależnej międzynarodowej komisji śledczej ONZ do spraw Syryjskiej Republiki Arabskiej z 11 marca 2024 r. oraz z 12 sierpnia 2024r.,

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 19 grudnia 2024r.,

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 27 stycznia 2025 r. oraz wyniki posiedzenia Rady do Spraw Zagranicznych z 24 lutego 2025 r.,

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z16 listopada 2015r. wsprawie wsparcia UE dla sprawiedliwości okresu przejściowego,

A.mając na uwadze, że 8 grudnia 2024 r. sojusz grup rebeliantów pod przywództwem Hajata Tahrira al-Szama (HTS) obalił reżim Asada w Syrii, kładąc kres ponad półwiecznym autokratycznym rządom rodzinnym w Syrii, w tym czternastoletniej wojnie;

B.mając na uwadze, że 29 stycznia 2025 r. tymczasowym prezydentem Syrii został Ahmad al-Szara, który ma za zadanie utworzyć tymczasową radę ustawodawczą; mając na uwadze, że tymczasowy prezydent ogłosił plany przyjęcia nowej konstytucji i przeprowadzenia wyborów w ciągu czterech–pięciu lat; mając na uwadze, że dowódca rebeliantów Hassan Abdul Ghani ogłosił, że wszystkie instytucje związane ze starym reżimem, w tym konstytucja z 2012 r., Zgromadzenie Ludowe, partia Baas i wszystkie rewolucyjne frakcje – wojskowe, polityczne i cywilne – zostaną rozwiązane i włączone do nowych instytucji państwowych;

C.mając na uwadze, że spośród siedmiu osób mianowanych do komitetu przygotowawczego do konferencji dialogu narodowego tylko dwie to kobiety;

D.mając na uwadze, że 24 i 25 lutego 2025 r. tymczasowy rząd syryjski zorganizował zapowiadaną konferencję dialogu narodowego;

E.mając na uwadze, że od 2011 r. zginęło pół miliona Syryjczyków, a 14 mln zostało przymusowo przesiedlonych w wyniku ostrych represji i inżynierii demograficznej ze strony Asada i jego popleczników – Rosji i Iranu; mając na uwadze, że w okresie od 2011 r. do sierpnia 2024 r. co najmniej 157 634 osoby zostały aresztowane przez siły reżimu i inne strony wojny w Syrii; mając na uwadze, że część z nich nadal przebywa w areszcie lub padła ofiarą wymuszonego zaginięcia; mając na uwadze częste przypadki śmierci w areszcie i egzekucji pozasądowych; mając na uwadze, że podczas rządów rodziny Asada zaginęły dziesiątki tysięcy osób, a ich losy i miejsce pobytu pozostają nieznane;

F.mając na uwadze, że ponad 90% Syryjczyków żyje poniżej granicy ubóstwa, a co najmniej 13 mln, czyli ponad połowa populacji, nie ma dostępu do wystarczającej ilości żywności wysokiej jakości lub nie może sobie na nią pozwolić; mając na uwadze, że co najmniej 16,5 mln Syryjczyków w całym kraju potrzebuje jakiejś formy pomocy humanitarnej, aby zaspokoić swoje podstawowe potrzeby;

G.mając na uwadze, że według Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej działania humanitarne w Syrii są znacznie niedofinansowane, ponieważ do marca 2025 r. zgromadzono mniej niż 10% potrzebnej kwoty w wysokości 1,2 mld USD;

H.mając na uwadze, że pomimo ostatnich dostosowań polityka sankcji UE wobec Syrii utrudnia wysiłki na rzecz odbudowy i pogłębia cierpienie milionów Syryjczyków mających trudności z dostępem do podstawowych usług;

I.mając na uwadze, że podczas ofensywy rebeliantów wspierane przez Turcję bojówki Syryjskiej Armii Narodowej (SNA), wspomagane tureckimi atakami z powietrza, zaatakowały część obszarów zdominowanych przez Kurdów w północnej Syrii i przejęły nad nimi kontrolę; mając na uwadze, że kontynuacja i nasilenie ataków na zdominowane przez Kurdów obszary północnej Syrii, w tym za pomocą improwizowanych ładunków wybuchowych, powodują śmierć ludności cywilnej, w tym dzieci, oraz kolejne przesiedlenia ponad 25 tys. osób z Manbidżu i wschodniego Aleppo; mając na uwadze, że według organizacji Human Rights Watch sojusz Turcji z SNA może być odpowiedzialny za zbrodnie wojenne w północno-wschodniej Syrii;

J.mając na uwadze, że Turcja przeprowadziła zakrojone na szeroką skalę operacje wojskowe na terytorium Syrii, w szczególności wymierzone w terytoria kurdyjskie, oraz okupuje tereny w północnej Syrii, naruszając tymi działaniami prawo międzynarodowe;

K.mając na uwadze, że od 1967 r. Izrael okupuje część syryjskiego terytorium na Wzgórzach Golan; mając na uwadze, że po obaleniu reżimu Asada Izrael złamał zawieszenie broni z 1974 r. i zajął patrolowaną przez ONZ strefę zdemilitaryzowaną między Syrią a okupowanymi przez Izrael Wzgórzami Golan, a 17 grudnia 2024 r. oświadczył, że zajmie to terytorium na czas nieokreślony i rozpocznie budowę osiedli; mając na uwadze, że Izrael nadal przeprowadza naloty na Syrię; mając na uwadze, że według Izraela cała południowa Syria powinna stanowić zdemilitaryzowaną strefę bezpieczeństwa;

L.mając na uwadze, że w wyniku upadku reżimu Asada jego główni zagraniczni poplecznicy – Rosja i Iran – wycofali się ze swoich baz wojskowych i morskich oraz przenieśli swoje zasoby wojskowe i bojówki; mając na uwadze, że Rosja dąży do utrzymania swoich baz wojskowych w Syrii, w szczególności bazy marynarki wojennej w Tartusie i bazy lotniczej w Humajmim; mając na uwadze, że w styczniu 2025 r. rząd tymczasowy w Damaszku unieważnił umowę leasingu z rosyjskim przedsiębiorstwem Strojtransgaz dotyczącą cywilnego odcinka portu w Tartusie;

M.mając na uwadze, że ogólna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Syrii jest niestabilna oraz że nasila się przemoc, w tym zabójstwa z zemsty, przemoc na tle religijnym i działalność przestępcza, zwłaszcza na obszarach przybrzeżnych i wiejskich;

N.mając na uwadze, że państwa członkowskie UE przyjęły ponad 1,3 mln syryjskich uchodźców i osób ubiegających się o azyl; mając na uwadze, że wkrótce po obaleniu Asada niektóre państwa członkowskie ogłosiły, że zawieszają rozpatrywanie złożonych przez Syryjczyków wniosków o udzielenie azylu;

O.mając na uwadze, że cofnięcie statusu uchodźcy na mocy Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. wymaga fundamentalnych i trwałych zmian w kraju pochodzenia, których obecnie nie można wykazać w Syrii; mając na uwadze, że dyrektywa UE w sprawie kwalifikowania[1] i nowe rozporządzenie w sprawie kwalifikowania[2] stanowią, że przy podejmowaniu decyzji o ustaniu statusu uchodźcy ze względu na zmianę okoliczności państwa członkowskie „zwracają uwagę na to, czy zmiana okoliczności ma charakter na tyle znaczący i trwały, by obawy uchodźcy przed prześladowaniem nie można było dłużej uznawać za uzasadnioną”;

1.z zadowoleniem przyjmuje upadek reżimu Asada, który zakończył ponad pół wieku brutalnej dyktatury, tyranii i wojny; uznaje kluczową rolę, jaką w obaleniu rządów Asada odegrały HTS i inne ugrupowania zbrojne;

2.przyłącza się do świętowania przez Syryjczyków upadku długich i brutalnych rządów reżimu Asada i wyraża uznanie dla długotrwałego pokojowego sprzeciwu wobec reżimu oraz solidarność z wszystkimi jego ofiarami i ich rodzinami; przyznaje, że ofiary, osoby ocalałe i rodziny ofiar poważnych naruszeń prawa międzynarodowego w Syrii nadal wymagają pilnego wsparcia;

3.podkreśla, że UE jest w pełni zdeterminowana, by wspierać transformację polityczną prowadzoną przez Syryjczyków w celu zjednoczenia i odbudowy kraju, zgodnie z podstawowymi zasadami rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2254, a także by angażować się w tym celu we współpracę z syryjskim społeczeństwem obywatelskim i popierać jego żądania, co oznacza również kontakty z faktycznymi władzami;

4.potwierdza zasadniczą rolę syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego w pomyślnej transformacji politycznej i przyszłości Syrii, w szczególności inicjatyw prowadzonych przez kobiety; wzywa Komisję, by wzmacniała syryjskie społeczeństwo obywatelskie za pośrednictwem wszystkich jej programów dotyczących Syrii oraz by preferowała bezpośrednie wsparcie dla tych organizacji, a nie przekazywanie funduszy przez międzynarodowych pośredników;

5.z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez tymczasowego prezydenta al-Szarę różnorodności religijnej, politycznej i kulturowej Syrii oraz jego zobowiązanie do działania na rzecz zjednoczenia kraju, zauważając jednak, że tymczasowe władze nie odzwierciedlają jeszcze tej różnorodności;

6.wspiera Komisję i państwa członkowskie w takim prowadzeniu rozmów z tymczasowymi władzami w Damaszku, aby podkreślać, że rząd tymczasowy i siły bezpieczeństwa muszą odzwierciedlać różnorodność polityczną, etniczną, religijną i kulturową kraju oraz zapewniać uczestnictwo i reprezentację kobiet;

7.wzywa Komisję i państwa członkowskie, by potwierdziły oczekiwania Parlamentu, zgodnie z którymi rząd tymczasowy w Damaszku powinien przestrzegać dobrych rządów, podstawowych wolności i praw człowieka – w tym swobody przemieszczania się, wolności zgromadzeń i wypowiedzi – nie stosując dyskryminacji oraz powstrzymując się od arbitralnych aresztowań i wszelkich innych form represji;

8.apeluje do wysokiej przedstawicielki do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz do państw członkowskich, by konsekwentnie wypowiadały się przeciwko wszelkim naruszeniom podstawowych wolności i praw człowieka w Syrii przez rząd tymczasowy lub inne ugrupowania;

9.z zaniepokojeniem odnotowuje niestabilną sytuację w zakresie bezpieczeństwa w Syrii, zwłaszcza na wybrzeżu, gdzie coraz częściej dochodzi do zabójstw z zemsty, porwań i podburzania na tle religijnym; wzywa faktyczne władze, by powstrzymały brutalne frakcje i chroniły ludność przed przemocą oraz zagwarantowały jej prawo do bezpiecznego życia, w miarę możliwości angażując społeczności lokalne w zapewnianie bezpieczeństwa;

10.wzywa faktyczne władze syryjskie, by uwolniły wszystkie osoby zatrzymane niezgodnie z prawem oraz dopilnowały, aby pozostali zatrzymani zostali niezwłocznie postawieni przed niezależnym organem sądowym, który oceni legalność i konieczność ich zatrzymania; ponadto apeluje, by umożliwić niezależnym obserwatorom, takim jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, dostęp do wszystkich ośrodków detencyjnych w celu monitorowania warunków i dobrostanu zatrzymanych; ponadto wzywa do podjęcia pilnych działań w celu zapewnienia osobom zwolnionym z więzienia opieki zdrowotnej, wsparcia psychospołecznego i rehabilitacji oraz ułatwienia szybkiego powrotu do rodzin;

11.popiera zniszczenie podczas ofensywy rebeliantów pod dowództwem HTS laboratoriów reżimu Asada, w których produkowano narkotyk captagon, a także wysiłki rebeliantów, by powstrzymać handel narkotykami, który od lat negatywnie wpływa na cały region;

12.zauważa, że wszystkie grupy polityczne i religijne wyraziły chęć przyłączenia się do budowy nowej Syrii i przyjęły konstruktywne stanowiska w tej sprawie; jest głęboko przekonany, że zjednoczenie wszystkich grup syryjskiego społeczeństwa, w tym włączenie wszystkich uzbrojonych frakcji do armii narodowej, wymaga rozwiązania wynegocjowanego przez Syryjczyków, w tym między faktycznymi władzami a władzami kurdyjskimi; apeluje do UE i państw członkowskich, by wykorzystały wszystkie kanały dyplomatyczne do wspierania negocjacji mających na celu znalezienie pokojowego i stabilnego rozwiązania oraz by zadbały o to, by głównym przedmiotem negocjacji było zapewnienie dobrostanu i ochrony praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, a także równości mężczyzn i kobiet w Syrii, w szczególności mieszkańców północno-wschodniej części kraju;

13.wyraża głębokie zaniepokojenie nieprzerwaną agresją wojskową ze strony sojuszu między Turcją a SNA w północno-wschodniej Syrii, w tym śmiercionośnymi atakami na ludność cywilną i infrastrukturę cywilną w regionie Manbidżu i Kobani, które powodują kolejne wysiedlenia i narażają na szwank pokojowe przemiany; potępia bezprawną interwencję wojskową ze strony Turcji i okupację części Syrii; wzywa Turcję do przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego;

14.potępia bezprawną wojskową inwazję Izraela z powietrza i ziemi na południową Syrię oraz zajęcie przez Izrael zdemilitaryzowanej strefy przygranicznej wzdłuż okupowanych Wzgórz Golan, co stanowi naruszenie zawieszenia broni z 1974 r. i podważa suwerenność Syrii, jeszcze bardziej destabilizując region; wzywa Izrael, by zaprzestał interwencji w Syrii i okupacji części jej terytorium oraz by w pełni szanował prawo międzynarodowe;

15.wzywa wszystkie obce mocarstwa do poszanowania suwerenności i integralności terytorialnej Syrii; wzywa podmioty destabilizujące sytuację w Syrii – w tym Rosję, Iran, Turcję i ich popleczników, a także Izrael – do zaprzestania ingerencji z zewnątrz; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by wykorzystały wszelkie dostępne kanały dyplomatyczne do wspierania stabilizacji Syrii, co leży w interesie większości krajów w regionie, oraz by przeciwdziałały ingerencji z zewnątrz i ją ograniczały;

16.wyraża uznanie dla władz tymczasowych za przechwytywanie dostaw broni z Iranu przeznaczonych dla Hezbollahu w Libanie;

17.podkreśla zagrożenie dla bezpieczeństwa wynikające z sytuacji w więzieniach, ośrodkach detencyjnych i obozach dla uchodźców w północno-wschodniej Syrii, gdzie ludzie, w tym dżihadyści i ich rodziny, zwłaszcza dzieci, są arbitralnie przetrzymywani bez rzetelnego procesu w skrajnie złych warunkach humanitarnych, co zwiększa również potencjał rekrutacyjny ISIS; pilnie wzywa państwa członkowskie, by kontynuowały repatriację swoich obywateli z tych ośrodków;

18.podkreśla, jak ważne jest utrzymanie międzynarodowej koalicji przeciwko ISIS oraz jej współpraca z tymczasowym rządem Syrii, aby zapobiec reorganizacji ISIS i innych ugrupowań dżihadystów;

19.jest zaniepokojony, że od upadku reżimu Asada setki osób, w tym dzieci, zostały zabite lub ranne w wyniku eksplozji min lub innych materiałów wybuchowych; wyraża uznanie dla wysiłków organizacji międzynarodowych i lokalnych na rzecz identyfikacji, znakowania i usuwania amunicji wybuchowej, a także uświadamiania mieszkańców na temat zachowania bezpieczeństwa; apeluje do UE i państw członkowskich, by wsparły te inicjatywy, dostarczając fachową wiedzę i udzielając wsparcia finansowego i logistycznego;

20.z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź syryjskiego rządu tymczasowego dotyczącą zniszczenia wszelkich pozostałych zapasów broni chemicznej w Syrii oraz jego otwartość na współpracę z Organizacją ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW); wzywa UE i jej państwa członkowskie, by wspierały wysiłki na rzecz identyfikacji, zabezpieczenia i zniszczenia zapasów broni zakazanej na szczeblu międzynarodowym, takiej jak broń chemiczna, miny przeciwpiechotne i amunicja kasetowa;

21.pochwala tymczasowy rząd Syrii za zorganizowanie zapowiadanej konferencji dialogu narodowego, stanowiącej pierwszy krok w kierunku procesu politycznego i przyszłego rządu; wyraża zaniepokojenie wykluczeniem politycznych przedstawicieli Kurdów i innych grup, a także faktem, że nie zapewniono udziału w konferencji wszystkich grup syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza kobiet; zachęca tymczasowy rząd Syrii do organizowania bardziej pluralistycznych i przejrzystych konferencji dialogu narodowego, w tym na szczeblu lokalnym, wraz z wiążącymi konkluzjami w sprawie wolności osobistych i praw kobiet; wzywa rząd tymczasowy do opracowania planu działania określającego plan i wizję procesu politycznego, w tym do realizacji inicjatyw zapowiedzianych przez rząd tymczasowy, oraz do poprawy komunikacji z obywatelami Syrii;

22.wzywa rząd tymczasowy do podjęcia prac nad natychmiastowymi, prawdziwymi i głębokimi reformami zapewniającymi udział wszystkich Syryjczyków, zarówno zamieszkujących ten kraj, jak i żyjących za granicą, w opracowywaniu fazy przejściowej i ustanowieniu tymczasowego organu zarządzającego, tak aby zainicjować pluralistyczny proces konstytucyjny, który będzie przejrzysty, partycypacyjny i formalnie obejmie różne grupy społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza kobiety; zwraca uwagę na postulat syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego dotyczący pluralistycznego i zdecentralizowanego systemu demokratycznego, który obejmie ustawę o partiach politycznych, w którym będą szanowane prawa wszystkich społeczności oraz grup etnicznych, kulturowych i religijnych w Syrii i który zerwie z polityką represji i marginalizacji;

23.wzywa Komisję do priorytetowego potraktowania wsparcia finansowego dla syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności dla inicjatyw prowadzonych przez kobiety, aby umożliwić Syryjczykom odegranie fundamentalnej roli w przemianach politycznych i przyszłości kraju;

24.wzywa Komisję do wsparcia niezależnych dziennikarzy oraz zapewnienia finansowania i budowania zdolności syryjskich dziennikarzy i mediów w całym kraju; dostrzega, jak ważne dla transformacji Syrii są wiarygodne informacje i zwalczanie dezinformacji;

25.apeluje do tymczasowych władz Syrii, aby niezwłocznie podjęły wszelkie kroki konieczne do zabezpieczenia i zachowania wszystkich dowodów poważnych zbrodni międzynarodowych popełnionych na terenie całego kraju, aby udzielić rodzinom odpowiedzi na temat losu i miejsca pobytu ich bliskich oraz zapewnić podstawy niezbędne do pociągnięcia winnych do odpowiedzialności i do postępowań sądowych;

26.wzywa tymczasowy rząd Syrii, aby wspierał wszelkie międzynarodowe i lokalne wysiłki w zakresie dokumentacji i dochodzeń oraz aby w tym celu zaprosił do pełnej współpracy Bezstronny i Niezależny Międzynarodowy Mechanizm na rzecz Syrii (IIIM), komisję dochodzeniową ONZ w sprawie Syrii, Niezależną Instytucję ds.Osób Zaginionych w Syryjskiej Republice Arabskiej (IIMP), specjalnego sprawozdawcę ONZ ds.tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, OPCW, a także inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego dokumentujące i badające zbrodnie i naruszenia, oraz zapewnił wszystkim tym instytucjom nieograniczony dostęp do kraju i odpowiednich obiektów;

27.wzywa UE do zaoferowania pomocy i wiedzy specjalistycznej w zakresie zabezpieczania dowodów i dokumentowania przestępstw, w tym pomocy finansowej, wiedzy technicznej i programów budowania zdolności dla Syryjczyków, w oparciu o wcześniejsze doświadczenia z Bałkanów Zachodnich, Kolumbii i Republiki Środkowoafrykańskiej, zgodnie z ramami polityki UE dotyczącymi wsparcia sprawiedliwości okresu przejściowego;

28.wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby zwiększyły wsparcie finansowe dla organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego zaangażowanych w zabezpieczanie i przechowywanie dowodów, prowadzenie dokumentacji, poszukiwanie osób zaginionych, analizę kryminalistyczną i budowanie zdolności; dostrzega, że zamrożenie amerykańskiego finansowania pomocy ma na te wysiłki negatywny wpływ; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby na brukselskiej konferencji wsprawie Syrii, która odbędzie się 17 marca 2025r., osiągnęły porozumienie wsprawie zapewnienia zrównoważonego finansowania;

29.wzywa UE, aby podczas trwającej obecnie sesji Rady Praw Człowieka ONZ poparła odnowienie mandatu Niezależnej Międzynarodowej Komisji Dochodzeniowej wsprawie Syrii oraz zwiększyła finansowanie IIIM i innych bieżących inicjatyw dotyczących sprawiedliwości w Syrii;

30.wzywa tymczasowy rząd Syrii, by zaangażował się w krajowe wysiłki na rzecz sprawiedliwości okresu przejściowego, które umożliwią rozpoznanie i zbadanie wszystkich nadużyć i naruszeń praw człowieka, niezależnie od sprawcy, skupią się na zadośćuczynieniu ofiarom i społeczeństwu oraz zagwarantują, że w przyszłości już nigdy nie dojdzie do takich naruszeń; podkreśla, że należy skupić się na osobach poszkodowanych oraz uwzględnić doświadczenia i perspektywę syryjskich kobiet;

31.wzywa tymczasowy rząd Syrii, aby przeprowadził ścisłe konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim wsprawie mechanizmów sprawiedliwości okresu przejściowego i umożliwił wszystkim warstwom syryjskiego społeczeństwa kształtowanie krajowego procesu sprawiedliwości okresu przejściowego i aktywne uczestnictwo w nim; dostrzega, że wiedza specjalistyczna i lokalna organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego kierowanych przez Syryjczyków ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia wysiłków na rzecz sprawiedliwości okresu przejściowego; ubolewa, że zorganizowana przez syryjskie społeczeństwo obywatelskie konferencja na temat sprawiedliwości okresu przejściowego, którą zaplanowano na 27 lutego 2025r., musiała zostać odwołana w ostatniej chwili;

32.wzywa UE, aby w stosunkach z Syrią priorytetowo potraktowała wsparcie sprawiedliwości okresu przejściowego oraz zaoferowała wsparcie prawne, finansowe i psychologiczne osobom, które były przetrzymywane, padły ofiarą przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć oraz tortur, a także przeszkoliła Syryjczyków w zakresie samodzielnego prowadzenia tych procesów powrotu do normalnego życia;

33.zachęca Komisję, aby pośredniczyła między syryjskim społeczeństwem obywatelskim poza Syrią i wewnątrz Syrii oraz stworzyła fora wymiany poglądów i żądań dotyczących sprawiedliwości okresu przejściowego; ponadto wzywa Komisję, aby usprawniła koordynację między syryjskimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, organami międzynarodowymi i odpowiednimi syryjskimi zainteresowanymi stronami, tak aby syryjskie organizacje społeczeństwa obywatelskiego były bezpośrednio włączone w procesy sprawiedliwości okresu przejściowego; zaleca utworzenie programów wymiany wiedzy, w ramach których syryjscy aktywiści, eksperci prawni i liderzy społeczeństwa obywatelskiego będą mogli nawiązać dialog ze swoimi europejskimi odpowiednikami;

34.zachęca tymczasowy rząd Syrii, aby ratyfikował Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), uznał jurysdykcję tego trybunału z mocą wsteczną w drodze deklaracji i dostosował krajowe syryjskie ustawodawstwo do traktatu MTK i prawa międzynarodowego;

35.zachęca UE, jej państwa członkowskie i ich sądy, aby kontynuowały ściganie osób podejrzanych o poważne przestępstwa w Syrii w sprawach podlegających jurysdykcji uniwersalnej;

36.z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady Europejskiej z 24 lutego 2025r. o zawieszeniu unijnych środków ograniczających nałożonych na kluczowe sektory gospodarki oraz o bezterminowym przedłużeniu zwolnienia pomocy humanitarnej z sankcji, i uznaje ją za dobry krok w kierunku złagodzenia cierpienia milionów Syryjczyków i umożliwienia odbudowy; wzywa Radę Europejską do szybkiego wdrożenia tej decyzji i dopilnowania, by w ramach podejścia stopniowego zniesiono wszystkie inne sankcje, które mają negatywny wpływ na operacje humanitarne, prawa gospodarcze i społeczne Syryjczyków oraz ich dostęp do podstawowych usług lub wpływ na syryjskie instytucje finansowe, w tym wszystkie ograniczenia dotyczące sprzedaży ropy naftowej, naprawy sieci elektroenergetycznych i transakcji finansowych z Syrii i do Syrii; apeluje do państw członkowskich, aby przy podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących sankcji stawiały dobro Syryjczyków na pierwszym miejscu;

37.wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zniosły wszystkie sankcje, które izolują syryjski bank centralny i sektor finansowy, oraz zapewniły europejskim przedsiębiorstwom i bankom gwarancje prawne, by zapobiegać nadmiernemu przestrzeganiu przepisów;

38.przyjmuje do wiadomości, że złagodzenie sankcji UE nie jest nieodwracalne i zwraca się do Rady Europejskiej, aby określiła i jasno zakomunikowała wyraźne kryteria, jakie muszą spełnić władze Syrii, aby złagodzić kolejne sankcje lub zapobiec przywróceniu wcześniejszych sankcji;

39.zgadza się z Radą Europejską, że należy utrzymać środki ograniczające wobec osób i podmiotów odpowiedzialnych za powszechne i systematyczne naruszenia praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego w Syrii, w szczególności wobec reżimu Asada i jego popleczników, a także przywódców HTS;

40.wzywa Radę Europejską, aby określiła jasne kryteria usuwania z listy osób objętych sankcjami, które mogłyby pomóc w działaniach na rzecz pociągnięcia do odpowiedzialności za łamanie praw człowieka przez reżim Asada;

41.zachęca Radę Europejską, by zbadała, jak można wykorzystać zamrożone aktywa reżimu Asada do utworzenia funduszu powierniczego na rzecz odbudowy Syrii oraz rehabilitacji i odszkodowania dla ofiar;

42.wzywa Komisję i Radę, aby zwróciły się do innych krajów nakładających sankcje na Syrię, w szczególności do Stanów Zjednoczonych i Zjednoczonego Królestwa, z apelem o dostosowanie się do złagodzenia sankcji przez UE;

43.zauważa, że sankcje UE wygasają 1 czerwca 2025r.; podkreśla, że wyżej wymienione kwestie należy wyjaśnić przed tą datą i jak najszybciej sporządzić listę sankcji indywidualnych, które muszą pozostać w mocy;

44.wyraża głębokie zaniepokojenie dramatycznymi warunkami humanitarnymi i gospodarczymi, z jakimi borykają się Syryjczycy w wyniku rządów reżimu Asada, wojny i utrudniania pomocy humanitarnej; z zadowoleniem przyjmuje usunięcie przez rząd tymczasowy wszystkich barier w dostępie do pomocy ponad granicami i liniami podziału w Syrii oraz wzywa społeczność międzynarodową i UE, aby wykorzystały tę okazję do zwiększenia pomocy humanitarnej i rozwojowej; z zadowoleniem przyjmuje ostatnie sprawozdania ONZ dotyczące zwiększenia dostaw pomocy do północno-zachodniej Syrii, pomimo trwających działań wojennych;

45.z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą przeznaczenia kolejnych 235mlnEUR na wsparcie humanitarne dla Syryjczyków; zachęca Komisję i państwa członkowskie do ścisłej współpracy z instytucjami ONZ i lokalnymi grupami humanitarnymi, aby całościowo zająć się tragiczną sytuacją humanitarną w Syrii;

46.jest głęboko przekonany, że o ile pomoc humanitarna jest bardzo ważna, to odbudowa i rozwój gospodarczy są kluczowe dla transformacji i stabilizacji Syrii; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania wysiłków na rzecz odbudowy Syrii i skoncentrowania się na sektorach, które mogą poprawić prawa gospodarcze i społeczne Syryjczyków, w tym na transporcie, elektryczności, zdrowiu i edukacji; zaleca, aby Komisja i państwa członkowskie skoncentrowały się na inicjatywach oddolnych wspierających lokalne przedsiębiorstwa i społeczeństwo obywatelskie, zamiast przekazywać pieniądze za pośrednictwem scentralizowanych instytucji, oraz by w tym celu zapewniły dostosowanie systemów finansowania do kontekstu lokalnego, unikając zbędnych przeszkód biurokratycznych, które mogłyby wykluczyć małe podmioty lokalne;

47.uważa, że Syryjczycy, szczególnie ci, którzy najbardziej ucierpieli w wyniku wojny, muszą przewodzić odbudowie kraju, a ich odporność i wiedza powinny kształtować proces odbudowy; podkreśla, że we wszystkich wysiłkach na rzecz odbudowy należy uwzględniać jako cel równouprawnienie płci, w tym prawa kobiet do ziemi i własności; uważa, że całemu programowaniu musi towarzyszyć należyta staranność, uwzględnienie praw do mieszkania, ziemi i własności w Syrii, a także nadzór przez niezależne monitorowanie;

48.wzywa Komisję, aby we współpracy z odpowiednimi krajami w regionie dopilnowała, by podmioty lub osoby, na które UE nałożyła sankcje za naruszenia prawa międzynarodowego i praw człowieka, zostały wykluczone z odbudowy Syrii i nie otrzymały żadnych ofert przetargowych;

49.z zadowoleniem przyjmuje terminową organizację 9. brukselskiej konferencji wsprawie Syrii w marcu 2025r. i wzywa Komisję, aby w tym dialogu priorytetowo potraktowała włączenie i udział syryjskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza organizacji kobiecych, aby zagwarantować, że podejście UE wspiera aspiracje Syryjczyków i ochronę ich praw;

50.uznaje znaczenie syryjskiej diaspory w UE dla rozwoju gospodarczego i odbudowy Syrii; uznaje znaczenie przekazów pieniężnych obok oficjalnej pomocy rozwojowej i wzywa wszystkie państwa członkowskie do zniesienia wszelkich ograniczeń dotyczących wysyłania przekazów pieniężnych do Syrii;

51.wzywa Komisję, by w kontekście ograniczeń finansowych zapewniła syryjskiemu społeczeństwu obywatelskiemu – zwłaszcza grupom kierowanym przez kobiety – trwałe, elastyczne i długoterminowe finansowanie, w tym niewielkie dotacje i pomoc pieniężną; podkreśla, że należy zadbać o ścisłe konsultacje z syryjskim społeczeństwem obywatelskim przy opracowywaniu i wdrażaniu unijnego finansowania dla Syrii oraz zapewnić inicjatywom lokalnym łatwy dostęp do programów;

52.potwierdza, że niestabilna i zmieniająca się sytuacja polityczna i stan bezpieczeństwa w tym kraju nie dają podstaw, by uznać Syrię lub jej części za bezpieczny kraj pochodzenia do celów powrotu obywateli syryjskich mieszkających jako uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl w Europie i na całym świecie; przypomina stanowisko UE, zgodnie z którym każdy powrót musi być rzeczywiście dobrowolny, bezpieczny i godny, a jego podstawą musi być przekazanie uchodźcom wszelkich informacji potrzebnych do podjęcia świadomej decyzji o ich przyszłości, w pełnej zgodności z prawem międzynarodowym i zasadami określonymi przez UNHCR;

53.wzywa państwa członkowskie, by uchyliły wszelkie decyzje o zawieszeniu wniosków o udzielenie azylu złożonych przez Syryjczyków oraz by zagwarantowały pełną, indywidualną i merytoryczną ocenę każdego wniosku o udzielenie azylu w ramach sprawiedliwej i przejrzystej procedury; wzywa państwa członkowskie, które zawiesiły podejmowanie decyzji w sprawie wniosków o udzielenie azylu, by ograniczyły to zawieszenie do krótkiego i jasno zdefiniowanego okresu;

54.podkreśla, że wszelkich zmian statusu ochrony uchodźców syryjskich należy dokonywać dopiero po dogłębnej ocenie i uzyskaniu dowodów na to, że sytuacja polityczna i stan bezpieczeństwa zmieniły się w zasadniczy i trwały sposób, zgodnie z wymogami Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. i dyrektywy w sprawie kwalifikowania, oraz że gwarantują bezpieczeństwo i stabilność, a także poszanowanie praw człowieka; podkreśla, że cofnięcie ochrony międzynarodowej osobom fizycznym musi odbywać się zgodnie z procedurą określoną w dyrektywie w sprawie procedur azylowych[3]; zachęca państwa członkowskie do przeanalizowania alternatywnych powodów przyznawania Syryjczykom zezwoleń na pobyt, takich jak naturalizacja, łączenie rodzin, pobyt długoterminowy czy względy humanitarne; przypomina, że nikt, kto ubiega się o azyl, nie może zostać przymusowo odesłany, ponieważ naruszałoby to nałożony na państwa obowiązek przestrzegania zasady non-refoulment;

55.wzywa państwa członkowskie oraz państwa spoza UE, w tym Turcję, Liban i Jordanię, aby w trybie pilnym umożliwiły syryjskim uchodźcom i osobom ubiegającym się o azyl, które przebywają w tych krajach, tymczasowy wyjazd do Syrii bez utraty przysługującego im statusu ochrony; apeluje do Komisji, by wspierała państwa członkowskie, przekazując im wytyczne i najlepsze praktyki w zakresie wdrażania prawa UE w tej dziedzinie, w tym w odniesieniu do różnicy między „wyjazdem” a „ponownym zamieszkaniem”;

56.wzywa Komisję, by utrzymała wsparcie finansowe dla krajów tego regionu, które przyjmują uchodźców syryjskich, w szczególności dla Turcji, Libanu i Jordanii;

57.wzywa sąsiadów Syrii – Turcję, Liban i Jordanię – by przestrzegały prawa międzynarodowego i powstrzymały się od odsyłania syryjskich uchodźców i osób ubiegających się o azyl do czasu, aż powroty te będą dobrowolne, bezpieczne i prowadzone w godnych warunkach;

58.przypomina o trudnej sytuacji ponad 400 tys. uchodźców palestyńskich w Syrii, których los zależy przede wszystkim od Agencji Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) zaspokajającej ich podstawowe potrzeby; wyraża uznanie dla UNRWA za jej ważną pracę w regionie i wzywa Komisję, by w dalszym ciągu udzielała tej agencji pełnego wsparcia politycznego i finansowego;

59.zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawicielce Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz rządowi tymczasowemu Syrii, a także do zlecenia jej przetłumaczenia i opublikowania w języku arabskim.

Ostatnia aktualizacja: 11 marca 2025
Informacja prawna-Polityka ochrony prywatności