Ϸվ

Indeks
Poprzedni
Następny
Pełny tekst
Procedura :
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Wybrany dokument :

Teksty złożone :

RC-B10-0157/2025

Debaty :

Głosowanie :

PV12/03/2025-6.8
CRE12/03/2025-6.8
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P10_TA(2025)0035

Teksty przyjęte
PDF162kWORD59k
Środa, 12 marca 2025 r.-Strasburg
Potrzeba unijnego wsparcia na rzecz sprawiedliwej transformacji i odbudowy w Syrii
P10_TA(2025)0035RC-B10-0157/2025

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2025 r. w sprawie potrzeby unijnego wsparcia na rzecz sprawiedliwej transformacji i odbudowy w Syrii ()

Parlament Europejski,

–uwzględniając rezolucję nr 2254 (2015) Rady Bezpieczeństwa ONZ z 18 grudnia 2015r.,

–uwzględniając ustanowienie Niezależnej Instytucji ds. Osób Zaginionych w Syryjskiej Republice Arabskiej ma podstawie rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 77/301 z 29 czerwca 2023r.,

–uwzględniając swoje zalecenie z 28 lutego 2024 r. dla Rady, Komisji oraz wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie sytuacji w Syrii(1),

–uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawicielki Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 9 grudnia 2024 r.,

–uwzględniając konkluzje Rady z19 grudnia 2024r.,

–uwzględniając postanowienia Sądu Rejonowego w Paryżu z 14 listopada 2023 r. i 21 stycznia 2025 r. o wydaniu międzynarodowych nakazów aresztowania Baszara al-Asada i członków jego rodziny oraz sprawy podlegające jurysdykcji uniwersalnej prowadzone w europejskich sądach,

–uwzględniając wspólne oświadczenie rządów Francji, Syrii, Bahrajnu, Kanady, Egiptu, Niemiec, Grecji, Iraku, Włoch, Japonii, Jordanii, Kuwejtu, Libanu, Omanu, Kataru, Arabii Saudyjskiej, Hiszpanii, Turcji, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Zjednoczonego Królestwa, Unii Europejskiej, specjalnego wysłannika ONZ ds. Syrii, sekretarza generalnego Ligi Państw Arabskich i sekretarza generalnego Rady Współpracy Państw Arabskich Zatoki Perskiej z 13 lutego 2025 r.,

–uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2025/406 zdnia 24lutego 2025 r. dotyczącą zmiany decyzji 2013/255/WPZiB wsprawie środków ograniczających wzwiązku zsytuacją wSyrii(2),

–uwzględniając oświadczenie wydane po konferencji dialogu narodowego w Syrii, która odbyła się w Damaszku 25 lutego 2025 r.,

–uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 8 marca 2025r. w sprawie najnowszych wydarzeń w Syrii,

–uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.mając na uwadze, że w grudniu 2024 r. w Syrii nastąpił przełom, ponieważ koalicja rebeliantów na czele z ugrupowaniem zbrojnym Hajat Tahrir al-Szam (HTS), Syryjską Armią Narodową (SAN) i Sztabem Operacji Południowych (dawniej Front Południowy) oraz kilkoma innymi opozycyjnymi siłami zbrojnymi obaliła morderczy reżim Baszara al-Asada; mając na uwadze, że historyczny upadek dynastii Asadów oznacza koniec półwiecza cierpień narodu syryjskiego, z bezprecedensową tyranią i chaosem, który wybuchł po brutalnych represjach Baszara al-Asada w związku z powstaniem w 2011 r. i doprowadził kraj do wojny domowej, a także początek nowego rozdziału dla narodu syryjskiego i całego Bliskiego Wschodu;

B.mając na uwadze, że obalony reżim Asada dopuszczał się systematycznych represji, masowych aresztowań, tortur, wymuszonych zaginięć, egzekucji pozasądowych i innych poważnych naruszeń praw człowieka, a także jest odpowiedzialny za udokumentowane zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym celowe ataki na ludność cywilną, oblężenia prowadzące do masowego głodu, użycie bomb beczkowych i wykorzystanie broni chemicznej z naruszeniem prawa międzynarodowego; mając na uwadze, że od 2011 r. zginęło co najmniej pół miliona Syryjczyków, a 14 mln zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów, z czego około 7 milionów zostało przesiedlonych wewnętrznie, w wyniku ostrych represji i inżynierii demograficznej ze strony reżimu Asada i jego popleczników, a także z powodu działań grup terrorystycznych; mając na uwadze, że los i miejsce pobytu dziesiątek tysięcy ludzi pozostają nieznane;

C.mając na uwadze, że Rosja i Iran, pod pozorem sojuszy strategicznych, były zarówno pomocnikami, jak i aktywnymi graczami w wojnie prowadzonej przez krwawy reżim Asada przeciwko własnemu narodowi i wykorzystywały Syrię jako arenę zmagań geopolitycznych do destabilizacji regionu, jako centrum handlu bronią i narkotykami, a także jako poligon doświadczalny do testowania zdolności wojskowych i taktyki, systematycznie atakując infrastrukturę cywilną i konwoje z pomocą humanitarną z wyraźnym naruszeniem prawa międzynarodowego; mając na uwadze, że władza Asada opierała się na stałym wsparciu ze strony Rosji i Iranu oraz ich dostawach siły roboczej i broni, a także na ich poplecznikach, w tym na grupie Wagnera, libańskim Hezbollahu, irackich bojówkach i afgańskich najemnikach; mając na uwadze, że jego nagły upadek jest wyraźną geostrategiczną porażką dla obu tych krajów;

D.mając na uwadze, że po przejęciu wiodącej roli w obaleniu reżimu były przywódca HTS Ahmad al-Szara został mianowany tymczasowym prezydentem i rozpoczął proces przemian politycznych, obejmujący plany nowej konstytucji i przeprowadzenie wyborów w ciągu czterech do pięciu lat; mając na uwadze, że tymczasowy prezydent otrzymał zadanie utworzenia tymczasowej rady ustawodawczej, powołał tymczasowy rząd i zobowiązał się do ustanowienia do początku marca 2025 r. nowego niewyznaniowego, kompleksowego, wiarygodnego i pluralistycznego rządu odzwierciedlającego różnorodność etniczną i religijną Syrii; mając na uwadze, że 24 i 25 lutego 2025 r. tymczasowy rząd syryjski zorganizował zapowiadaną konferencję dialogu narodowego; mając na uwadze, że konstytucja Syrii z 2012 r. została unieważniona, a Zgromadzenie Ludowe i Partia Baas zostały rozwiązane; mając na uwadze, że wiele ugrupowań zbrojnych również formalnie zgodziło się na rozwiązanie i włączenie do armii syryjskiej;

E.mając na uwadze, że UE słusznie odmówiła normalizacji swoich stosunków z reżimem Asada aż do jego upadku i odegrała istotną rolę jako główny darczyńca pomocy humanitarnej dla syryjskich cywilów, a także przyjmując 1,3 mln uchodźców uciekających przed konfliktami; mając na uwadze, że od 2011 r. UE i jej państwa członkowskie uruchomiły ponad 33,3 mld EUR na pomoc humanitarną, rozwojową, gospodarczą i stabilizacyjną, koncentrując się na pomocy ratującej życie, programach zwiększania odporności i politycznej realizacji rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2254 (2015); mając na uwadze, że w grudniu 2024 r. UE uruchomiła humanitarny most powietrzny w celu zapewnienia opieki zdrowotnej w nagłych wypadkach i innych podstawowych dostaw; mając na uwadze, że po upadku reżimu Asada niektóre państwa członkowskie ogłosiły, że zawieszają rozpatrywanie złożonych przez Syryjczyków wniosków o udzielenie azylu; mając na uwadze, że UE zawiesiła sankcje w kluczowych sektorach gospodarki, aby ułatwić współpracę z Syrią i jej odbudowę;

F.mając na uwadze, że tymczasowe organy rządowe kontrolują większość, ale nie całość terytorium Syrii, a ogólna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Syrii pozostaje rozdrobniona i niestabilna; mając na uwadze, że nasila się przemoc, w tym zabójstwa z zemsty, przemoc na tle religijnym i działalność przestępcza, zwłaszcza na obszarach przybrzeżnych i wiejskich; mając na uwadze, że począwszy od 6 marca 2025 r. ugrupowania zbrojne lojalne wobec Asada i rzekomo inne grupy przeprowadzały skoordynowane ataki w prowincjach Latakia, Tartus i Hims, co doprowadziło do śmiertelnych starć z syryjskimi siłami bezpieczeństwa; mając na uwadze, że w odpowiedzi członkowie syryjskich sił bezpieczeństwa i Syryjskiej Armii Narodowej (SAN), zagraniczni bojownicy i dżihadyści uczestniczyli podobno w nieuzasadnionych odwetach i egzekucjach wymierzonych w alawickich cywilów ze względu na ich przynależność etniczno-religijną; ubolewa również nad potwierdzonymi zabójstwami co najmniej 10 chrześcijan; mając na uwadze, że pomimo oświadczenia faktycznego prezydenta al-Szary walki trwały kilka dni i jak dotąd spowodowały ponad 1000 ofiar; mając na uwadze, że faktyczny prezydent al-Szara ogłosił utworzenie „komisji śledczej” i „wysokiej komisji”;

G.mając na uwadze, że północno-wschodnia Syria jest nadal administrowana przez samozwańczą Autonomiczną Administrację Północnej i Wschodniej Syrii oraz kontrolowana militarnie przez kurdyjskie Demokratyczne Siły Syrii (SDF); mając na uwadze, że 10 marca 2025 r. faktyczny prezydent al-Szara i głównodowodzący SDF Mazlum Abdi podpisali wspólnie porozumienie w sprawie włączenia tych struktur do wszystkich instytucji państwa syryjskiego; mając na uwadze, że od grudnia 2024 r. wspierane przez Turcję bojówki SAN, z których część nie została włączona do tymczasowego rządu, oraz sama Turcja zintensyfikowały ataki i wtargnięcia na terytorium północnej Syrii, w tym ataki na ludność cywilną i infrastrukturę cywilną na obszarach Manbidż i Kobani, co może stanowić zbrodnie wojenne;

H.mając na uwadze, że od 1967 r. Izrael okupuje część syryjskiego terytorium na wzgórzach Golan; mając na uwadze, że po obaleniu reżimu Asada Izrael przejął strefę zdemilitaryzowaną kontrolowaną przez ONZ poza wzgórzami Golan i wielokrotnie przeprowadzał ataki na cele wojskowe w Syrii; mając na uwadze, że izraelski minister obrony oświadczył, iż Siły Obronne Izraela pozostaną bezterminowo na szczycie góry Hermon i w strefie bezpieczeństwa;

I.mając na uwadze, że Rosja dąży do utrzymania swoich baz wojskowych w Syrii, w szczególności bazy marynarki wojennej w Tartusie i bazy lotniczej w Humajmim; mając na uwadze, że Baszar al-Asad i jego rodzina uciekli z kraju i uzyskali azyl polityczny w Rosji; mając na uwadze, że Rosja i nowe władze syryjskie nawiązały kontakty dyplomatyczne;

J.mając na uwadze, że reżim Asada w Syrii poparł inwazję Rosji na Ukrainę i uznał okupację obwodów ługańskiego i donieckiego w Ukrainie, a także regionu Abchazji w Gruzji; mając na uwadze, że ukraiński wywiad wojskowy systematycznie informował, że Rosja szkoli najemników rekrutowanych w Syrii, którzy mają wesprzeć siły rosyjskie w wojnie przeciwko Ukrainie; mając na uwadze, że inicjatywa „Ziarno z Ukrainy” została uruchomiona w Syrii po zawieszeniu eksportu rosyjskiej żywności;

K.mając na uwadze, że Daisz spowodował ogromne cierpienia w Syrii, przeprowadził liczne ataki terrorystyczne na całym świecie i nadal operuje w Syrii oraz z tego kraju w oparciu o centrum planowania operacji zewnętrznych w regionie Badia; mając na uwadze, że w ośrodkach detencyjnych Al-Haul i Roj przetrzymywanych jest obecnie około 10 000 bojowników Daisz i 40 000 członków ich rodzin, strzeżonych głównie przez kurdyjskie SDF; mając na uwadze, że według doniesień syryjskie siły bezpieczeństwa mogą przejąć zarządzanie ośrodkami detencyjnymi w następstwie porozumienia z 10 marca 2025 r. zawartego między faktycznym prezydentem al-Szarą a dowódcą SDF Mazlumem Abdim;

L.mając na uwadze, że ludność chrześcijańska w Syrii gwałtownie zmalała od 2011 r. z powodu ataków prowadzonych zarówno przez reżim Asada, jak i Daisz i inne grupy terrorystyczne;

M.mając na uwadze, że sytuacja w Syrii pozostaje jednym z najpoważniejszych kryzysów humanitarnych na świecie – dziewięciu na dziesięciu Syryjczyków żyje poniżej granicy ubóstwa, a prawie 17 mln osób – 70% ludności – potrzebuje pomocy humanitarnej ze względu na powszechny brak bezpieczeństwa żywnościowego oraz brak podstawowej infrastruktury i usług publicznych;

N.mając na uwadze, że według Biura Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej działania humanitarne w Syrii są znacznie niedofinansowane, ponieważ do marca 2025 r. zgromadzono mniej niż 10% potrzebnej kwoty w wysokości 1,2 mld USD; mając na uwadze, że dekret wydany przez administrację prezydenta USA Donalda Trumpa, wprowadzający 90-dniowe zawieszenie wszystkich programów pomocy zagranicznej, w tym programów zarządzanych przez Agencję Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID), ma i będzie miał wpływ na programy humanitarne i organizacje pozarządowe działające w Syrii; mając na uwadze, że Zjednoczone Królestwo i kilka państw członkowskich UE, również zapowiedziało znaczne zmniejszenie swoich budżetów na pomoc międzynarodową;

O.mając na uwadze, że Syria znajduje się w niezwykle trudnej sytuacji gospodarczej, a gwałtownie rosnąca inflacja w tym kraju osiągnęła rekordowo wysoki poziom 40,2% w 2024 r., a kraj ten boryka się z niedoborami energii elektrycznej i rosnącymi cenami surowców; mając na uwadze, że załamanie syryjskiej gospodarki dodatkowo nasiliły korupcja reżimu, drapieżna polityka gospodarcza i działania niezgodne z prawem, w tym produkcja captagonu i nielegalny handel nim; mając na uwadze, że przy przejściu na otwartą gospodarkę rynkową konieczne jest podjęcie ogromnych wysiłków na rzecz odbudowy, przy dramatycznym spadku eksportu w porównaniu z poziomem sprzed wojny;

P.mając na uwadze, że 5,5 mln syryjskich uchodźców mieszka w pięciu krajach sąsiadujących z Syrią, a mianowicie w Turcji, Libanie, Jordanii, Iraku i Egipcie, a UE zapewnia pomoc finansową, aby pomóc w pokryciu związanych z tym kosztów; mając na uwadze, że od czasu upadku reżimu Asada na obszary swojego pochodzenia powróciło około 500 000 osób wewnętrznie przesiedlonych i 300 000 uchodźców zewnętrznych, przy czym nieodpowiednie usługi, ograniczone źródła utrzymania i zniszczona infrastruktura utrudniają ich trwałą reintegrację;

1.wyraża uznanie dla odwagi, godności i odporności narodu syryjskiego, któremu w końcu udało się obalić okrutną dyktaturę Asada; składa hołd niezliczonym ofiarom reżimu; wzywa UE do wykorzystania tej historycznej okazji do wsparcia przemian politycznych w Syrii w celu zjednoczenia i odbudowy kraju oraz do pomocy Syrii w realizacji odbudowy i osiągnięciu sprawiedliwej i pluralistycznej transformacji politycznej; jest jednak nadal zaniepokojony wysokim stopniem niestabilności w Syrii oraz w otaczającym ją regionie; podkreśla, że stabilna i pokojowa Syria leży w interesie Bliskiego Wschodu, południowego sąsiedztwa UE i samej UE;

2.z zadowoleniem przyjmuje nowy początek w stosunkach UE-Syria, przejawiający się mianowaniem unijnego chargé d’affaires w Damaszku, zaangażowaniem dyplomatycznym i spotkaniami na wysokim szczeblu prowadzonymi przez państwa członkowskie i przywódców UE, a także planowaną organizacją dziewiątej konferencji brukselskiej, która ma się odbyć 17 marca 2025 r.; zachęca UE i wszystkie jej państwa członkowskie do współpracy z tymczasowymi władzami Syrii w przejrzysty, skoordynowany i odpowiedzialny sposób oraz do wyrażenia gotowości do udzielenia pomocy w budowaniu państwa, jeśli zajdzie taka potrzeba; z zadowoleniem przyjmuje dialog prowadzony z partnerami regionalnymi w tzw. formacie z Akaby;

3.jest głęboko przekonany, że stabilność w Syrii będzie wynikiem pluralistycznych przemian politycznych, które obejmą wiarygodnych przedstawicieli wszystkich elementów syryjskiego społeczeństwa i wszystkie obszary geograficzne, tj. wszystkie społeczności religijne i etniczne, kobiety, społeczeństwo obywatelskie i pokojowe siły opozycyjne; z zadowoleniem przyjmuje uznanie przez tymczasowego prezydenta różnorodności Syrii, a jednocześnie zauważa, że skład obecnego tymczasowego rządu jest pod tym względem niewystarczający; podkreśla, jak ważne jest, aby przyszły rząd odzwierciedlał ten pluralizm i aby przyszłe ramy konstytucyjne gwarantowały równe prawa i dostęp do możliwości wszystkim Syryjczykom, zgodnie z zasadami demokratycznymi, praworządnością, podstawowymi prawami i wolnościami, w tym wolnością religijną, zgodnie z prawem międzynarodowym, a także podkreśla znaczenie jasnych i konkretnych dowodów na to, że prawa te są przestrzegane podczas podejmowania decyzji na szczeblu krajowym i lokalnym;

4.w związku z tym uznaje konferencję dialogu narodowego, która odbyła się 25 lutego 2025 r., za punkt wyjścia do budowania kultury dialogu z udziałem wszystkich Syryjczyków; wyraża zaniepokojenie wykluczeniem kurdyjskich przedstawicieli politycznych, a także faktem, że nie zapewniono udziału wszystkich grup syryjskiego społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza kobiet; przypomina ponadto, że należy podtrzymywać ten dialog, aby zapobiec pogłębianiu się podziałów społecznych i rozbieżności w głównych grupach społeczeństwa syryjskiego oraz dalszej destabilizacji i tak już niepewnej sytuacji w zakresie bezpieczeństwa; wzywa tymczasowy rząd do opracowania planu działania określającego plan przeprowadzenia procesu przemian politycznych i poprawy przejrzystości w odniesieniu do obywateli Syrii;

5.z zaniepokojeniem odnotowuje brutalną przeszłość ugrupowań, które obaliły reżim Asada i obecnie uczestniczą w rządzie; przyjmuje do wiadomości deklaracje tymczasowego prezydenta, jednocześnie zobowiązując się do monitorowania działań władz krajowych i lokalnych przy ocenie dalszego zaangażowania; wyraża ostrożny optymizm co do zachowania władz tymczasowych w odniesieniu do wolności religii i zachęca je do wdrożenia dalszych środków budowy zaufania; apeluje do wysokiej przedstawicielki do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz do państw członkowskich, by konsekwentnie wypowiadały się przeciwko wszelkim możliwym naruszeniom podstawowych wolności i praw człowieka w Syrii przez tymczasowy rząd lub inne ugrupowania;

6.jest głęboko zaniepokojony niestabilną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa w Syrii, zwłaszcza w regionie przybrzeżnym, i zdecydowanie potępia odwetowe ataki wymierzone w społeczność alawicką ze względu na podejrzenia o powiązania z reżimem Asada; wzywa władze tymczasowe do powstrzymania wszystkich brutalnych ugrupowań, w tym tych, które mają zostać włączone do syryjskiej armii i sił bezpieczeństwa, do ochrony wszystkich cywilnych obywateli przed przemocą i zapewnienia im prawa do bezpiecznego życia; wzywa do przeprowadzenia szybkich, przejrzystych i bezstronnych dochodzeń w sprawie wszystkich zabójstw i innych naruszeń oraz do pociągnięcia winnych do odpowiedzialności, zgodnie z międzynarodowymi normami i standardami prawnymi; wzywa tymczasowy rząd do dopilnowania, aby podstawą wszystkich nominacji w wojsku i służbie bezpieczeństwa były wyłącznie kwalifikacje zawodowe, poszanowanie międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego oraz zobowiązanie do zwalczania terroryzmu; wyraża zaniepokojenie obecnością zagranicznych bojowników ekstremistycznych, w tym europejskich obywateli, wśród sił, które obaliły reżim Asada, i ostrzega przed ich trwałym włączeniem do syryjskiego aparatu bezpieczeństwa; przyznaje, że ryzyko rebelii ze strony ugrupowań zbrojnych lojalnych wobec byłego reżimu utrudnia budowanie państwowości w sposób uporządkowany; zachęca władze tymczasowe do zorganizowania rozbrojenia sił paramilitarnych i cywilów;

7.pochwala bezcenny wkład społeczeństwa obywatelskiego w Syrii i za granicą jako prawowitego przedstawiciela i obrońcy aspiracji narodu syryjskiego w latach brutalnego ucisku; wyraża szczególne uznanie dla białych hełmów, które są celem zorganizowanej przez reżim i wspieranej przez Rosję kampanii oszczerstw; wzywa UE do zwiększenia wsparcia finansowego, zwłaszcza dla syryjskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które dostosowują się do zmieniających się warunków działania, ze szczególnym uwzględnieniem promowania dialogu obywatelskiego, zwłaszcza między wspólnotami etnicznymi, kulturowymi i religijnymi, w celu wspierania pluralizmu, pokojowego współistnienia i zaufania w społeczeństwie syryjskim;

8.podkreśla, jak ważne jest uznanie roli przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć w procesach wymiaru sprawiedliwości i rozliczalności, a także strategii politycznych zapewniających kobietom pełne uczestnictwo i reprezentację w życiu politycznym oraz wzmocnienie ich pozycji ekonomicznej; apeluje ponadto o pochylenie się zwłaszcza nad cierpieniem dzieci;

9.jest zaniepokojony gwałtownym wzrostem dezinformacji pochodzącej zarówno z Syrii, jak i z zagranicy; ostrzega przed ryzykiem instrumentalizacji społeczności również przez podmioty zagraniczne; podkreśla potrzebę rozwoju pluralistycznego krajobrazu medialnego i jego funkcjonowania bez cenzury oraz w ramach prawnie chronionej wolności prasy; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by zapewniły finansowanie i budowanie zdolności w tym zakresie;

10.jest głęboko przekonany, że powodzenie przemian politycznych w Syrii, zwłaszcza ochrona pokoju społecznego i budowanie zaufania do instytucji państwowych, zależy od sprawiedliwości okresu przejściowego i pojednania jako drogi do walki z bezkarnością wszystkich stron odpowiedzialnych za łamanie międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka; apeluje o uczynienie reformy sądownictwa pilnym priorytetem politycznym; zachęca rząd Syrii do ustanowienia niezależnej komisji sprawiedliwości okresu przejściowego, aby pociągnąć do odpowiedzialności wszystkie frakcje, które naruszały prawa człowieka, a także podkreśla, że zjednoczenia militarnego nie można osiągnąć bez wiarygodnego mechanizmu sprawiedliwości służącego budowaniu zaufania między ugrupowaniami zbrojnymi, w tym przedstawicielami frakcji południowych, SDF i byłych funkcjonariuszy reżimu;

11.wzywa władze tymczasowe do pełnej współpracy z właściwymi instancjami międzynarodowymi, w tym z mechanizmami ONZ ustanowionymi specjalnie w celu prowadzenia dochodzeń w sprawie poważnych przestępstw w Syrii, takimi jak oenzetowski Bezstronny i Niezależny Międzynarodowy Mechanizmu, komisja dochodzeniowa ONZ ds.Syrii, Niezależna Instytucja ONZ ds.Osób Zaginionych, a także specjalny sprawozdawca ONZ ds.tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, oraz do ułatwiania ich działań na miejscu; zachęca Syrię, aby ratyfikowała Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) i odpowiednio dostosowała krajowe ustawodawstwo, a także uznała jurysdykcję tego trybunału z mocą wsteczną w drodze deklaracji; uznaje niezastąpiony wkład Farida al-Madhana („Cezara”) w dokumentowanie zbrodni reżimu, a także działania Syryjskiej Sieci Praw Człowieka w zakresie śledzenia zaginięć; podkreśla znaczenie zakończenia tych procesów; wzywa UE, aby podczas trwającej obecnie sesji Rady Praw Człowieka ONZ poparła odnowienie mandatu Niezależnej Międzynarodowej Komisji Dochodzeniowej wsprawie Syrii oraz zwiększyła finansowanie wszystkich odpowiednich mechanizmów, zwłaszcza w świetle dezinwestycji Stanów Zjednoczonych;

12.pochwala kroki podjęte w Niemczech, Francji i innych państwach członkowskich w celu zwalczania bezkarności – przez jurysdykcję uniwersalną – osób związanych z reżimem Asada i Daisz; zachęca sądy do kontynuowania takich postępowań i oczekuje, że nowe dowody i owocna współpraca z władzami syryjskimi doprowadzą do skokowego wzrostu liczby dochodzeń i wyroków skazujących;

13.podkreśla, że przejściowe władze Syrii powinny pilnie podjąć wszelkie kroki w celu zabezpieczenia i zachowania fizycznych dowodów poważnych zbrodni międzynarodowych w całym kraju, w tym przez współpracę i zaangażowanie międzynarodowych ekspertów i istniejących mechanizmów międzynarodowych a także przyznać wszystkim właściwym organizacjom dostęp do dokumentów archiwalnych; zachęca UE do zapewnienia wsparcia na rzecz terminowego gromadzenia dowodów w terenie, w tym sprzętu kryminalistycznego i wiedzy fachowej w celu identyfikacji i analizy masowych grobów, a także zbierania zeznań ocalałych;

14.podkreśla, że Syria jest jednym z najbardziej zaminowanych krajów; jest zaniepokojony rosnącą liczbą ofiar, w tym dzieci, które zginęły lub zostały ranne w wyniku wybuchu min i innych materiałów wybuchowych, przy czym problem ten nasila się wraz z powrotami ludzi; pochwala wysiłki organizacji międzynarodowych i lokalnych na rzecz identyfikacji, znakowania i usuwania amunicji wybuchowej; wzywa UE do pilnego wsparcia wysiłków w zakresie rozminowywania wspólnie z wyspecjalizowanymi podmiotami i władzami syryjskimi;

15.ponownie zdecydowanie potępia przerażające stosowanie broni chemicznej przeciwko syryjskim cywilom przez reżim Asada; z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź syryjskiego rządu tymczasowego dotyczącą zniszczenia wszelkich pozostałych zapasów broni chemicznej w Syrii oraz jego otwartość na współpracę z Organizacją ds. Zakazu Broni Chemicznej;

16.docenia determinację, jaką wykazały się władze tymczasowe, zaprzestając produkcji narkotyków i handlu nimi, w szczególności captagonem, które od lat negatywnie wpływają na cały region; zachęca do międzynarodowej współpracy przeciwko handlowi narkotykami, bronią i ludźmi;

17.podkreśla znaczenie ochrony dziedzictwa kulturowego Syrii i wzywa do międzynarodowej współpracy, aby zrekonstruować zabytki historyczne i religijne oraz zapobiec nielegalnemu handlowi zagrabionymi artefaktami; wzywa UE do wspierania Syrii w wysiłkach na rzecz odbudowy obszarów i miejsc o znaczeniu kulturowym dla syryjskiego społeczeństwa i całego świata, w tym wpisanej na listę UNESCO Palmyry, której część została zniszczona przez Daisz w trakcie rewolty w 2015r.;

18.przyznaje, że syryjska gospodarka jest zrujnowana i że istnieją znaczne luki inwestycyjne, by móc osiągnąć stabilność cen i trwałe tworzenie miejsc pracy; apeluje o podjęcie wszelkich niezbędnych kroków w celu zachęcenia i ułatwienia bezpośrednich inwestycji zagranicznych zgodnie z normami międzynarodowymi, a także o przeprowadzenie reform dotyczących mieszkalnictwa, praw do ziemi i własności oraz strategii politycznych równoważących rozwój na obszarach miejskich i wiejskich w celu zmniejszenia dysproporcji regionalnych; zachęca do gospodarczego odcięcia się od Rosji i Iranu po tym, jak oba te kraje wykorzystały załamanie gospodarcze Syrii do pozyskania zasobów i kontrolowania strategicznych gałęzi przemysłu;

19.z zadowoleniem przyjmuje stopniowe i warunkowe zawieszenie sankcji w wielu sektorach gospodarki i bezterminowe przedłużenie zwolnień ze względów humanitarnych; podkreśla, że pomimo ostatnich dostosowań polityka sankcji UE, Stanów Zjednoczonych i Zjednoczonego Królestwa wobec Syrii utrudnia wysiłki na rzecz odbudowy; wzywa Komisję i Radę, aby zwróciły się do innych krajów nakładających sankcje na Syrię, zwłaszcza do Stanów Zjednoczonych i Zjednoczonego Królestwa; popiera całkowite, lecz odwracalne zniesienie wszystkich sankcji sektorowych, ze szczególnym uwzględnieniem sektora finansowego, aby zapewnić syryjskiej gospodarce bardzo potrzebne koło ratunkowe, przy jednoczesnym ścisłym monitorowaniu procesu przemian politycznych; spodziewa się, że nadmiernie rygorystyczne przestrzeganie przepisów pozostanie problemem tak długo, jak długo będą obowiązywać szeroko zakrojone sankcje USA i Zjednoczonego Królestwa, zwłaszcza biorąc pod uwagę ich eksterytorialny wymiar; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły europejskim przedsiębiorstwom i bankom gwarancje prawne, by zapobiegać nadmiernemu przestrzeganiu przepisów; domaga się jednak utrzymania indywidualnych sankcji wobec personelu wojskowego, urzędników, podmiotów gospodarczych i osób powiązanych z rodziną Asada; oczekuje, że coroczna aktualizacja systemu sankcji UE, przed jego wygaśnięciem 1 czerwca 2025r. odpowiednio oceni znaczenie wszelkich odnowionych sankcji, co zapewni tak potrzebną jasność, oraz wzywa Radę Europejską, aby określiła i jasno zakomunikowała wyraźne kryteria, jakie muszą podjąć władze Syrii, aby złagodzić kolejne sankcje lub zapobiec przywróceniu wcześniejszych sankcji;

20.z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji dotyczącą przeznaczenia kolejnych 235mlnEUR na wsparcie humanitarne dla Syryjczyków oraz wzywa UE i jej państwa członkowskie do podtrzymania wysiłków na rzecz pomocy humanitarnej i rozwojowej, a także do utrzymania wsparcia finansowego dla krajów sąsiadujących, które przyjmują syryjskich uchodźców; zachęca UE, by zbadała, jak można wykorzystać zamrożone aktywa reżimu Asada do utworzenia funduszu powierniczego na rzecz odbudowy Syrii oraz rehabilitacji i odszkodowania dla ofiar; jest bardzo zaniepokojony zawieszeniem wszelkiego finansowania USAID dotyczącego Syrii lub syryjskich uchodźców oraz przewidywanym brakiem udziału Stanów Zjednoczonych w następnej konferencji w Brukseli;

21.wzywa UE do strategicznego przekierowania nacisku z pomocy humanitarnej na przyspieszone i wczesne ożywienie gospodarcze i odbudowę w kluczowych sektorach, takich jak energia, zaopatrzenie w wodę, opieka zdrowotna i edukacja, w celu osiągnięcia wymiernych rezultatów, przy jednoczesnym zapewnieniu, by programowaniu towarzyszyła należyta staranność i niezależne monitorowanie; wzywa Unię Europejską i jej państwa członkowskie, aby na nadchodzącej 9.brukselskiej konferencji wsprawie Syrii, osiągnęły porozumienie wsprawie zapewnienia zrównoważonego finansowania;

22.z zadowoleniem przyjmuje decyzję podjętą na przykład przez Francję, aby zezwolić uchodźcom na powrót do Syrii i udział w jej odbudowie bez narażania ich statusu, w tym na wizyty sondujące w Syrii;wzywa państwa członkowskie i państwa trzecie do niezwłocznego powielenia tej inicjatywy; apeluje do Komisji, by wspierała państwa członkowskie, przekazując im wytyczne i najlepsze praktyki w zakresie wdrażania prawa UE w tej dziedzinie, w tym w odniesieniu do różnicy między „wyjazdem” a „ponownym zamieszkaniem”; podkreśla, że wszystkie wnioski o przyznanie statusu uchodźcy i przedłużenia należy rozpatrywać indywidualnie i szczegółowo; podkreśla znaczenie zrównoważonego udziału syryjskiej diaspory w procesie przemian politycznych jako kluczowego atutu dla transformacji i odbudowy kraju; uznaje znaczenie przekazów pieniężnych obok oficjalnej pomocy rozwojowej i wzywa wszystkie państwa członkowskie do zniesienia wszelkich ograniczeń nałożonych na wysyłanie przekazów pieniężnych do Syrii; przypomina ponadto, że zgodnie z Konwencją ONZ dotyczącą statusu uchodźców warunki bezpiecznego, dobrowolnego i godnego powrotu uchodźców mogą zostać spełnione jedynie po wprowadzeniu w Syrii fundamentalnych i trwałych zmian;

23.przypomina o obecności ponad 400000 uchodźców palestyńskich przebywających Syrii, z których część była wielokrotnie przesiedlona, oraz o roli Agencji Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim (UNRWA) w zaspokajaniu ich potrzeb; przypomina oblężenie obozu w Jarmuk przez oddziały Asada w latach 2013–2015;

24.wzywa Syrię, aby zerwała niesławny i długoletni sojusz z Teheranem i Moskwą, który spowodował cierpienie narodu syryjskiego i destabilizację na Bliskim Wschodzie i poza nim; wzywa ponadto władze syryjskie do zakończenia rosyjskiej obecności wojskowej w Syrii, potępia Rosję za przyjęcie Baszara Asada i jego rodziny oraz chronienie ich przed wymiarem sprawiedliwości, po tym jak uniemożliwiała wymierzenie sprawiedliwości, aktywnie ingerując w międzynarodowe śledztwa i wetując rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ mające na celu zajęcie się zbrodniami wojennymi reżimu i ich własnymi;

25.wzywa kraje sąsiadujące do poszanowania integralności terytorialnej i suwerenności Syrii oraz do natychmiastowego zaprzestania wszelkich ataków i wtargnięć na terytorium Syrii oraz jego okupacji w pełnej zgodności z prawem międzynarodowym;

26.jest głęboko przekonany, że zjednoczenie wszystkich grup syryjskiego społeczeństwa, w tym włączenie wszystkich uzbrojonych frakcji do armii narodowej, wymaga rozwiązania politycznego zaproponowanego przez Syryjczyków, wzywa UE i jej państwa członkowskie, by wykorzystały wszelkie kanały dyplomatyczne do wspierania stabilizacji Syrii, co leży w interesie większości krajów w regionie, i wspiera dyskusje mające na celu znalezienie pokojowego i stabilnego rozwiązania gwarantującego, by dobrostan i ochrona podstawowych wolności, praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, a także równouprawnienia płci wszystkich Syryjczyków, w szczególności tych, którzy mieszkają na północnym wschodzie kraju, znajdowały się w centrum decyzji; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje zawarte 10 marca 2025 r. porozumienie między faktycznym prezydentem al-Szarą a dowódcą SDF Mazlumem Abdim i wyraża nadzieję na jego sprawne wdrożenie; odnotowuje pozytywne wyniki niedawnych negocjacji między kurdyjskimi ugrupowaniami zbrojnymi w Turcji a rządem tureckim w sprawie rozbrojenia;

27.zaznacza, że aby stworzyć pokojową Syrię, należy chronić różne grupy etniczne i religijne; w związku z tym wzywa Unię Europejską i państwa członkowskie do wsparcia procesu wdrażania porozumienia między syryjskim rządem tymczasowym a SDF pod przywództwem Kurdów, aby zagwarantować społeczności kurdyjskiej pełne uznanie i udział w życiu politycznym Syrii;

28.podkreśla, jak ważne jest prowadzenie przez międzynarodową koalicję walki z Daiszem, z bezcennym wsparciem bojowników kurdyjskich, oraz wzywa koalicję do współpracy z tymczasowym rządem Syrii, aby zapobiec reorganizacji Daiszu i innych ugrupowań dżihadystów; wyraża głębokie zaniepokojenie, że ataki prowadzone lub wspierane przez Turcję w północno-wschodniej Syrii nie tylko powodują ofiary wśród ludności cywilnej i zwiększają liczbę osób wewnętrznie przesiedlonych, ale również zagrażają skuteczności i ciągłości walki z Daiszem; wzywa władze tymczasowe do wykazania wyraźnego zaangażowania w walkę z terroryzmem oraz do współpracy z partnerami międzynarodowymi zarówno w celu zwalczania pozostałych aktywnych komórek w Syrii, jak i w celu zbadania zbrodni popełnionych w przeszłości, w szczególności przeciwko społeczności jezydzkiej;

29.pilnie wzywa do znalezienia trwałego rozwiązania wśród wszystkich zainteresowanych stron, ponieważ obozy te nadal są wylęgarnią radykalizacji i stanowią uśpione zagrożenie zarówno dla bezpieczeństwa syryjskiego, jak i europejskiego; ostrzega przed poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego, jakie w tej niepewnej sytuacji spowodowałoby nagłe wycofanie się Stanów Zjednoczonych z regionu; ponawia swój apel do państw członkowskich o repatriację wszystkich swoich obywateli, zwłaszcza dzieci, z Al-Haul i Roj oraz o postawienie dorosłych przed sądem w uczciwych procesach;

30.wzywa Islamską Republikę Iranu, by zaprzestała wszelkich działań służących zahamowaniu politycznych i gospodarczych wysiłków tymczasowego rządu Syrii oraz przymusowej zmianie status quo; wyraża uznanie dla władz tymczasowych za przechwytywanie dostaw broni z Iranu przeznaczonych dla Hezbollahu w Libanie i z zadowoleniem przyjmuje całkowite załamanie się rozległej infrastruktury i sieci Iranu w Syrii;

31.z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie faktycznego prezydenta al-Szary do dążenia do pokojowych stosunków ze wszystkimi sąsiadami Syrii; wzywa tymczasowe władze syryjskie do dopilnowania, aby zobowiązanie to przekształcono w konkretne działania mające na celu zapobieganie wszelkim środkom zagrażającym bezpieczeństwu w krajach sąsiadujących i poza nimi oraz powstrzymania się od przedsiębrania takich środków;

32.potępia tych europejskich polityków, w tym obecnych i byłych posłów do PE, którzy wielokrotnie rozpowszechniali narracje popierające Asada i aktywnie się angażowali w wybielanie tej krwawej dyktatury; wyraża głębokie zaniepokojenie niedawnym zaproszeniem wystosowanym przez parlamentarny Zespół Międzypartyjny ds. Chrześcijan na Bliskim Wschodzie do organizacji ściśle powiązanych z sankcjonowanymi przez UE poplecznikami Asada;

33.zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji odpowiednim instytucjom UE, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz tymczasowemu rządowi Syrii, a także do przetłumaczenia jej i opublikowania w języku arabskim.

(1) Dz.U. C, C/2024/6749, 26.11.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/6749/oj.
(2) Dz.U. L, 2025/406, 25.2.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2025/406/oj.

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2025Informacja prawna-Polityka ochrony prywatności