Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Σεπτεμβρίου 2023 σχετικά με το μέλλον του ευρωπαϊκού τομέα του βιβλίου ()
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
–έχοντας υπόψη το άρθρο167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
–έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, της 13ης Δεκεμβρίου 2006,
–έχοντας υπόψη τη Συνθήκη του Μαρακές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε έντυπα για τυφλούς, άτομα με προβλήματα όρασης και λοιπά άτομα με προβλήματα ανάγνωσης εντύπων, της 27ης Ιουνίου 2013,
–έχοντας υπόψη την οδηγία 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας(1),
–έχοντας υπό την οδηγία 2001/84/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, σχετικά με το δικαίωμα παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού ενός πρωτότυπου έργου τέχνης(2),
–έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με το δικαίωμα εκμίσθωσης, το δικαίωμα δανεισμού και ορισμένα δικαιώματα συγγενικά προς την πνευματική ιδιοκτησία στον τομέα των προϊόντων της διανοίας(3),
–έχοντας υπόψη την οδηγία 2012/28/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορφανών έργων(4),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1563 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Σεπτεμβρίου 2017, για τη διασυνοριακή ανταλλαγή μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων ή ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων(5),
–έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2017/1564 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/29/ΕΚ για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας(6),
–έχοντας υπόψη την οδηγία (EE) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών(7),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1128 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για τη διασυνοριακή φορητότητα των υπηρεσιών επιγραμμικού περιεχομένου στην εσωτερική αγορά(8),
–έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/790 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά και την τροποποίηση των οδηγιών 96/9/ΕΚ και 2001/29/ΕΚ(9),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη», τον καθορισμό των κανόνων συμμετοχής και διάδοσής του, και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1290/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1291/2013(10),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/818 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2021, για τη θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (2021-2027) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1295/2013(11),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1925 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Σεπτεμβρίου 2022, σχετικά με διεκδικήσιμες και δίκαιες αγορές στον ψηφιακό τομέα και για την τροποποίηση των οδηγιών (ΕΕ) 2019/1937 και (ΕΕ) 2020/1828 (Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές)(12),
–έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2022, σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/31/ΕΚ (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες)(13),
–έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες,
–έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Μαΐου 2021 σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τον οπτικοακουστικό τομέα(14),
–έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Μαΐου 2010 σχετικά με την «Europeana – τα επόμενα βήματα»(15),
–έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 27ης Σεπτεμβρίου 2007 με τίτλο «i2010: προς μια ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη»(16),
–έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2001, σχετικά με την εφαρμογή των εθνικών συστημάτων καθορισμού της τιμής βιβλίου(17),
–έχοντας υπόψη το άρθρο 54 του Κανονισμού του,
–έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A9-0257/2023),
Α.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα βιβλία διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στις κοινωνίες μας, ως ανεκτίμητη πηγή γνώσης, παιδείας, πολιτισμού, πληροφόρησης και ψυχαγωγίας και ως μέσο ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και διάδοση των αξιών, της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ·
Β.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα βιβλία βελτιώνουν το λεξιλόγιο και τις γλωσσικές δεξιότητες, βοηθώντας τους ανθρώπους να κατανοούν και να εκφράζουν σύνθετες ιδέες, καθώς και καλλιεργώντας την κριτική σκέψη, την περιέργεια και τις αναλυτικές δεξιότητες και προωθώντας τη δημοκρατική συμμετοχή και την κοινωνική ένταξη·
Γ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα βιβλία διαδραματίζουν επίσης ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη ζωή ενός ατόμου από πολύ μικρή ηλικία, συμβάλλοντας στη γνωσιακή, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών·
Δ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ευρωπαϊκός τομέας του βιβλίου είναι ένας από τους μεγαλύτερους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας στην Ευρώπη, με περίπου 600000 τίτλους να δημοσιεύονται ετησίως, εκτιμάται δε ότι η αξιακή αλυσίδα απασχολεί στο σύνολό της πάνω από μισό εκατομμύριο άτομα στην ΕΕ·
Ε.λαμβάνοντας υπόψη ότι ολόκληρη η αξιακή αλυσίδα του τομέα του βιβλίου βασίζεται στην ισορροπία μεταξύ των διαφόρων παραγόντων της, όπως οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι διανομείς, οι τυπογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοπώλες, οι βιβλιοθήκες και, εντέλει, οι αναγνώστες· λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε παράγοντας διαδραματίζει ζωτικό ρόλο και ότι κάθε μέτρο που επηρεάζει αρνητικά έναν από αυτούς επηρεάζει ολόκληρη την αλυσίδα·
ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συγγραφείς αποτελούν τη δημιουργική πηγή όλων των βιβλίων και τη ραχοκοκαλιά του τομέα·
Ζ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκοί εκδοτικοί οίκοι, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είναι ΜΜΕ ή ακόμη και πολύ μικρές επιχειρήσεις, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της πολιτιστικής πολυμορφίας και της ελευθερίας της έκφρασης, επιτρέποντας έτσι να ακούγεται πληθώρα φωνών·
Η.λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημιουργία ενός βιβλίου απαιτεί να πραγματοποιούν οι εκδότες συνεπείς και ριψοκίνδυνες μακροπρόθεσμες επενδύσεις προκειμένου να εξασφαλίζουν ένα ευρύ φάσμα δημιουργικών έργων·
Θ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η ικανότητα του ευρωπαϊκού τομέα του βιβλίου να παρέχει στο κοινό ευρύ φάσμα βιβλίων βασίζεται σε ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, το οποίο επιτρέπει σε κάθε τμήμα της αξιακής αλυσίδας να ανταμείβει τη δημιουργία και να επενδύει σε νέα βιβλία·
Ι.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας του βιβλίου διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη στήριξη της ελευθερίας της έκφρασης, η οποία μπορεί να ασκηθεί μόνον εφόσον διασφαλιστούν η ελευθερία, η ανεξαρτησία, η συντακτική πολυφωνία και η ευθύνη των συγγραφέων στον εκδοτικό κλάδο·
ΙΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιρροή και οι ρυθμιστικές πιέσεις που ασκούν οι κυβερνήσεις ορισμένων κρατών μελών στον τομέα του βιβλίου, καθώς και το φαινόμενο της αυτολογοκρισίας από τους ίδιους τους συγγραφείς, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην πολιτιστική πολυμορφία και την ελευθερία της έκφρασης, γεγονός που προσκρούει στις αξίες της ΕΕ·
ΙΒ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έντυπα βιβλία, τα ηλεκτρονικά βιβλία και τα ηχογραφημένα βιβλία αποτελούν διακριτές επιλογές που διατίθενται στην αγορά, και αλληλοσυμπληρώνονται·
ΙΓ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έντυπα βιβλία αντιπροσωπεύουν περίπου το 85%(18) των πωλήσεων βιβλίων στην ευρωπαϊκή αγορά, προτιμώνται ιδίως από νέους αναγνώστες και έχουν αποδειχθεί πιο επωφελή για την ανάπτυξη των παιδιών·
ΙΔ.λαμβάνοντας υπόψη ότι τα βιβλιοπωλεία και οι βιβλιοθήκες, ιδίως εντός των τοπικών κοινοτήτων, χρησιμεύουν ως πύλες για την προαγωγή της ανάγνωσης, της γνώσης και του πολιτισμού και διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής και ψηφιακής ένταξης·
ΙΕ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η συνεπακόλουθη αύξηση του κόστους για τον τομέα, ο καλπάζων πληθωρισμός και η κρίση στον κλάδο του χαρτιού προκάλεσαν σημαντικά προβλήματα για τον τομέα του βιβλίου και περιόρισαν την ανταγωνιστικότητά του·
ΙΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία της COVID-19 είχε σημαντικό αντίκτυπο στον ευρωπαϊκό τομέα του βιβλίου, με ποικίλες επιπτώσεις στα κράτη μέλη και σε διάφορα τμήματα της αξιακής αλυσίδας· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι ο τομέας επέδειξε ανθεκτικότητα εν προκειμένω, ιδίως στα κράτη μέλη που προσέφεραν επαρκή και στοχευμένη στήριξη·
ΙΖ.λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά βιβλία που εκδίδονται στην ΕΕ δεν είναι διαθέσιμα στους Ευρωπαίους αναγνώστες, λόγω του γλωσσικού και γεωγραφικού κατακερματισμού της ενωσιακής αγοράς και, ιδίως, της έλλειψης μεταφράσεων από άλλες γλώσσες πλην της αγγλικής, συμπεριλαμβανομένων λιγότερο διαδεδομένων γλωσσών·
ΙΗ.λαμβάνοντας υπόψη ότι παρατηρείται σταθερή μείωση στην ανάγνωση λόγω της δημοτικότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ψηφιακών πλατφορμών και εφαρμογών, που σε πολλές περιπτώσεις έχουν αντικαταστήσει την ανάγνωση για ευχαρίστηση ως δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου·
ΙΘ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό των βιβλίων που παράγονται σε μορφές προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρία αυξάνεται σταθερά, αλλά εξακολουθεί να είναι ανεπαρκές·
Κ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαθεσιμότητα ψηφιακών βιβλίων αποτελεί ευκαιρία για τη βελτίωση της προσβασιμότητας για τα άτομα με αναπηρία, γεγονός που απαιτεί επαρκείς επενδύσεις στην παραγωγή διαφόρων μορφών και την ανάπτυξη των σχετικών δεξιοτήτων·
ΚΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη διαλειτουργικότητας μεταξύ των μορφοτύπων ηλεκτρονικών βιβλίων ενισχύει τη θέση των κυρίαρχων παραγόντων της αγοράς, περιορίζοντας παράλληλα τις επιλογές και την προστασία των καταναλωτών·
ΚΒ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το Brexit επηρέασε σημαντικά την εφοδιαστική αλυσίδα της ευρωπαϊκής αγοράς βιβλίων, διαταράσσοντας τις εισαγωγές και εξαγωγές και αυξάνοντας τις τιμές των βιβλίων, το κόστος αποστολής και τα τελωνειακά τέλη, γεγονός που επηρέασε αρνητικά τη διάδοση ευρωπαϊκού περιεχομένου·
ΚΓ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το Brexit είχε επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων στον εκδοτικό τομέα, μειώνοντας τις ανταλλαγές φοιτητών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιρλανδίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών σε εκδοτικά προγράμματα που χαίρουν εκτίμησης·
ΚΔ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τρέχουσες ελλείψεις χαρτιού και μελανιού δυσχεραίνουν την παραγωγή βιβλίων·
ΚΕ.λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλά παιδικά βιβλία εκτυπώνονται στην Ασία λόγω ανεπαρκούς παραγωγικής ικανότητας στην Ευρώπη·
ΚΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός για την αποψίλωση των δασών(19) υποχρεώνει τους τυπογράφους και χαρτοπαραγωγούς να συλλέγουν και να διαβιβάζουν δεδομένα σχετικά με τις πηγές της ξυλείας που χρησιμοποιούν για την παραγωγή χαρτιού για βιβλία, καθώς είναι αδύνατο να εντοπιστεί η προέλευσή της μετά τη μετατροπή της σε χαρτί·
ΚΖ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σταθερές τιμές των βιβλίων σε ορισμένα κράτη μέλη χρησιμεύουν ως μέσο για τη διασφάλιση των οικείων πολιτιστικών πολιτικών και μπορούν να συμβάλουν στην εξασφάλιση της συντακτικής πολυφωνίας, της άφθονης προσφοράς βιβλίων και ενός ποικιλόμορφου τοπικού δικτύου ανεξάρτητων βιβλιοπωλών, ιδίως υπό το φως των αυξανόμενων διαδικτυακών πωλήσεων·
Η κοινωνιακή σημασία της πρόσβασης στα βιβλία
1.καλεί όλα τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τα βιβλία ως βασικά αγαθά και να λάβουν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για την περαιτέρω προώθηση της ανάγνωσης από μικρή ηλικία·
2.υπογραμμίζει την ανάγκη να επιτευχθεί ισορροπία στο οικοσύστημα του βιβλίου με τη διασφάλιση των ειδικών ρόλων των διαφόρων παραγόντων στην αξιακή αλυσίδα, όπως οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι τυπογράφοι, οι διανομείς, οι μεταφραστές, οι βιβλιοπώλες και οι βιβλιοθήκες·
3.τονίζει την αξία των βιβλίων ως εργαλείων για την προώθηση της πολυμορφίας και την ένταξη ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο περιθωριοποίησης στην κοινωνία, ιδίως των ατόμων που δεν διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες, των ατόμων με αναπηρία και των μειονοτήτων·
4.καλεί, εν προκειμένω, τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν την ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα(20) το συντομότερο δυνατόν και να λάβουν μέτρα ώστε να διασφαλίσουν ότι τα βιβλία είναι διαθέσιμα σε μορφές προσβάσιμες από άτομα με αναπηρία, για λόγους πολιτιστικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης·
5.υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα ευθυγραμμίζεται με τη Συνθήκη του Μαρακές, η οποία μεταφέρθηκε στη ενωσιακή νομοθεσία με την οδηγία (ΕΕ) 2017/1564 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1563, και υπογραμμίζει ως εκ τούτου την ανάγκη να αποφεύγονται οι επικαλύψεις και ο αθέμιτος ανταγωνισμός όταν καθίστανται προσβάσιμα τα βιβλία·
6.υπογραμμίζει ότι, λόγω του μεγάλου αριθμού τίτλων που διατίθενται στην αγορά και των τεχνικών προκλήσεων που σχετίζονται με την προσβασιμότητα, δεν θα είναι προσβάσιμα όλα τα ηλεκτρονικά βιβλία έως το 2025·
7.καλεί επομένως τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι διατίθενται επαρκείς πόροι για την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους, και υπενθυμίζει την ανάγκη να τηρούνται οι παρεκκλίσεις που χορηγούνται από την ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, ιδίως για τους μικρούς και πολύ μικρούς εκδοτικούς οίκους, και να διασφαλίζεται ότι η απαίτηση να καταστούν προσβάσιμα τα ηλεκτρονικά βιβλία δεν θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του φάσματος των βιβλίων που προσφέρονται στην αγορά·
8.καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν επαρκή χρηματοδοτική και διαρθρωτική στήριξη στον τομέα, ιδίως στις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, χρηματοδοτώντας παράλληλα την έρευνα και καινοτομία που εστιάζει στην αύξηση της προσβασιμότητας·
9.καλεί την Επιτροπή, κατά την ενδιάμεση επανεξέταση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» 2021-2027, να εισαγάγει μετρήσιμους στόχους σε σχέση με τους τρόπους αξιοποίησης της χρηματοδότησης για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε βιβλία·
Στήριξη και προώθηση της βελτιωμένης κυκλοφορίας των ευρωπαϊκών βιβλίων
10.καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τον προϋπολογισμό για το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» για την περίοδο 2028-2034, ιδίως με τη διάθεση περισσότερων κονδυλίων για τον τομέα του βιβλίου, και να επεκτείνουν τη στήριξη του τομέα μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2028-2034·
11.καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να προωθήσουν ποικίλα έργα με σημαντική πολιτιστική και κοινωνική αξία αυξάνοντας τον προϋπολογισμό πρόσκτησης των βιβλιοθηκών, ώστε να μπορούν να διευρύνουν το φάσμα των βιβλίων και συλλογών τους και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κοινοτήτων τους· επίσης καλεί επιτακτικά τα κράτη μέλη να στηρίξουν τα τοπικά βιβλιοπωλεία και να διασφαλίσουν την επενδυτική ικανότητα των εκδοτών·
12.τονίζει την ανάγκη να υποστηριχθεί η δημιουργία και μετάφραση ευρωπαϊκών βιβλίων, ιδίως με την ενίσχυση της δημόσιας χρηματοδότησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να βελτιωθεί η κυκλοφορία, προβολή και πολυμορφία των μεταφρασμένων βιβλίων·
13.καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν την πολιτιστική πολυμορφία υποστηρίζοντας τη μετάφραση βιβλίων σε περιφερειακές, μειονοτικές και λιγότερο χρησιμοποιούμενες γλώσσες·
14.τονίζει την ανάγκη να υποστηριχθεί η μετάφραση ευρωπαϊκών μη λογοτεχνικών βιβλίων, ιδίως μέσω του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη», το οποίο αυτή τη στιγμή δεν το επιτρέπει·
15.υπογραμμίζει τη σημασία της κινητικότητας και των ανταλλαγών για συγγραφείς και μεταφραστές, προκειμένου να διευκολύνεται το δημιουργικό τους έργο και να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να αποκτούν νέες επαγγελματικές εμπειρίες στο εξωτερικό·
16.επικροτεί τη νέα πρωτοβουλία κινητικότητας «Ο πολιτισμός κινεί την Ευρώπη», η οποία αποτελεί μέρος του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» και προσφέρει επιχορηγήσεις κινητικότητας σε καλλιτέχνες και επαγγελματίες του πολιτιστικού τομέα, ιδίως για μεταφραστές λογοτεχνίας·
17.καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης της πρωτοβουλίας αυτής σε άλλους εκπροσώπους του τομέα του βιβλίου·
18.υπενθυμίζει ότι η ικανότητα του τομέα του βιβλίου να διατηρεί ένα ποικιλόμορφο δίκτυο βιβλιοπωλών και μια αγορά προσανατολισμένη στην καινοτομία βασίζεται στην κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση που δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στον κλάδο του βιβλίου·
19.υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή ανακήρυξε το 2023 Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, και καλεί, στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη να στηρίξουν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης αφιερωμένα στους διάφορους παράγοντες του τομέα του βιβλίου·
20.τονίζει τη σημασία του Βραβείου Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο αναδεικνύει τη δημιουργικότητα και πολυμορφία της σύγχρονης μυθοπλασίας στην ΕΕ, προωθεί την κυκλοφορία λογοτεχνικών έργων στην ΕΕ και ενθαρρύνει αυξημένο ενδιαφέρον για λογοτεχνικά έργα που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη·
21.υποστηρίζει την περαιτέρω προαγωγή και ευρύτερη προβολή του Βραβείου Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων με τη δημιουργία κατηγορίας για το ευρωπαϊκό παιδικό βιβλίο·
22.υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο που διαδραματίζουν οι επηρεαστές γνώμης σε σχέση με την προώθηση βιβλίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με καινοτόμο τρόπο, καθώς έτσι προάγουν την ανάγνωση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό στις νεότερες γενεές·
Προς μια αναγνωστική νοοτροπία χωρίς αποκλεισμούς
23.ζητεί περισσότερες πρωτοβουλίες για την προαγωγή της ανάγνωσης στα κράτη μέλη, όπως η καθιέρωση «πολιτιστικών δελτίων», ιδίως για τους νέους και τις περιθωριοποιημένες ομάδες, που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την αγορά βιβλίων·
24.προτρέπει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν μια ολοκληρωμένη εθνική πολιτική για την προώθηση των δεξιοτήτων γραμματισμού, μεταξύ άλλων με τη συνεργασία μεταξύ των τομέων του βιβλίου και της εκπαίδευσης, και καλεί τη Eurostat να παράσχει επικαιροποιημένα και συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με τις αναγνωστικές συνήθειες, ιδίως των παιδιών·
25.ζητεί μεγαλύτερη στήριξη ιδίως για το παιδικό βιβλίο, η οποία θα πρέπει να προαχθεί με τη θέσπιση ενός «προγράμματος πρώτου βιβλίου» ή παρόμοιων πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο για την ενθάρρυνση της ανάγνωσης·
26.υπογραμμίζει τη σημασία της ανάγνωσης κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, ιδίως έντυπων βιβλίων, για την ανάπτυξη των γνωσιακών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων γραμματισμού των παιδιών·
27.τονίζει, εν προκειμένω, τον ρόλο που διαδραματίζουν οι σχολικές βιβλιοθήκες και οι καταρτισμένοι βιβλιοθηκάριοι στην παροχή καθοδήγησης, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη γνώση και την προώθηση των αναγνωστικών συνηθειών·
28.επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή εγκαινίασε την πρώτη Ημέρα Ευρωπαίων Συγγραφέων με σκοπό την ενθάρρυνση της ανάγνωσης βιβλίων από τις νεότερες γενιές, και εκφράζει την επιθυμία του να συμμετάσχει στη συνέχιση και ενίσχυση της πρωτοβουλίας αυτής, ώστε να διασφαλιστεί μια μακρόχρονη κληρονομιά·
29.καλεί τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα δίκτυο «πρέσβεων ανάγνωσης», το οποίο θα αποτελείται από σεβαστά και σημαίνοντα πρόσωπα προς μίμηση που θα μοιράζονται το πάθος και τον ενθουσιασμό τους προκειμένου να προωθείται η ανάγνωση·
30.επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Europeana, η πλατφόρμα ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη, χρηματοδότηση και προώθηση της πλατφόρμας·
31.τονίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία ως ασφαλείς και φιλόξενοι χώροι όπου γίνεται σεβαστή μια ευρεία ποικιλία απόψεων και όπου έρχονται στο προσκήνιο η ανάγνωση και οι πολιτιστικές δραστηριότητες· εκφράζει τη λύπη του για όλες τις επιθέσεις εναντίον τους·
32.τονίζει τον κοινωνικό ρόλο των βιβλιοθηκών ως χώρων όπου οι πολίτες συναντώνται με συγγραφείς και ανταλλάσσουν απόψεις, ιδίως σε μικρές πόλεις και λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές· καλεί τα κράτη μέλη να διαθέσουν κατάλληλη χρηματοδότηση στις βιβλιοθήκες, και τονίζει τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων βιβλιοθηκών σε ολόκληρη την Ευρώπη·
33.υπογραμμίζει ότι τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο των τοπικών κοινοτήτων, προσφέροντας διαφοροποιημένη εμπειρία πελάτη και συχνά στηρίζουν αναδυόμενους και τοπικούς δημιουργούς·
34.καλεί επομένως την Επιτροπή να δημιουργήσει ένα σήμα για ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία στην ΕΕ, προκειμένου να ενισχυθεί η προβολή των τοπικών βιβλιοπωλείων και να προωθηθεί η πολυμορφία των ευρωπαϊκών βιβλίων·
35.υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο των εκθέσεων βιβλίου στην προαγωγή της ανάγνωσης και των συγγραφέων, στην προώθηση της κυκλοφορίας ευρωπαϊκών βιβλίων και στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών εντός του τομέα·
36.σημειώνει με ανησυχία τις αυξανόμενες τάσεις λογοκρισίας σε ορισμένα κράτη μέλη, και υπενθυμίζει ότι ο τομέας του βιβλίου μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, ιδίως εξασφαλίζοντας ότι οι συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένων όσων προέρχονται από διαφορετικά και περιθωριοποιημένα περιβάλλοντα, έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες στήριξης και κατάρτισης·
37.επικροτεί τις διάφορες πρωτοβουλίες για τη στήριξη της Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου, και ιδίως όσες αποσκοπούν στη διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών σε βιβλία, στη διευκόλυνση της ένταξης των προσφύγων και στην προστασία του ουκρανικού πολιτισμού·
38.καλεί την Επιτροπή να μεριμνήσει ώστε να συνεχιστεί η επαρκής χρηματοδότηση προς στήριξη του ουκρανικού τομέα του βιβλίου, συμπεριλαμβανομένων των καλλιτεχνών και των συγγραφέων, κατά τη διάρκεια του πολέμου και την ανασυγκρότηση της χώρας·
39.υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζει το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» στη χρηματοδότηση ορισμένων από τα έργα αυτά, όπως η πρωτοβουλία «Tales of EUkraine»·
Προκλήσεις για τη μελλοντική ανάπτυξη του τομέα του βιβλίου
40.καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τον τομέα κατά την πράσινη μετάβασή του, ιδίως με οικονομικά κίνητρα, έρευνες και συνεργασία μεταξύ όλων των παραγόντων της εφοδιαστικής αλυσίδας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, βιώσιμες συσκευασίες και μεταφορές που απαιτούνται για την παραγωγή και διανομή έντυπων βιβλίων·
41.επισημαίνει την κυρίαρχη θέση που έχει το χαρτί στον κλάδο του βιβλίου, και καλεί την Επιτροπή να το λάβει υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών πράσινης μετάβασης·
42.επικροτεί τις προσπάθειες του τομέα να παράγει έντυπα βιβλία με πιο οικολογικό και πιο βιώσιμο τρόπο χρησιμοποιώντας πιστοποιημένο και ανακυκλωμένο χαρτί, καθώς και διαφόρων σχετικών πρωτοβουλιών, όπως οι υπολογιστές ίχνους άνθρακα και οι πράσινες ετικέτες που βοηθούν τους καταναλωτές να κατανοήσουν και να ελαχιστοποιήσουν τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο·
43.καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει ετικέτα «Τυπώνεται στην Ευρώπη»·
44.καλεί τα κράτη μέλη και τους συμφεροντούχους στον τομέα του βιβλίου να καταρτίσουν σχέδια για την πρόληψη και διάθεση των πλεοναζόντων και ελαττωματικών βιβλίων στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης του τομέα, μεταξύ άλλων υποστηρίζοντας προγράμματα εκτύπωσης κατά παραγγελία και περιορίζοντας την πολτοποίηση βιβλίων, ιδίως όταν συνδέεται με την ανανέωση των συλλογών·
45.καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν την παραγωγή χαρτιού και μελανιού και να στηρίξουν την ανάπτυξη των βιομηχανικών ικανοτήτων του ευρωπαϊκού τομέα βιβλίου, προκειμένου να μειωθούν οι ανθρακούχες εκπομπές χάρη στην εκτύπωση βιβλίων στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων βιβλίων για παιδιά και νέους·
46.καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του κανονισμού για την αποψίλωση των δασών, λαμβάνοντας υπόψη τον ειδικό χαρακτήρα και την πολυπλοκότητα της αλυσίδας του τομέα του βιβλίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι υποχρεώσεις των διαφόρων παραγόντων παραμένουν αναλογικές και εφικτές·
47.αναγνωρίζει τη χρήση, στον τομέα, της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), όπως η αυτοματοποιημένη ανάλυση κειμένου, η επισήμανση μεταδεδομένων, η διαδικτυακή ανακαλυψιμότητα και τα επαγγελματικά εργαλεία αυτοματισμού της μετάφρασης·
48.τονίζει τη σημασία της διαφάνειας όσον αφορά την κατάρτιση της ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων των συλλογών δεδομένων και των πηγών τους·
49.προτρέπει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να στηρίξουν την κατάρτιση όσων συμμετέχουν στον τομέα του βιβλίου, ώστε να εφοδιαστούν με τις γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχή προσαρμογή στις αλλαγές που σχετίζονται με την ΤΝ·
50.καλεί την Επιτροπή να στηρίξει έργα έρευνας και καινοτομίας σχετικά με τη χρήση της ΤΝ, προκειμένου να βελτιωθεί η αποδοτικότητα του τομέα, και δη όσον αφορά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και προσβασιμότητα, για παράδειγμα μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»·
51.καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τις εθνικές πρωτοβουλίες για την ανταλλαγή δεδομένων και την τυποποίηση και να συλλέξει δεδομένα για τον ευρωπαϊκό τομέα του βιβλίου στο σύνολό του, ώστε να κατανοήσει καλύτερα τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος και να τον στηρίξει περαιτέρω, βελτιστοποιώντας τις προσπάθειες παραγωγής, διανομής και βιωσιμότητας στην πορεία·
52.υπογραμμίζει τη σημασία να συλλέγουν οι εκδότες δεδομένα προκειμένου να είναι εμφανής η προέλευση όλων των μερών του βιβλίου κατά μήκος της αλυσίδας παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τον τόπο προέλευσης και την πιστοποίηση της προέλευσης των χρησιμοποιούμενων υλικών·
53.καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας για τους εργαζομένους στον τομέα του βιβλίου, συμπεριλαμβανομένης της δίκαιης αμοιβής των μεταφραστών και των συγγραφέων·
54.σημειώνει ότι, παρόλο που οι γυναίκες συνιστούν την πλειονότητα των εργαζομένων στον τομέα του βιβλίου, εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις·
55.ζητεί να υπόκεινται τα βιβλία σε μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ στα κράτη μέλη, ανεξάρτητα από τη μορφή τους ή τον τρόπο πρόσβασης σε αυτά, προκειμένου να υποστηρίζεται η οικονομία της γνώσης, να ενθαρρύνεται η ανάγνωση και να προωθούνται τα δια βίου οφέλη της·
56.τονίζει την ανάγκη να διασφαλίζονται ο θεμιτός ανταγωνισμός και η διαφάνεια όσον αφορά την ιδιοκτησία των εκδοτικών οίκων στην αγορά βιβλίων, προκειμένου να εξασφαλίζονται οι επιλογές των καταναλωτών και η πολιτιστική πολυμορφία· επισημαίνει τις αθέμιτες πρακτικές ορισμένων κυρίαρχων διαδικτυακών παραγόντων οι οποίοι καταχρώνται τη θέση τους εις βάρος μικρότερων παραγόντων της αξιακής αλυσίδας·
57.υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζει η παράδοση δωρεάν ή χαμηλού κόστους, την οποία προσφέρουν ορισμένες κυρίαρχες επιγραμμικές πλατφόρμες για να προσελκύσουν τους καταναλωτές, και τον αντίκτυπο που έχει στον θεμιτό ανταγωνισμό, ιδίως σε σχέση με τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία·
58.ζητεί να καταστούν διαλειτουργικά τα ηλεκτρονικά βιβλία μεταξύ συσκευών, καθώς οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι σε θέση να αγοράζουν τα ηλεκτρονικά τους βιβλία από οποιονδήποτε προμηθευτή, ανεξάρτητα από τη συσκευή ηλεκτρονικής ανάγνωσης, και να έχουν πρόσβαση, να διαβάζουν, να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν οποιοδήποτε ηλεκτρονικό βιβλίο σε οποιονδήποτε μορφότυπο·
59.καλεί επιτακτικά την Επιτροπή να συμπεριλάβει τη διαλειτουργικότητα των μορφοτύπων και συσκευών ηλεκτρονικών βιβλίων στο πεδίο εφαρμογής της πράξης για τις ψηφιακές αγορές·
60.καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν την ουσιαστική εφαρμογή της πράξης για τις ψηφιακές αγορές από κυρίαρχους παράγοντες της επιγραμμικής αγοράς και τη συμμόρφωσή τους με τις σχετικές υποχρεώσεις·
o oo
61.αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2023, για τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης και την εξαγωγή από την Ένωση ορισμένων βασικών και παράγωγων προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010 (ΕΕ L150 της 9.6.2023, σ.206).
Οδηγία (ΕΕ) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών (ΕΕ L151 της 7.6.2019, σ.70).