Id-d魔ul tal-Unjoni
Il-ba摹it tal-UE huwa ffinanzjat fil-bi膵膵a l-kbira tieg魔u mir-ri偶orsi proprji, u ssupplimentat minn d魔ul ie魔or. Id-d魔ul annwali jrid ikopri l-infiq annwali kollu, peress li defi膵it ba摹itarju mhuwiex permess. Is-sistema tar-ri偶orsi proprji hija de膵i偶a mill-Kunsill fuq ba偶i ta鈥� unanimit脿, wara li titqies l-opinjoni tal-Parlament Ewropew, u te魔tie摹 ir-ratifika ta鈥� kull Stat Membru. Riforma tas-sistema tar-ri偶orsi proprji mag魔mula minn 偶ew摹 pakketti ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda 摹iet proposta mill-Kummissjoni fl-2022 u l-2023.
Il-ba偶i legali
- L-Artikoli听311 u听322(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u l-Artikoli听106a u听171 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunit脿 Ewropea tal-Ener摹ija Atomika;
- dwar is-sistema tar-ri偶orsi proprji tal-Unjoni Ewropea;
- li jistabbilixxi mi偶uri ta鈥� implimentazzjoni g魔as-sistema tar-ri偶orsi proprji tal-Unjoni Ewropea, dwar il-metodi u l-pro膵edura li jintu偶aw biex jitqieg魔du g魔ad-dispo偶izzjoni r-ri偶orsi proprji tradizzjonali, dawk ibba偶ati fuq il-VAT u dawk ibba偶ati fuq l-ING u dwar il-mi偶uri li jissodisfaw il-魔ti摹ijiet fi flus kontanti, dwar l-arran摹amenti uniformi definittivi g魔all-摹bir ta鈥� ri偶orsi proprji li jakkumulaw mit-taxxa fuq il-valur mi偶jud, u dwar il-kalkolu tar-ri偶orsa proprja bba偶ata fuq l-iskart tal-plastik mill-imballa摹摹 li mhux qed ji摹i ri膵iklat, dwar il-metodi u l-pro膵edura li jintu偶aw biex titqieg魔ed g魔ad-dispo偶izzjoni dik ir-ri偶orsa proprja, fuq il-mi偶uri li jissodisfaw il-魔ti摹ijiet fi flus kontanti, u fuq 膵erti aspetti tar-ri偶orsa proprja bba偶ata fuq id-d魔ul nazzjonali gross.
L-objettiv
Biex l-Unjoni Ewropea jkollha awtonomija finanzjarja fil-limiti tad-dixxiplina ba摹itarja.
L-operat
Id- ipprovdiet lill-Komunit脿 Ekonomika Ewropea (KEE) ir-ri偶orsi proprji tag魔ha stess. Skont , il-livell tar-ri偶orsi proprji li jistg魔u ji摹u mobilizzati kull sena b魔alissa huma limitati g魔al massimu ta鈥� 1.4% tal-introjtu nazzjonali gross (ING) tal-UE. Peress li l-infiq globali ma jistax je膵膵edi d-d魔ul totali, l-infiq huwa ristrett ukoll b鈥檇an il-limitu massimu ta魔t il-qafas finanzjarju pluriennali (QFP) attwali g魔all-perjodu 2021-2027 (1.4.3).
Il-kompo偶izzjoni tad-d魔ul
1. Ir-ri偶orsi proprji
Ri偶orsi proprji 鈥渢radizzjonali鈥� jikkonsistu f鈥檇azji doganali, dazji agrikoli u imposti fuq iz-zokkor mi摹bura sa mill-1970. Il-per膵entwal li jista鈥� jin偶amm mill-Istati Membri biex ikopri l-kostijiet tal-摹bir re摹a鈥� 偶died g魔al听25% minn听20%. Ir-ri偶orsi proprji 鈥渢radizzjonali鈥� issa 摹eneralment jirrappre偶entaw madwar 10-15% tad-d魔ul tar-ri偶orsi proprji[1].
Ir-ri偶orsa proprja bba偶ata fuq it-taxxa fuq il-valur mi偶jud tikkonsisti fi trasferiment ta鈥� per膵entwal tal-istima tat-taxxa fuq il-valur mi偶jud (VAT) mi摹bura mill-Istati Membri lejn l-Unjoni. G魔alkemm prevista fid-De膵i偶joni tal-1970, din ir-ri偶orsa 摹iet applikata biss meta s-sistemi tal-VAT tal-Istati Membri 摹ew armonizzati fl-1979. Ir-ri偶orsa tal-VAT issa tirrappre偶enta wkoll madwar 10% tad-d魔ul tar-ri偶orsi proprji.
Ir-ri偶orsa proprja bba偶ata fuq l-ING tikkonsisti f鈥檌mposta ta鈥� per膵entwal uniformi fuq l-ING tal-Istati Membri stipulat fil-pro膵edura ba摹itarja ta鈥� kull sena, u kienet in魔olqot permezz tad-. Ori摹inarjament kellha tin摹abar biss jekk ir-ri偶orsi proprji l-o魔ra ma jkunux koprew l-infiq kollu, i偶da issa tiffinanzja l-parti l-kbira tal-ba摹it tal-UE. Ir-ri偶orsa bba偶ata fuq l-ING ittriplat mill-a魔魔ar tas-snin disg魔in, u issa 摹eneralment tirrappre偶enta madwar 60-70% tad-d魔ul tar-ri偶orsi proprji.
Ir-ri偶orsa proprja tal-鈥減lastik鈥� 摹iet introdotta mill-1 ta鈥� Jannar 2021 permezz tad-tal-2020. Hija kontribuzzjoni nazzjonali (trasferiment dirett mill-ba摹its tal-Istati Membri) abba偶i tal-kwantit脿 ta鈥� skart mill-imballa摹摹 tal-plastik mhux ri膵iklat, b鈥檙ata ta鈥� 摹bir ta鈥� EUR听0.80 g魔al kull kilo. Mill-kontribuzzjonijiet tal-Istati Membri b鈥橧NG per capita ta魔t il-medja tal-UE titnaqqas somma f鈥檇aqqa annwali li tikkorrispondi g魔al 3.8听kilogrammi ta鈥� skart tal-plastik per capita. Id-d魔ul minn din ir-ri偶orsa jipprovdi madwar 3-4% tal-ba摹it tal-UE.
2. D魔ul ie魔or u l-bilan膵 riportat mis-sena pre膵edenti
D魔ul ie魔or jinkludi t-taxxi m魔allsa mill-persunal tal-UE fuq is-salarji tag魔hom, il-kontribuzzjonijiet minn pajji偶i li mhumiex fl-UE g魔al programmi tal-UE, il-pagamenti ta鈥� mg魔ax u l-multi m魔allsa minn kumpaniji li jiksru l-li摹ijiet tal-UE. F鈥檏a偶 ta鈥� surplus, il-bilan膵 minn kull sena finanzjarja jidda魔魔al fil-ba摹it g魔as-sena ta鈥� wara b魔ala d魔ul. D魔ul ie魔or, bilan膵i u a摹摹ustamenti tekni膵i o魔ra 摹eneralment jammontaw g魔al madwar 2-8% tad-d魔ul totali.
Is-self huwa wkoll kontabilizzat ta魔t 鈥渄魔ul ie魔or鈥�, u b魔alissa jammonta g魔al 25-30听% tal-ba摹it. Il-ba摹it tal-UE ma jistax ikun f鈥檚itwazzjoni ta鈥� defi膵it, u l-finanzjament tal-infiq tieg魔u permezz tas-self mhuwiex permess. Madankollu, sabiex ji摹u ffinanzjati l-g魔otjiet u s-self ipprovduti mill-iskema ta鈥� rkupru Next Generation EU (NGEU), il-Kummissjoni 摹iet awtorizzata, fuq ba偶i e膵膵ezzjonali u temporanja, tissellef sa EUR听750听biljun (fi prezzijiet tal-2018) mis-swieq kapitali. Is-self nett 摹did g魔andu ji摹i fi tmiemu lejn l-a魔魔ar tal-2026, u wara dan ikunu permessi biss operazzjonijiet ta鈥� rifinanzjament.
3. Mekkani偶mi ta鈥� korrezzjoni
Is-sistema tar-ri偶orsi proprji ntu偶at wkoll biex tikkore摹i l-i偶bilan膵i ba摹itarji bejn il-kontribuzzjonijiet netti tal-Istati Membri. G魔alkemm ir-鈥渞ifu偶joni tar-Renju Unit鈥� introdotta fl-1984 ma g魔adhiex tapplika, id-Danimarka, il-臓ermanja, in-Netherlands, l-Awstrija u l-I偶vezja se jkomplu jibbenefikaw mill-korrezzjonijiet b鈥檚omma f鈥檇aqqa matul il-perjodu听2021-2027.
Lejn ir-riforma tar-ri偶orsi proprji tal-UE
It-Trattat ta鈥� Li偶bona afferma li l-ba摹it g魔andu jkun iffinanzjat kollu kemm hu minn ri偶orsi proprji, u 偶amm is-setg魔a tal-Kunsill li, wara konsultazzjoni mal-Parlament, jadotta unanimament de膵i偶joni dwar is-sistema tar-ri偶orsi proprji tal-Unjoni[2], sabiex ji摹u stabbiliti kategoriji 摹odda ta鈥� ri偶orsi proprji u jitne魔魔ew dawk e偶istenti. Stabbilixxa wkoll li l-Kunsill jista鈥� jadotta biss il-mi偶uri ta鈥� implimentazzjoni g魔al dawn id-de膵i偶jonijiet bl-approvazzjoni tal-Parlament, u b鈥檋ekk sa魔魔a魔 il-po偶izzjoni tal-Parlament fil-pro膵ess.
Abba偶i tad-dispo偶izzjonijiet il-摹odda tat-Trattat ta鈥� Li偶bona, il-Parlament talab ripetutament biex issir riforma approfondita tas-sistema tar-ri偶orsi proprji f鈥檊魔add ta鈥� po偶izzjonijiet u ri偶oluzzjonijiet f鈥檇awn l-a魔魔ar snin[3]. Il-Parlament enfasizza l-problemi bis-sistema tar-ri偶orsi proprji, b鈥檓od partikolari l-kumplessit脿 e膵膵essiva tag魔ha u d-dipendenza finanzjarja tag魔ha fuq il-kontribuzzjonijiet nazzjonali.
F鈥橨annar听2017, il-grupp ta鈥� livell g魔oli ma魔luq fl-2014 biex iwettaq rie偶ami 摹enerali tas-sistema tar-ri偶orsi proprji (il-鈥済rupp Monti鈥�) ippre偶enta tieg魔u dwar modi aktar trasparenti, sempli膵i, ekwi u demokratikament responsabbli g魔all-finanzjament tal-ba摹it tal-UE. Il-konklu偶joni ewlenija kienet li l-ba摹it tal-UE kien je魔tie摹 riforma, kemm mill-aspett tad-d魔ul kif ukoll minn dak tal-infiq, sabiex ikun jista鈥� jindirizza l-isfidi attwali u jikseb ri偶ultati tan摹ibbli g魔a膵-膵ittadini tal-UE.
Abba偶i ta鈥� dan ir-rapport u sussegwenti, il-Kummissjoni g魔amlet [4] fit-2听ta鈥櫶齅ejju听2018 biex tissimplifika r-ri偶orsa proprja attwali bba偶ata fuq il-VAT u biex tintrodu膵i sett ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda. Il-Kummissjoni pproponiet ukoll l-abolizzjoni tar-rifu偶jonijiet kollha u t-tnaqqis minn 20% g魔al 10% tas-sehem tad-d魔ul doganali li l-Istati Membri j偶ommu b魔ala kostijiet tal-摹bir, kif ukoll 偶ieda fil-limitu massimu fuq is-sej魔iet annwali g魔ar-ri偶orsi proprji biex jitqies l-ING totali i偶g魔ar tal-UE-27 u tal-integrazzjoni proposta tal-Fond Ewropew g魔all-I偶vilupp fil-ba摹it tal-UE.
Bil-魔sieb li jinkiseb ba摹it tal-UE aktar stabbli li jkun imfassal biex jappo摹摹ja l-objettivi tal-politika tal-UE, huwa appella ripetutament g魔al sett ambizzju偶 u bbilan膵jat ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda tal-UE li jkun 摹ust, sempli膵i, trasparenti u fiskalment newtrali g魔a膵-膵ittadini. Il-Parlament insista wkoll fuq riformi biex il-摹bir tad-d魔ul ji摹i simplifikat aktar, ikun aktar trasparenti u aktar demokratiku, biex jitnaqqas is-sehem tal-kontribuzzjonijiet tal-ING, biex ti摹i riformata jew eliminata r-ri偶orsa tal-VAT u biex jitne魔魔ew gradwalment il-forom kollha ta鈥� rifu偶joni.
Proposti ta鈥� riforma
Fil-laqg魔a tal-Kunsill Ewropew ta鈥� bejn is-17 u l-21听ta鈥櫶齃ulju听2020, il-Kapijiet ta鈥� Stat jew ta鈥� Gvern qablu fuq QFP 摹did, l-NGEU, fuq 偶ieda tal-limitu massimu g魔all-魔lasijiet u fuq ri偶orsa proprja 摹dida bba偶ata fuq skart tal-plastik mhux ri膵iklat li g魔andha ti摹i applikata minn Jannar听2021.
L-NGEU kien ibba偶at fuq il-proposta tal-Kummissjoni tat-, li tissellef sa 鈧�750听biljun billi to魔ro摹 bonds fis-swieq internazzjonali f鈥檌sem l-UE b鈥檖erjodi ta鈥� maturit脿 ta鈥� bejn it-3 snin u t-30听sena, sabiex ti摹摹ieled kontra l-effetti tal-pandemija tal-COVID-19. Sabiex issostni l-obbligazzjonijiet im摹arrba mill-UE biex eventwalment t魔allas lura l-finanzjament tas-suq li jin摹abar, il-Kummissjoni pproponiet li, e膵膵ezzjonalment u temporanjament, tg魔olli l-limitu massimu tar-ri偶orsi proprji b鈥�0.6% tal-ING tal-UE aktar mi偶-偶ieda permanenti proposta minn听1.2% g魔al听1.4% tal-ING b鈥檏unsiderazzjoni tal-kuntest ekonomiku l-摹did.
B鈥檙isposta g魔al dan, fir-, il-Parlament sa魔aq li l-魔olqien ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda addizzjonali biss jista鈥� jg魔in biex jit魔allas lura d-dejn tal-UE li rri偶ulta mis-self relatat mal-NGEU, filwaqt li ji摹i salvat il-ba摹it tal-UE u tittaffa l-pressjoni fiskali fuq it-te偶ori nazzjonali u 膵-膵ittadini tal-UE. Fis-, l-opinjoni tal-Parlament fil-qafas tal-pro膵edura ta鈥� konsultazzjoni tenniet sej魔iet g魔all-introduzzjoni ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda abba偶i ta鈥� pjan direzzjonali, u g魔all-abolizzjoni tar-rifu偶jonijiet kollha.
Fl-10听ta鈥櫶齆ovembru听2020, in-negozjaturi tal-Parlament, tal-Kunsill u tal-Kummissjoni la魔qu ftehim politiku fuq il-QFP, ir-ri偶orsi proprji u 膵erti aspetti li jikkon膵ernaw il-governanza tal-istrument ta鈥� rkupru. B魔ala ri偶ultat, anness 摹did g魔all-, stabbilixxa pjan direzzjonali g魔all-introduzzjoni ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda matul il-perjodu听2021-2027. L-introjtu minn ri偶orsi proprji 摹odda g魔andu jkun bi偶偶ejjed biex ikopri l-魔las lura tal-NGEU, filwaqt li kwalunkwe d魔ul li jibqa鈥� g魔andu jiffinanzja l-ba摹it tal-UE.
Skont id-De膵i偶joni l-摹dida dwar ir-Ri偶orsi Proprji adottata fl-14听ta鈥櫶鼶i膵embru听2020, ir-rifu偶jonijiet g魔al 膵erti Stati Membri n偶ammu u l-kostijiet tal-摹bir fuq id-dazji doganali 偶diedu minn听20% g魔al听25%. Wara r-ratifika tag魔ha mill-Istati Membri kollha sal-31听ta鈥櫶齅ejju听2021, id-De膵i偶joni dwar ir-Ri偶orsi Proprji 摹iet applikata b鈥檓od retroattiv mill-1听ta鈥櫶齁annar听2021.
Wara l-proposti tal-14听ta鈥櫶齃ulju听2021 g魔ar- u l-, fit-22听ta鈥櫶鼶i膵embru听2021 摹iet ippubblikata . Hija tispe膵ifika li 25% tad-d魔ul mill-kwoti tal-ETS irkantati, 75% tal-introjtu 摹摹enerat mill-mekkani偶mu ta鈥� a摹摹ustament tal-karbonju fil-fruntieri u 15% tas-sehem tal-profitti residwi riallokati lill-Istati Membri tal-UE skont il-ftehim tal-Organizzazzjoni g魔all-Kooperazzjoni u l-I偶vilupp Ekonomi膵i / G20 dwar it-tassazzjoni korporattiva internazzjonali (l-ewwel pilastru) jit魔allsu fil-ba摹it tal-UE.
Fl-20 ta鈥� 臓unju 2023, il-Kummissjoni ppubblikat il-. Dan kien jinkludi ri偶orsa proprja statistika temporanja, im魔allsa b魔ala kontribuzzjoni nazzjonali fuq il-profitti tal-kumpaniji ta鈥� 0.5% tal-ba偶i nozzjonali tal-profitt tal-kumpanija tal-UE (abba偶i tas-surplus operatorju gross g魔as-setturi tal-korporazzjonijiet finanzjarji u mhux finanzjarji, ikkalkulat mill-Eurostat). Eventwalment, dan se ji摹i sostitwit b鈥檙i偶orsa proprja 摹enwina bba偶ata fuq it-tassazzjoni korporattiva, kontribuzzjoni mill-inizjattiva tal-futur . Il-proposta tipprevedi wkoll 偶ieda fir-rata ta鈥� 摹bir tar-ri偶orsa proprja tal-ETS minn 25% g魔al 30%, 摹ustifikata mi偶-偶ieda fil-prezzijiet tal-karbonju. Il-pakkett propost jista鈥� jirri偶ulta fi d魔ul annwali addizzjonali ta鈥� madwar EUR 23 biljun mill-2024 u EUR 36 biljun mill-2028, li jikkorrispondi g魔al madwar 18-20听% tad-d魔ul totali.
Il-Kunsill attwalment g魔ad irid jie魔u de膵i偶jonijiet dwar ir-ri偶orsi proprji 摹odda kollha proposti re膵entement.
Il-fehmiet tal-Parlament Ewropew
Matul il-pro膵edura ta鈥� konsultazzjoni dwar l-ewwel sett ta鈥� ri偶orsi proprji 摹odda, il-Parlament approva b鈥檓od 摹enerali l-proposta, b鈥檟i . Il-Parlament adotta wkoll ri偶oluzzjoni fl-10 ta鈥� Mejju 2023 li t魔e摹摹e摹 lill-Kunsill jadotta l-ewwel sett u ssu摹摹erixxa ri偶orsi proprji 摹odda addizzjonali.
听
Andras Schwarcz