Il-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima
L-Unjoni Ewropea (UE) hija fost l-ekonomiji ma摹摹uri ewlenin f鈥檛ermini tal-indirizzar tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra. Fl-2020, l-emissjonijiet tal-gassijiet serra tal-UE naqsu b鈥�31% mil-livelli tal-1990, u b鈥檋ekk qab偶u l-mira tal-UE li tnaqqas l-emissjonijiet b鈥�20% sal-2020. Immexxija minn trattati internazzjonali, b魔all-Protokoll ta鈥� Kjoto, l-UE adottat 魔afna politiki dwar il-klima, b魔all-Iskema tal-UE g魔all-Iskambju ta鈥� Kwoti tal-Emissjonijiet. Fl-2019, il-Kummissjoni ppre偶entat il-Patt Ekolo摹iku Ewropew, u minn dak i偶-偶mien intla魔aq qbil fuq 魔afna mi偶uri bil-g魔an li ti偶died il-mira g魔at-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra tal-UE g魔al 55% sal-2030 u li l-ekonomija tag魔ha ti摹i ddekarbonizzata sal-2050, f鈥檏onformit脿 mal-Ftehim ta鈥� Pari摹i.
Il-ba偶i legali u l-objettivi
L-Artikolu听191 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-UE jag魔mel il-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima objettiv espli膵itu tal-politika ambjentali tal-UE.
L-isfond 摹enerali
L-attivitajiet tal-bniedem b魔alma huma l-kombustjoni tal-fjuwils fossili, id-deforestazzjoni u l-biedja, iwasslu g魔all-emissjoni ta鈥� gassijiet serra b魔ad-diossidu tal-karbonju (CO2), il-metan (CH4), l-ossidu nitru偶 (N2O) u l-fluworokarburi. Dawn il-gassijiet serra jimblokkaw is-s魔ana li jarmi l-wi膵膵 tad-Dinja, u b鈥檋ekk jikkaw偶aw it-tis魔in globali. Skont is- tal-Grupp Intergovernattiv ta鈥� Esperti dwar it-Tibdil fil-Klima (IPCC), l-a魔jar stimi ta偶-偶ieda medja fit-temperatura globali sal-a魔魔ar tas-seklu jvarjaw minn 1.4oC g魔al 4.4oC.
It-tis魔in globali wassal u se jwassal g魔al avvenimenti ta鈥� temp aktar estremi (e偶. g魔arg魔ar u nixfiet), tidwib tal-g魔ata polari tas-sil摹, telf tal-bijodiversit脿, mard u pesti tal-pjanti, skarsezzi ta鈥� ikel u ta鈥� ilma 魔elu, de偶ertifikazzjoni u spostamenti min魔abba d-di偶astri. Ir-riskji ta鈥� bidliet irriversibbli u katastrofi膵i jistg魔u ji偶diedu bil-kbir jekk it-tis魔in globali jaqbe偶 偶ieda ta鈥� 2oC 鈥� jew sa魔ansitra 1.5oC 鈥� og魔la mil-livelli preindustrijali.
Il- kien l-ewwel trattat internazzjonali li stabbilixxa miri legalment vinkolanti biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet serra. 臓ie adottat fil-11 ta鈥� Di膵embru 1997 u 摹ie ratifikat minn 192 Parti.听Il-pajji偶i industrijalizzati impenjaw ru魔hom li jnaqqsu l-emissjonijiet tag魔hom tal-gassijiet serra f鈥檏onformit脿 mal-miri individwali miftiehma skont il-prin膵ipju ta鈥� 鈥渞esponsabbilt脿 komuni i偶da differenzjata u kapa膵itajiet rispettivi鈥�.
L-ewwel ftehim universali g魔all-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima 摹ie adottat f鈥橠i膵embru 2015 fil-21 Konferenza tal-Partijiet (COP21) g魔all-, f鈥橮ari摹i. Il- g魔andu l-g魔an li j偶omm i偶-偶ieda fit-temperatura medja globali 鈥渟ew ta魔t鈥� i偶-2oC, filwaqt li jipprova j偶omm i偶-偶ieda fit-temperatura fil-livell ta鈥� 1.5oC og魔la mil-livelli preindustrijali. Biex jil魔qu dan l-g魔an, il-Partijiet qed jimmiraw li jil魔qu l-og魔la livell ta鈥� emissjonijiet globali tal-gassijiet serra malajr kemm jista鈥� jkun, u li fit-tieni nofs ta鈥� dan is-seklu jil魔qu l-livell ta鈥� emissjonijiet 偶ero netti. L-adattament (e偶. il-konservazzjoni tal-ilma, in-newba tal-g魔elejjel, is-sensibilizzazzjoni u r-rilokazzjoni tal-portijiet) u l-mitigazzjoni (e偶. i偶-偶ieda fl-u偶u tal-ener摹ija rinnovabbli u l-promozzjoni ta鈥� bidla fl-im摹iba) huma rikonoxxuti b魔ala sfidi globali, flimkien mal-importanza li ji摹u indirizzati t-鈥渢elf u l-魔sara鈥� asso膵jati mal-effetti negattivi tat-tibdil fil-klima. L-UE rratifikat formalment il-Ftehim ta鈥� Pari摹i fil-5听ta鈥櫶齇ttubru听2016, u b鈥檋ekk ippermettiet id-d魔ul fis-se魔魔 tieg魔u fl-4 ta鈥� Novembru 2016.
L-objettivi u l-kisbiet
A. L-isforzi tal-passat tal-UE biex ti摹摹ieled it-tibdil fil-klima
Permezz tal-qafas g魔all-klima u l-ener摹ija g魔all-2030 tag魔ha, li ntla魔aq qbil dwaru fl-2014 qabel il-Ftehim ta鈥� Pari摹i, l-UE impenjat ru魔ha g魔all-g魔anijiet li 摹ejjin, li g魔andhom jintla魔qu sal-2030: li tnaqqas l-emissjonijiet tal-gassijiet serra b鈥檛al-anqas 40% ta魔t il-livelli tal-1990, li ttejjeb l-effi膵jenza fl-ener摹ija bi 32.5%, u li 偶偶id is-sehem tas-sorsi ta鈥� ener摹ija rinnovabbli g魔al 32% tal-konsum finali. Il-qafas tal-2030 huwa segwitu g魔all-鈥渕iri 20-20-20鈥� li ntla魔aq qbil dwarhom fl-2007 mill-mexxejja tal-UE g魔all-2020: tnaqqis ta鈥� 20% fl-emissjonijiet ta鈥� gassijiet serra, 偶ieda ta鈥� 20% fis-sehem tal-ener摹ija rinnovabbli fil-konsum finali tal-ener摹ija, u tnaqqis ta鈥� 20% fil-konsum totali tal-ener摹ija primarja tal-UE (meta mqabbla mal-livelli tal-1990). Dawn il-miri kollha ssarrfu f鈥檓i偶uri le摹i偶lattivi vinkolanti, li kienu marbuta wkoll mal-miri tal-UE skont il-Protokoll ta鈥� Kjoto.
Is- (id-Direttiva听(UE)听2018/40), li s鈥檌ssa hija l-ewwel u l-akbar suq internazzjonali tal-karbonju, hija strument ewlieni tal-politika tal-UE g魔all-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima. L-ETS, li 摹iet stabbilita fl-2005, hija bba偶ata fuq il-prin膵ipju ta鈥� 鈥渓imitu u skambju鈥�. 鈥淟imitu鈥� ji摹i stabbilit fuq l-ammont totali ta鈥� emissjonijiet ta鈥� gassijiet serra li jistg魔u ji摹u mormija mill-aktar minn 11,000 installazzjoni (fabbriki, impjanti tal-ener摹ija, e膵膵.) inklu偶i fl-iskema. Kull installazzjoni tixtri jew tir膵ievi 鈥渒woti tal-emissjonijiet鈥� irkantati mill-Istati Membri. Jekk ma jkunux intu偶aw, dawn il-krediti 鈥� li kull wie魔ed minnhom jikkorrispondi g魔al tunnellata ta鈥� CO2 鈥� jistg魔u ji摹u skambjati ma鈥� installazzjonijiet o魔ra. Ma偶-偶mien, l-ammont globali ta鈥� kwoti jitnaqqas progressivament. 呕ew摹 fondi 鈥� u 鈥� jg魔inu biex ji摹u a摹摹ornati s-sistemi tal-ener摹ija fl-Istati Membri bi d魔ul aktar baxx u biex titrawwem l-innovazzjoni billi ti摹i ffinanzjata l-ener摹ija rinnovabbli, il-qbid u l-魔偶in tad-diossidu tal-karbonju u pro摹etti b鈥檈missjonijiet baxxi tal-karbonju. Barra minn hekk, .
L-emissjonijiet mis-setturi li mhumiex koperti mill-ETS, b魔alma huma t-trasport bit-triq, l-iskart, l-agrikoltura u l-bini, huma su摹摹etti g魔al miri annwali vinkolanti g魔at-tnaqqis fl-emissjonijiet tal-gassijiet serra g魔al kull Stat Membru, stabbiliti fir- ((UE)听2018/842). Il-Parlament u l-Kunsill qablu dwar miri minimi g魔all-2021-2030 biex jintla魔aq l-g魔an tal-UE li tnaqqas bi 30% l-gassijiet serra minn dawn is-setturi meta mqabbla mal-2005 u biex tikkontribwixxi biex jintla魔qu l-objettivi tal-Ftehim ta鈥� Pari摹i. Barra minn hekk, kull Stat Membru je魔tie摹lu ji偶gura li l-emissjonijiet mill- (ir-Regolament (UE)听2018/841) ma jaqb偶ux l-assorbimenti. Fi kliem ie魔or, il-foresti, l-art tal-g魔elejjel u l-art bil-魔axix se ji摹u mmani摹摹jati b鈥檓od sostenibbli sabiex jassorbu kemm jista鈥� jkun gassijiet serra possibbli mill-atmosfera, u tal-anqas daqskemm jipprodu膵i s-settur (鈥渞egola ta鈥� ebda debitu鈥�), u b鈥檋ekk jag魔tu kontribut importanti fil-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima.
Id- ((UE)听2018/2001) g魔andha l-g魔an li ti偶gura li sal-2030 l-ener摹ija rinnovabbli, b魔all-ener摹ija tax-xemx, ir-ri魔, l-ener摹ija idroelettrika u l-bijomassa, tkun tifforma mira inizjali ta鈥� mill-anqas 32% tal-konsum tal-ener摹ija totali tal-UE f鈥檛ermini tal-摹enerazzjoni tal-elettriku, tat-trasport, tat-tis魔in u tat-tkessi魔. Kull Stat Membru huwa me魔tie摹 jadotta l-pjan ta鈥� azzjoni nazzjonali tieg魔u g魔all-ener摹ija rinnovabbli li jinkludi miri settorjali.
Ir-revi偶joni tal-2018 tad- ((UE)听2018/2002) tistabbilixxi mira ta鈥� effi膵jenza fl-ener摹ija ta鈥� 32.5% g魔all-UE (ikkalkulata permezz tax-xenarju ta鈥� referenza tal-2007), bi klaw偶ola g魔al revi偶joni 鈥檒 fuq sal-2023. Id- i偶偶id il-mira tal-effi膵jenza ener摹etika tal-UE, u tag魔milha vinkolanti g魔all-pajji偶i tal-UE biex kollettivament ji偶guraw tnaqqis addizzjonali ta鈥� 11.7听% fil-konsum tal-ener摹ija sal-2030, meta mqabbel mal-projezzjonijiet tax-xenarju ta鈥� referenza tal-UE g魔all-2020. Barra minn hekk, id- ((UE) 2018/844) inkludiet mi偶uri biex ta膵膵elera r-rata tar-rinnovazzjoni tal-bini u l-bidla favur sistemi aktar effi膵jenti fl-u偶u tal-ener摹ija, u sistemi intelli摹enti ta鈥� 摹estjoni tal-ener摹ija.
Barra minn hekk, g魔all-ewwel darba, ir- ((UE)听2018/1999) jimplimenta pro膵ess ta鈥� governanza trasparenti biex isegwi l-progress lejn l-objettivi tal-Unjoni tal-Ener摹ija u tal-Azzjoni Klimatika tal-UE, inklu偶i regoli ta鈥� monitora摹摹 u rappurtar. L-Istati Membri huma obbligati li jadottaw g魔all-perjodu 2021-2030. Il-pro膵ess ta鈥� governanza jipprovdi wkoll opportunit脿 biex kull sentejn ji摹u a摹摹ornati l-pjanijiet biex jirriflettu l-esperjenza u biex jittie魔ed vanta摹摹 mill-opportunitajiet 摹odda g魔all-bqija tad-de膵ennju.
It-teknolo摹ija tal- (id-Direttiva 2009/31/KE) tissepara s-CO2 mill-emissjonijiet atmosferi膵i (li jirri偶ultaw minn pro膵essi industrijali), tikkompressa s-CO2 u tittrasportah lejn post fejn jista鈥� jin魔a偶en. Skont l-IPPC, dan il-pro膵ess jista鈥� jne魔魔i 80-90% tal-emissjonijiet tas-CO2 mill-impjanti tal-ener摹ija li ja魔arqu l-fjuwils fossili. Madankollu, l-implimentazzjoni tal-pro摹etti ta鈥� dimostrazzjoni previsti fl-Ewropa kienet aktar diffi膵li milli kien previst inizjalment, u l-ispejje偶 kbar huma wie魔ed mill-ostakli ewlenin.
Karozzi 摹odda tal-passi摹摹ieri re摹istrati fl-UE jridu jikkonformaw mal- (ir-Regolament (UE) 2019/631), li stabbilew mira g魔all-flotta kollha tal-UE ta鈥� 95g/km g魔all-karozzi, mill-2021.
Id-Direttiva (UE) 2015/1513 dwar il- kellha l-g魔an li tnaqqas l-intensit脿 tal-gassijiet serra tal-fjuwils b鈥�6% sal-2020. Dan l-g魔an kellu jintla魔aq, fost mi偶uri o魔ra, permezz tal-u偶u tal-bijofjuwils, li kellhom jissodisfaw ukoll 膵erti kriterji ta鈥� sostenibbilt脿.
Ir-Regolament (UE) 2015/757 dwar il- jobbliga l-vapuri l-kbar jimmonitorjaw l-emissjonijiet verifikati tag魔hom tas-CO2 li jirrilaxxaw fil-portijiet tal-UE u fi triqithom lejhom jew minnhom, kif ukoll jirrappurtaw dwarhom kull sena flimkien ma鈥� informazzjoni rilevanti o魔ra.
Wara l-projbizzjonijiet fuq il-klorofluworokarburi li kienu 摹ew imposti fis-snin听80 biex jitwaqqaf it-tnaqqis tas-saff tal-o偶onu, il-gassijiet fluworinati (gassijiet F) illum jintu偶aw b魔ala sostituti f鈥檉irxa ta鈥� applikazzjonijiet industrijali b魔alma huma l-arja kundizzjonata u r-refri摹erazzjoni, peress li ma jag魔mlux 魔sara lis-saff tal-o偶onu. Madankollu, dawn il-gassijiet jista鈥� jkollhom potenzjal ta鈥� tis魔in globali sa 25,000 darba aktar minn dak tas-CO2. Ir-Regolament (UE)听Nru听517/2014 g魔andu l-g魔an li jikkontrolla l-u偶u tal- u jipprojbixxi l-u偶u tag魔hom f鈥檃pparati 摹odda tal-arja kundizzjonata u r-refri摹eraturi sal-2022-2025, u b鈥檋ekk jistabbilixxi r-ritmu g魔all-eliminazzjoni gradwali globali.
B. Il-Patt Ekolo摹iku Ewropew
Fil-11听ta鈥櫶鼶i膵embru听2019, il-Kummissjoni ppre偶entat il-, li huwa pakkett ambizzju偶 ta鈥� mi偶uri ma魔suba li tfasslu biex jippermettu lill-UE ssir newtrali f鈥檛ermini ta鈥� emissjonijiet tal-karbonju sal-2050. Il-mi偶uri, li huma akkumpanjati minn , ivarjaw minn tnaqqis ambizzju偶 fl-emissjonijiet, sa investiment fir-ri膵erka u fl-innovazzjoni avvanzati, u l-preservazzjoni tal-ambjent naturali tal-Ewropa. Bl-appo摹摹 ta鈥� investimenti f鈥檛eknolo摹iji ekolo摹i膵i, soluzzjonijiet sostenibbli u negozji 摹odda, il-Patt Ekolo摹iku g魔andu wkoll l-g魔an li ja摹ixxi b魔ala strate摹ija 摹dida tal-UE dwar it-tkabbir biex tittrasforma lill-UE f鈥檈konomija sostenibbli u kompetittiva. L-involviment u l-impenn tal-pubbliku u tal-partijiet ikkon膵ernati kollha huma kru膵jali g魔as-su膵膵ess tieg魔u.
Fost il-mi偶uri ewlenin proposti fil-qafas tal-Patt Ekolo摹iku Ewropew hemm il- (ir-Regolament (UE)听2021/1119) biex ji摹i 偶gurat li l-UE tkun newtrali g魔all-klima sal-2050. B鈥檓od partikolari, jipprevedi 偶ieda fil- li l-emissjonijiet tal-gassijiet serra jitnaqqsu g魔al mill-anqas 55%, mil-livelli tal-1990. Barra minn hekk, proposti o魔rajn tal-Kummissjoni jinkludu komunikazzjonijiet dwar u ; proposti g魔al regolamenti li jistabbilixxu l- u li jirrevedu ; u l-istrate摹iji tal-UE g魔all- u g魔all-; u .
Fl-14听ta鈥櫶齃ulju听2021, il-Kummissjoni ressqet pakkett ta鈥� proposti le摹i偶lattivi (li摹ijiet 摹odda u emendi g魔al le摹i偶lazzjoni e偶istenti) bil-g魔an li tag魔mel l-UE 鈥溾�� u twassal il-bidla trasformattiva li hija me魔tie摹a fl-ekonomija, is-so膵jet脿 u l-industrija fit-triq biex tinkiseb in-newtralit脿 klimatika sal-2050.
Fis-17 ta鈥� Di膵embru 2022, il-Parlament u l-Kunsill la魔qu ftehim dwar mi偶uri aktar ambizzju偶i g魔ar-riforma tal-ETS: mira ta鈥� tnaqqis fl-emissjonijiet ta鈥� 62% sal-2030 meta mqabbla mal-livelli tal-2005. Fl-2023, l-ETS 摹iet esti偶a g魔all-attivitajiet tat-trasport marittimu (ir-) u g魔all-fjuwils aktar nodfa g魔all-avjazzjoni (ir-) u g魔as-setturi marittimi (ir-). Ir-Regolament (UE) 2023/1805 g魔andu l-g魔an li jnaqqas l-emissjonijiet mit-trasport marittimu b鈥�20% sal-2035 u bi 80% sal-2050. Barra minn hekk, mill-inqas 2% tal-fjuwils tat-tba魔魔ir tal-UE se jkun me魔tie摹 li ji摹u minn fjuwils rinnovabbli ta鈥� ori摹ini mhux bijolo摹ika sal-2030. Sal-2025, 2% tal-fjuwils g魔andhom ikunu fjuwils tal-avjazzjoni sostenibbli. Din il-mira se ti偶died g魔al 6% sal-2030 u 70% sal-2050. Mill-2030, 1.2% tal-fjuwils iridu jkunu wkoll fjuwils sinteti膵i, li ji偶died g魔al 35% fl-2050.
Sabiex l-Istati Membri ji摹u appo摹摹jati fl-isforzi tag魔hom biex inaqqsu l-emissjonijiet mill-bini, mit-trasport bit-triq u minn 膵erti setturi industrijali, sar qbil dwar skema separata 摹dida g魔all-iskambju ta鈥� kwoti tal-emissjonijiet ( fid- li temenda d-Direttiva 2003/87/KE) u li se titnieda fl-2027. Il-pakkett 鈥淟esti g魔all-Mira ta鈥� 55%鈥� jintrodu膵i wkoll il- l-摹did biex ji摹摹ieled ir-rilokazzjoni tal-emissjonijiet tal-karbonju, il- l-摹did u fondi mtejba g魔all-modernizzazzjoni u l-innovazzjoni.
L-emissjonijiet tal-avjazzjoni huma koperti wkoll mill-ETS (id-), g魔alkemm 摹iet esti偶a sal-bidu tal-2027. L-ewwel fa偶i tal-Iskema ta鈥� Kumpens u Tnaqqis tal-Karbonju g魔all-Avjazzjoni Internazzjonali (), ta魔t l-Organizzazzjoni tal-Avjazzjoni 膴ivili Internazzjonali (ICAO), hija mistennija li tibda fil-bidu tal-2024. sa Lulju 2026.
Ir- ((UE)听2023/857) i偶id l-ambizzjoni klimatika tal-UE. B鈥檓od partikolari, is-setturi kollha koperti mir-Regolament huma me魔tie摹a li jiksbu tnaqqis kollettiv ta鈥� 40% fl-emissjonijiet tag魔hom sal-2030 meta mqabbla mal-livelli tal-2005. Flimkien mad-Direttiva dwar il-Kondivi偶joni tal-Isforzi, id- ((UE)听2023/2413) tipproponi li ti偶died il-mira vinkolanti 摹enerali ta鈥� sorsi rinnovabbli fit-ta魔lita tal-ener摹ija tal-UE g魔al 42.5%.
Barra minn hekk, ir- ((UE)听2023/839) jistabbilixxi mira 摹dida g魔all-2030 biex il-bjar tal-karbonju tal-UE ji偶diedu bi 15%.
Ir- ((UE) 2023/1791) tistabbilixxi mira legalment vinkolanti tal-UE g魔all-effi膵jenza fl-ener摹ija ta鈥� tnaqqis ta鈥� 11.7% fil-konsum finali tal-ener摹ija sal-2030 meta mqabbel mal-2020.
Il-metan huwa t-tieni l-akbar kontributur g魔at-tibdil fil-klima wara s-CO2. G魔alhekk, l-indirizzar tal-emissjonijiet tal-metan huwa essenzjali biex jintla魔qu l-miri klimati膵i tal-UE g魔all-2030 u l-g魔an tan-newtralit脿 klimatika sal-2050. Il-Kummissjoni ppre偶entat proposta fil-15听ta鈥櫶鼶i膵embru听2021 biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-metan fis-settur tal-ener摹ija u fil-katina tal-provvista globali. Fil-15 ta鈥� Novembru 2023 intla魔aq dwar dan ir-regolament il-摹did bejn il-Kunsill u l-Parlament. Dan jobbliga lill-industriji tal-gass, ta偶-偶ejt u tal-fa魔am ikejlu, jimmonitorjaw, jirrappurtaw u jivverifikaw kif xieraq l-emissjonijiet tal-metan tag魔hom u jie魔du mi偶uri biex inaqqsuhom.
F鈥橝pril听2022, il-Kummissjoni ppre偶entat li g魔andha l-g魔an li tiffranka l-ekwivalenti ta鈥� 40听miljun tunnellata ta鈥� emissjonijiet tas-CO2 sal-2030. Ir- ((UE) 2024/573) da魔al fis-se魔魔 f鈥橫arzu 2024. Ir-Regolament se jipprojbixxi kompletament l-idrofluworokarburi mill-2050, bi tnaqqis qawwi fid-disponibbilt脿 tag魔hom sa mill-2025.
F鈥橬ovembru 2022, il-Kummissjoni adottat . Il-Parlament u l-Kunsill la魔qu dwar ir-regolament propost fl-20 ta鈥� Frar 2024. Ir-Regolament se jintrodu膵i, fost affarijiet o魔ra, qafas ta鈥� 膵ertifikazzjoni biex ting魔ata spinta lill-assorbimenti tal-karbonju ta鈥� kwalit脿 g魔olja u ji摹i mi摹摹ieled il-greenwashing.
Ir-revi偶joni tad- ta摹摹orna l-qafas regolatorju e偶istenti filwaqt li tipprovdi lill-Istati Membri bil-flessibbilt脿 me魔tie摹a biex iqisu d-differenzi fl-istokk tal-bini madwar l-Ewropa. Id-Direttiva riveduta tistabbilixxi miri ambizzju偶i 摹odda: il-bini l-摹did kollu g魔andu jkun b鈥檈missjonijiet 偶ero sal-2030 u l-bini 摹did okkupat mis-settur pubbliku jew proprjet脿 tieg魔u g魔andu jkun b鈥檈missjonijiet 偶ero sal-2028. Kull Stat Membru se jadotta t-trajettorja nazzjonali tieg魔u stess biex inaqqas l-u偶u medju tal-ener摹ija primarja tal-bini residenzjali b鈥�16% sal-2030 u b鈥�20% sa 22% sal-2035.
Fi Frar 2023, il-Parlament u l-Kunsill qablu dwar mira o魔ra ta鈥� tnaqqis fl-emissjonijiet fil-flotta kollha tal-UE g魔all-karozzi 摹odda (55%) u l-vannijiet 摹odda (50%) sal-2030. Introdu膵ew ukoll mira ta鈥� tnaqqis ta鈥� 30% tal-emissjonijiet tas-CO2 g魔at-trakkijiet 摹odda, b鈥檓ira intermedja ta鈥� 15% sal-2025 (ir-). F鈥橫arzu 2024, il-Parlament adotta regoli 摹odda biex jitnaqqsu l-emissjonijiet minn karozzi tal-passi摹摹ieri, vannijiet, karozzi tal-linja, trakkijiet u trejlers (Euro 7).
Fi Frar 2024, il-Kummissjoni adottat g魔all-UE b魔ala pass intermedjarju lejn l-il魔uq tal-g魔anijiet tan-newtralit脿 klimatika g魔all-2050. Hija tirrakkomanda li l-emissjonijiet netti ta鈥� gassijiet serra tal-UE jitnaqqsu b鈥�90听% sal-2040 meta mqabbla mal-livelli tal-1990.
Ir-rwol tal-Parlament Ewropew
Fir-rigward ta鈥� kwistjonijiet marbuta mat-tibdil fil-klima, il-Parlament tradizzjonalment ipparte膵ipa f鈥檔egozjati interistituzzjonali mal-Kunsill Ewropew u 魔a po偶izzjonijiet li j偶idu l-ambizzjoni g魔all-azzjonijiet tal-UE.
Qabel il-COP听21 fl-2015, il-Parlament tenna l-魔tie摹a ur摹enti li 鈥渓-emissjonijiet mill-avjazzjoni u t-tba魔魔ir internazzjonali ji摹u rregolati u limitati b鈥檓od effika膵i鈥�. Huwa esprima d-di偶appunt tieg魔u g魔all-fatt li l-ICAO ma kinitx qablet dwar tnaqqis fl-emissjonijiet. Il-CORSIA tiffoka prin膵ipalment fuq il-kumpensi, ming魔ajr ma tiggarantixxi l-kwalit脿 u jkollha biss status legalment vinkolanti mill-2027 鈥檌l quddiem. Membri ewlenin tal-ICAO g魔adhom mhumiex impenjati li jipparte膵ipaw fil-fa偶i volontarja.
Fid-dawl tal-24 Konferenza tal-Partijiet f鈥橩atowice (COP24 fl-2018), il-Parlament, fir-, talab li ti偶died il-mira tal-emissjonijiet tal-gassijiet serra tal-UE b鈥�55%. Barra minn hekk, il-Parlament qies li l-impatti profondi u x鈥檃ktarx irriversibbli ta鈥� 偶ieda ta鈥� 2oC fit-temperaturi globali jistg魔u ji摹u evitati jekk ti摹i segwita l-mira aktar ambizzju偶a ta鈥� Pari摹i ta鈥� 1.5oC. Dan ikun jirrikjedi li 偶-偶ieda fl-emissjonijiet globali tal-gassijiet serra jitni偶偶lu g魔al 偶ero netti sa mhux aktar tard mill-2050. Huwa g魔alhekk li l-Parlament talab lill-Kummissjoni tipproponi strate摹ija fit-tul, f鈥檔ofs is-seklu, ta鈥� emissjonijiet 偶ero netti tal-gassijiet serra g魔all-UE. Il-Kummissjoni g魔amlet din it-talba wa魔da mill-g魔anijiet tal-Patt Ekolo摹iku Ewropew fl-2019.
F鈥橪ulju听2018, il-Parlament adotta , li fiha enfasizza r-responsabbilt脿 tal-UE li tmexxi l-azzjoni klimatika kif ukoll il-prevenzjoni tal-kunflitti. Il-Parlament sa魔aq li l-kapa膵itajiet diplomati膵i tal-UE g魔andhom jissa魔魔u sabiex hija tippromwovi l-azzjoni klimatika fuq livell dinji, tappo摹摹ja l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta鈥� Pari摹i u tipprevjeni kunflitti relatati mat-tibdil fil-klima.
Fit-28听ta鈥櫶齆ovembru听2019, il-Parlament fl-Ewropa u 魔e摹摹e摹 lill-Istati Membri kollha jimpenjaw ru魔hom favur emissjonijiet ta鈥� gassijiet serra 偶ero netti sal-2050. Il-Parlament ried ukoll li l-Kummissjoni ti偶gura li l-proposti le摹i偶lattivi u ba摹itarji rilevanti kollha kienu allinjati bis-s魔i魔 mal-objettiv li t-tis魔in globali ji摹i limitat g魔al ta魔t il-1.5oC.
F鈥橭ttubru听2020, il-Parlament adotta l-mandat ta鈥� negozjar tieg魔u dwar il-Li摹i tal-UE dwar il-Klima, fejn talab li l-mira ta鈥� tnaqqis fl-emissjonijiet g魔all-2030 ti偶died g魔al 60%. G魔alkemm il-ftehim interistituzzjonali li ntla魔aq fil-21听ta鈥櫶鼳pril听2021 bejn il-Parlament u l-Kunsill ikkonferma l-mira ta鈥� 55% li pproponiet il-Kummissjoni, il-Parlament irnexxielu jag魔ti spinta lir-rwol u l-kontribut tat-tne魔魔ija tal-karbonju, li g魔andu l-potenzjal li jsarraf dik il-mira f鈥�57%. Barra minn hekk, f鈥檏onformit脿 mal-mandat tal-Parlament, il-Kummissjoni ntalbet tippre偶enta proposta g魔al mira g魔all-2040 mhux aktar tard minn sitt xhur wara l-ewwel rendikont globali tal-Ftehim ta鈥� Pari摹i, filwaqt li tqis il-ba摹it indikattiv g魔all-gassijiet serra previst tal-UE. Fl-a魔魔ar nett, min魔abba l-importanza tal-pariri xjentifi膵i indipendenti, twaqqaf il- biex jivvaluta jekk il-politika hijiex konsistenti u biex jimmonitorja l-progress, kif issu摹摹erixxa l-Parlament. F鈥檙apport ta鈥� 臓unju 2023 bit-titolu 鈥溾�� (Parir xjentifiku g魔ad-determinazzjoni ta鈥� mira klimatika g魔all-UE g魔all-2040 u ba摹it g魔all-gassijiet serra g魔all-2030鈥�2050), il-Bord Konsultattiv Xjentifiku Ewropew dwar it-Tibdil fil-Klima jipprovdi lill-istituzzjonijiet tal-UE bi stima bba偶ata fuq ix-xjenza ta鈥� mira klimatika g魔all-2040 u ba摹it tal-UE g魔all-emissjonijiet ta鈥� gassijiet serra g魔all-perjodu 2030-2050. Skont dan ir-rapport, l-UE je魔ti摹ilha tistinka g魔al tnaqqis nett fl-emissjonijiet ta鈥� 90-95% sal-2040, meta mqabbla mal-livelli tal-1990.
F鈥橲ettembru 2022, il-Parlament adotta . Din kellha l-g魔an li tkompli ssa魔魔a魔 l-isforzi tal-UE fil-摹lieda kontra t-tibdil fil-klima.
F鈥橬ovembru 2023, il-Parlament adotta r-ri偶oluzzjoni tieg魔u dwar il-COP28 f鈥橠ubai. Huwa appella g魔al 偶ieda fil-kontribuzzjonijiet tal-fond g魔all-klima, g魔at-tmiem tas-sussidji kollha g魔all-fjuwils fossili sa mhux aktar tard mill-2025, u biex l-ener摹ija rinnovabbli ti摹i ttriplikata u l-effi膵jenza ener摹etika ti摹i rduppjata sal-2030. Barra minn hekk, jirrikonoxxi r-rabtiet bejn it-telf tal-bijodiversit脿 u l-klima u jissottolinja l-importanza tar-restawr tan-natura.
G魔al aktar informazzjoni dwar dan is-su摹摹ett, ara s-sit web tal-Kumitat g魔all-Ambjent, is-Sa魔魔a Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel.
听
Georgios Amanatidis / Alyssia Petit