Il-bijodiversit脿, l-u偶u tal-art u l-forestrija
L-UE wettqet rwol importanti fil-livell internazzjonali biex issib soluzzjonijiet g魔at-telfien tal-bijodiversit脿, id-deforestazzjoni u t-tibdil fil-klima. Il-Konferenza dwar l-Ambjent u l-I偶vilupp tan-NU tal-1992 adottat il-Konvenzjoni dwar id-Diversit脿 Bijolo摹ika. Il-Ftehim ta鈥� Pari摹i tal-2015 dwar it-tibdil fil-klima jinnota l-importanza li ti摹i 偶gurata l-integrit脿 tal-ekosistemi kollha u l-protezzjoni tal-bijodiversit脿. B魔ala parti mill-Patt Ekolo摹iku Ewropew, l-istrate摹iji 摹odda g魔all-bijodiversit脿 u g魔all-foresti g魔all-2030 g魔andhom l-g魔an li jpo摹摹u l-bijodiversit脿 tal-Ewropa fit-triq tal-irkupru u li jappo摹摹jaw ktajjen tal-valur li ma jikkontribwixxux g魔ad-deforestazzjoni.
Il-ba偶i legali
L-Artikoli 3, 11 u 191-193 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.
L-isfond 摹enerali
Il-, li saret f鈥橰io de Janeiro fl-1992, wasslet g魔all-adozzjoni tal-Konvenzjoni Qafas tan-NU dwar it-Tibdil fil-Klima (UNFCCC), il-Konvenzjoni dwar id-Diversit脿 Bijolo摹ika (KDB), id-Dikjarazzjoni ta鈥� Rio, id-Dikjarazzjoni dwar il-Prin膵ipji tal-臓estjoni tal-Foresti u l-programm A摹enda听21.
Il- hija kkomplementata minn 偶ew摹 protokolli ewlenin: (1) il-听(2000) g魔andu l-g魔an li jipprote摹i l-bijodiversit脿 mir-riskji potenzjali ma魔luqa minn organi偶mi modifikati 魔ajjin li jirri偶ultaw mill-bijoteknolo摹ija moderna; (2) il- (2014) g魔andu l-g魔an li jo魔loq 膵ertezza legali u trasparenza akbar kemm g魔all-fornituri kif ukoll g魔all-utenti tar-ri偶orsi 摹eneti膵i.
L-UE hija wkoll parti g魔all-konvenzjonijiet internazzjonali li 摹ejjin: il-Konvenzjoni ta鈥� Ramsar dwar il-Konservazzjoni tal-Artijiet Mistag魔dra (1971); il-Konvenzjoni dwar il-Kummer膵 Internazzjonali fl-Ispe膵ijiet ta鈥� Fawna u Flora Selva摹摹i fil-Periklu (CITES) (1973); il-Konvenzjoni ta鈥� Bonn dwar il-Konservazzjoni tal-Ispe膵i Migratorji tal-Annimali Selva摹摹i (1979); il-Konvenzjoni ta鈥� Bern dwar il-摩arsien tal-摩ajja Selva摹摹a u l-摩abitats Naturali tal-Ewropa (1982); u l-konvenzjonijiet re摹jonali li 摹ejjin: il-Konvenzjoni ta鈥� Helsinki dwar il-Protezzjoni tal-Ambjent Marin ta偶-呕ona tal-Ba魔ar Baltiku (1974); il-Konvenzjoni ta鈥� Bar膵ellona dwar il-Mediterran (1976); u l-Konvenzjoni dwar il-protezzjoni tal-Alpi (1991).
L-isforzi internazzjonali biex jitnaqqsu l-emissjonijiet ta鈥� gassijiet serra qed isiru fl-ambitu tal-UNFCCC. F鈥橠i膵embru听2015, il-Partijiet g魔all-UNFCCC adottaw il-, ftehim legalment vinkolanti dwar il-klima li japplika g魔all-pajji偶i kollha u g魔andu l-g魔an li jillimita t-tis魔in globali sa ferm inqas minn 2oC u jkompli bl-isforzi tieg魔u biex jibqa鈥� ta魔t 1.5oC. Fi 魔dan l-UNFCCC, l-inizjattiva REDD+ (Tnaqqis ta鈥� emissjonijiet mid-deforestazzjoni u d-degradazzjoni tal-foresti) tipprovdi strumenti g魔all-摹lieda kontra d-deforestazzjoni u d-degradazzjoni tal-foresti fit-tropi膵i. Il-Ftehim ta鈥� Pari摹i jindika l-importanza li ti摹i 偶gurata l-integrit脿 tal-ekosistemi kollha, inklu偶i l-o膵eani, u l-protezzjoni tal-bijodiversit脿. Barra minn hekk, il-ftehim jindika r-rwol kritiku tas-settur tal-u偶u tal-art biex jintla魔qu l-g魔anijiet ta鈥� mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima fit-tul.
L-objettivi u l-kisbiet
A. Pjanijiet ta鈥� azzjoni pre膵edenti dwar il-bijodiversit脿
F鈥橫ejju听2006 il-Kummissjoni adottat komunikazzjoni u pjan ta鈥� azzjoni bit-titolu 鈥溾��. Peress li l-UE x鈥檃ktarx ma kinitx se til魔aq il-mira tag魔ha tal-2010 li twaqqaf it-tnaqqis fil-bijodiversit脿, f鈥櫮爑nju听2011, il-Kummissjoni adottat strate摹ija 摹dida sabiex 鈥淸j]itwaqqaf it-telf tal-bijodiversit脿 u d-degradazzjoni tas-servizzi tal-ekosistema fl-UE sal-2020 u ji摹u rri摹enerati [...], filwaqt li ti偶died il-kontribuzzjoni tal-UE biex ji摹i evitat telf globali tal-bijodiversit脿鈥�. F鈥橠i膵embru听2011, il-Kunsill approva l-, billi inkorpora s-sitt miri li 摹ejjin: l-implimentazzjoni s魔i魔a tal-le摹i偶lazzjoni tan-natura tal-UE biex ti摹i protetta l-bijodiversit脿; 魔arsien a魔jar tal-ekosistemi u u偶u akbar tal-infrastruttura ekolo摹ika; agrikoltura u forestrija aktar sostenibbli; 摹estjoni a魔jar tal-istokkijiet tal-魔ut; kontrolli aktar ri摹idi fuq spe膵ijiet aljeni inva偶ivi; u kontribut ikbar tal-UE biex ji摹i evitat it-telf globali tal-bijodiversit脿.
B. Il-konservazzjoni tal-魔abitats naturali u tal-fawna u l-flora selva摹摹i
Id- emendata fl-2013 (id-Direttiva tal-Kunsill听92/43/KEE dwar il-konservazzjoni tal-魔abitats naturali u tal-fawna u l-flora selva摹摹i) stabbiliet network Ewropew, . Dan jinkludi 鈥淪iti ta鈥� Interess Komunitarju鈥�/鈥溑籵ni Spe膵jali ta鈥� Konservazzjoni鈥� idde偶injati mill-Istati Membri, u 鈥溑籵ni ta鈥� Protezzjoni Spe膵jali鈥�. B鈥檓edda totali ta鈥� aktar minn 850听000听km2, dan huwa l-akbar network koerenti ta鈥� siti protetti fid-dinja. Id-Direttiva dwar il-摩abitats tfittex prin膵ipalment li tippromwovi l-konservazzjoni tad-diversit脿 bijolo摹ika filwaqt li tqis ir-rekwi偶iti ekonomi膵i, so膵jali, kulturali u re摹jonali. Id- emendata fl-2019 (2009/147/KE) tkopri l-protezzjoni, il-摹estjoni u l-kontroll tal-g魔asafar (selva摹摹i), inklu偶i r-regoli g魔al ka膵膵a sostenibbli.
C. L-ispe膵ijiet aljeni inva偶ivi
Karatteristika ewlenija tar- dwar il-prevenzjoni u l-摹estjoni tal-introduzzjoni u t-tixrid tal-ispe膵ijiet aljeni inva偶ivi hija l-lista ta鈥� dawn l-ispe膵ijiet li huma ta鈥� t魔assib g魔all-Unjoni. Ir-regolament emendat fl-2019 ifittex 鈥� permezz tal-prevenzjoni, it-twissija bikrija u r-rispons rapidu 鈥� li jipprote摹i l-bijodiversit脿 indi摹ena u jnaqqas u jtaffi l-impatt ta鈥� dawn l-ispe膵ijiet fuq is-sa魔魔a tal-bniedem u l-ekonomija. Il-kontrolli aktar stretti dwar huma parti mill-istrate摹ija tal-bijodiversit脿 tal-UE sal-2030. L-ispe膵ijiet aljeni inva偶ivi jikkaw偶aw dannu li jammonta g魔al biljuni ta鈥� euro kull sena fl-UE, mhux biss lill-ekosistemi i偶da anke lill-g魔elejjel u l-bhejjem, ifixklu l-ekolo摹ija lokali u jaffettwaw is-sa魔魔a tal-bniedem.
D. L-a膵膵ess u l-qsim ta鈥� benefi膵膵ji
Ir- 摹ie adottat biex jimplimenta l-Protokoll ta鈥� Nagoya dwar l-础膵膵别蝉蝉 u l-Qsim ta鈥� Benefi膵膵ji. Skont dan ir-Regolament, ir-ri偶orsi 摹eneti膵i u l-g魔arfien tradizzjonali asso膵jati ma鈥� tali ri偶orsi jistg魔u jkunu trasferiti u u偶ati biss skont il-kundizzjonijiet miftiehma b鈥檓od re膵iproku bejn l-utenti (impri偶i, kollezzjonisti privati u istituzzjonijiet) u l-awtoritajiet tal-pajji偶 ta鈥� ori摹ini.
E. L-isfruttament u l-kummer膵 ta鈥� fawna u flora selva摹摹i
Il- tirregola l-kummer膵 internazzjonali, b鈥檓od spe膵ifiku l-esportazzjoni (u l-esportazzjoni mill-摹did) u l-importazzjoni ta鈥� annimali u pjanti 魔ajjin u mejtin abba偶i ta鈥� sistema ta鈥� permessi u 膵ertifikati.听Ir-Regolament ba偶iku (, emendat bir-) dwar il-protezzjoni tal-fawna u l-flora selva摹摹i, billi jirregola l-kummer膵, japplika l-objettivi, il-prin膵ipji u d-dispo偶izzjonijiet tal-konvenzjoni CITES g魔al-li摹i tal-UE. jipprojbixxi l-introduzzjoni fl-UE ta鈥� kampjuni ta鈥� 膵erti spe膵ijiet ta鈥� fawna u flora selva摹摹i.
F. Il-bijodiversit脿 tal-ba魔ar
Il-bijodiversit脿 tal-ba魔ar taqa鈥� fil-kamp ta鈥� applikazzjoni tal-pjanijiet ta鈥� azzjoni tal-bijodiversit脿 g魔ar-ri偶orsi naturali u s-sajd. Ir-rie偶ami tal-Istrate摹ija tal-UE g魔all-Bijodiversit脿 jis魔aq fuq l-importanza ta鈥� 鈥渟tatus ekolo摹iku tajjeb鈥� tal-ib魔ra u 偶-偶oni kostali jekk verament iridu jappo摹摹jaw il-bijodiversit脿. Barra minn hekk, id-(2008/56/KE emendata bid-) dwar il-protezzjoni u l-konservazzjoni tal-ambjent marin da魔let fis-se魔魔 f鈥橪ulju听2008. Hija kellha l-g魔an li ti偶gura status tajjeb tal-ilmijiet tal-ba魔ar tal-UE sal-2020 u li tipprote摹i r-ri偶orsi li fuqhom jiddependu l-attivitajiet ekonomi膵i u so膵jali relatati mal-ba魔ar.
G. Il-foresti
Il-foresti jkopru kwa偶i 30% tas-superfi膵je tan-network 鈥湵凡钩俪馨固�2000鈥�. L-UE g魔andha kwa偶i 182听miljun ettaru ta鈥� foresti, li jkopru 43% tal-erja tal-art tag魔ha u g魔alhekk diversi mi偶uri tal-UE huma mmirati lejn il-protezzjoni tal-foresti. Ir- (UE)听Nru听995/2010 jistabbilixxi l-obbligi tal-operaturi li jpo摹摹u l-injam u l-prodotti tal-injam fis-suq tal-UE. Dan imur kontra l-kummer膵 tal-injam maqtug魔 illegalment u tal-prodotti tal-injam derivati minn qtug魔 illegali permezz ta鈥� obbligi ewlenin u jipprojbixxi l-injam maqtug魔 illegalment u l-prodotti tal-injam derivati minn qtug魔 illegali.
H. L-u偶u tal-art, it-tibdil fl-u偶u tal-art u l-forestrija (LULUCF)
Is-settur tal-LULUCF ikopri l-u偶u tal-魔amrija, tas-si摹ar, tal-pjanti, tal-bijomassa u tal-injam. Huwa kapa膵i li mhix biss jarmi l-gassijiet serra i偶da wkoll li jassorbi s-CO2 mill-atmosfera. Sal-2020, l-Istati Membri kienu impenjati fl-ambitu tal-Protokoll ta鈥� Kjoto li ji偶guraw li l-emissjonijiet tal-gassijiet serra mill-u偶u tal-art ji摹u kkumpensati b鈥檃ssorbiment ekwivalenti tas-CO2. L-UE issa g魔andha l-g魔an li tinkorpora dan il-prin膵ipju (l-hekk imsej魔a regola ta鈥� ebda debitu) fil-li摹i tal-UE g魔all-perjodu听2021-2030, billi tinkorpora l-LULUCF fl-isforzi tal-UE li tnaqqas l-emissjonijiet g魔all-ewwel darba. Skont ir- dwar l-inklu偶joni tal-emissjonijiet u l-assorbiment tal-gassijiet serra mil-LULUCF fil-qafas tal-klima u tal-ener摹ija g魔all-2030, l-emissjonijiet tal-gassijiet serra mil-LULUCF g魔andhom ji摹u kkumpensati minn tal-inqas it-tne魔魔ija ekwivalenti ta鈥� CO2 mill-atmosfera matul il-perjodu 2021-2030. Ir- f鈥橝pril听2023 (ir-Regolament (UE)听2023/839) biex ti摹i ddeterminata mira 摹dida g魔all-2030 skont il-Patt Ekolo摹iku Ewropew. B鈥檓od partikolari, l-objettiv huwa li ji摹u esti偶i l-bjar tal-karbonju tal-UE bi 15%, li jikkorrispondi g魔al 310听miljun tunnellata ta鈥� ekwivalenti ta鈥� CO2. F鈥橫ejju 2023, g魔en lill-Istati Membri jallinjaw l-u偶u tal-art, il-forestrija u l-agrikoltura mal-pjanijiet nazzjonali a摹摹ornati dwar l-ener摹ija u l-klima, filwaqt li ji偶gura l-konformit脿 mar-regolamenti riveduti.
I. L-istrumenti finanzjarji
Mill-1992 l-istrument ta鈥� finanzjament tal-UE ddedikat g魔all-ambjent kien il-programm LIFE. Il-konservazzjoni tan-natura u l-bijodiversit脿 kienu inklu偶i fost is-sottoprogrammi. Il-魔ames fa偶i tal-programm LIFE li tkopri l-perjodu 2014-2020 kienet tikkonsisti f鈥櫯糴w摹 oqsma ewlenin ta鈥� azzjoni: it-tibdil fil-klima u l-ambjent Finanzjament ie魔or li jappo摹摹ja l-bijodiversit脿 huwa pprovdut fil-qafas tal-politiki tal-agrikoltura u tas-sajd, il-Fondi Strutturali u ta鈥� Koe偶joni u l-programmi qafas ta鈥� ri膵erka pluriennali. L-aktar fa偶i re膵enti tal- hija strutturata bl-istess mod b魔al dik pre膵edenti, b鈥檅a摹it ta鈥� EUR听2.15听biljun.
J. L-istrate摹iji g魔all-bijodiversit脿 u l-foresti g魔all-2030
Fil-11 ta鈥� Di膵embru 2019, il-Kummissjoni ppre偶entat il-, li huwa pakkett ambizzju偶 ta鈥� mi偶uri inti偶i biex l-UE tkun tista鈥� ssir newtrali f鈥檛ermini ta鈥� emissjonijiet tal-karbonju sal-2050. biex l-UE tinbidel f鈥檈konomija sostenibbli u kompetittiva. Fost l-azzjonijiet proposti hemm (ippubblikata fl-20 ta鈥� Mejju 2020 b魔ala segwitu g魔all-) b鈥檓i偶uri li jindirizzaw il-fatturi ewlenin tat-telf tal-bijodiversit脿, kif ukoll (ippubblikata fl-14 ta鈥� Lulju 2021) b鈥檓i偶uri li jappo摹摹jaw ktajjen tal-valur 魔ielsa mid-deforestazzjoni.
L-Istrate摹ija g魔all-Bijodiversit脿 g魔all-2030 tindirizza l-魔ames fatturi ewlenin tat-telf tal-bijodiversit脿 (il-bidliet fl-u偶u tal-art u tal-ba魔ar, l-isfruttament 偶ejjed, it-tibdil fil-klima, it-tni摹摹is, u l-ispe膵ijiet aljeni inva偶ivi), tistabbilixxi qafas ta鈥� governanza msa魔魔a魔 biex jimtlew il-lakuni li fadal, ti偶gura l-implimentazzjoni s魔i魔a tal-le摹i偶lazzjoni tal-UE, u ti摹bor flimkien l-isforzi kollha e偶istenti.
L-Istrate摹ija g魔all-Foresti g魔all-2030 g魔andha l-g魔an li tadatta l-foresti tal-Ewropa g魔all-kundizzjonijiet il-摹odda, l-avvenimenti ta鈥� temp estrem u l-in膵ertezza konsiderevoli kkaw偶ata mit-tibdil fil-klima. Din hija prekundizzjoni biex il-foresti jkomplu jissodisfaw il-funzjonijiet so膵joekonomi膵i tag魔hom u ji偶guraw 偶oni rurali vibranti b鈥檖opolazzjonijiet b鈥檚a魔魔ithom.
Fl-2022, b魔ala parti mill-istrate摹ija tal-UE g魔all-bijodiversit脿 g魔all-2030, il-Kummissjoni adottat , sabiex ji摹u restawrati l-ekosistemi li saritilhom 魔sara u biex in-natura tin摹ieb lura madwar l-Ewropa, mill-art agrikola u l-ib魔ra, g魔all-foresti u l-ambjenti urbani. L-g魔an huwa li ji摹u restawrati mill-inqas 20% ta偶-偶oni tal-art u 20% ta偶-偶oni tal-ba魔ar tal-UE sal-2030 u l-ekosistemi kollha li je魔tie摹u restawr sal-2050. Il-li摹i tkun tirrikjedi li l-Istati Membri ji偶viluppaw pjanijiet nazzjonali ta鈥� restawr biex jintla魔qu l-miri filwaqt li tippermettilhom il-flessibbilt脿 li jqisu 膵-膵irkostanzi nazzjonali tag魔hom. Il-li摹i 摹iet adottata fil-Parlament fis-27 ta鈥� Frar 2024 u issa qed tistenna konferma fil-Kunsill.
F鈥橨annar 2023, il-Kummissjoni ppubblikat komunikazzjoni bit-titolu 鈥溾��, li g魔andha l-g魔an li tirrevedi . L-inizjattiva tal-2018 irrappre偶entat l-ewwel qafas tal-UE li qatt sar biex ji摹i indirizzat it-tnaqqis tal-pollinaturi selva摹摹i. L-inizjattiva riveduta tal-UE dwar il-pollinaturi tistabbilixxi objettivi g魔all-2030 u azzjonijiet ta魔t tliet prijoritajiet: (1) it-titjib tal-konservazzjoni tal-pollinaturi u l-indirizzar tal-kaw偶i tat-tnaqqis tag魔hom; (2) it-titjib tal-g魔arfien; (3) il-mobilizzazzjoni tas-so膵jet脿 u l-promozzjoni tal-ippjanar strate摹iku u l-kooperazzjoni.
Ir-rwol tal-Parlament Ewropew
Il-Parlament ilu jappo摹摹ja l-politiki tal-UE dwar il-protezzjoni tal-bijodiversit脿 u t-tibdil fil-klima. F鈥橲ettembru听2010, il-Parlament adotta , fid-dawl tal-objettiv ta鈥� wara l-2010. Huwa esprima t-t魔assib kbir tieg魔u dwar in-nuqqas ta鈥� kwalunkwe sens ta鈥� ur摹enza fl-a摹enda politika internazzjonali fir-rigward tat-twaqqif tat-telf tal-bijodiversit脿, u talab g魔al governanza mtejba tal-bijodiversit脿 fir-relazzjonijiet kemm interni kif ukoll esterni.
F鈥橭ttubru 2015, ri偶oluzzjoni tal-Parlament bit-titolu 鈥溾�� fakkret li t-tibdil fil-klima qed ja膵膵ellera t-telf tal-bijodiversit脿. Huwa appella g魔al ftehim li jinvolvi l-鈥渋sforz komprensiv tas-setturi kollha鈥� u nnota li l-u偶u tal-art 鈥済魔andu potenzjal kosteffettiv sinifikanti g魔all-mitigazzjoni u g魔at-tis魔i魔 tar-re偶iljenza鈥�.
F鈥橬ovembru听2016, il-Parlament adotta , li g魔andha l-g魔an li ti摹摹ieled din il-kriminalit脿 organizzata u distruttiva peress li tirrappre偶enta theddida g魔all-bijodiversit脿 billi twassal lil 魔afna spe膵ijiet g魔ar-riskju ta鈥� estinzjoni. Il-pjan ta鈥� azzjoni g魔andu tliet prijoritajiet: il-prevenzjoni, l-infurzar u l-kooperazzjoni. Barra minn hekk, 摹iet enfasizzata l-importanza tal-kooperazzjoni globali bejn il-pajji偶i ta鈥� ori摹ini, il-pajji偶i ta鈥� tran偶itu u l-pajji偶i ta鈥� destinazzjoni.
F鈥橭ttubru 2020, ri偶oluzzjoni tal-Parlament stabbiliet rakkomandazzjonijiet lill-Kummissjoni dwar . Hija sa魔qet li l-politika kummer膵jali u ta' investiment je魔tie摹 li ti摹i rie偶aminata sabiex tindirizza l-isfida globali tad-deforestazzjoni b'mod aktar effettiv, billi to魔loq kundizzjonijiet ekwi fuq livell globali, u tqis ir-rabta bejn il-ftehimiet kummer膵jali u l-bijodiversit脿 globali kif ukoll l-ekosistemi tal-foresti.
F鈥櫮爑nju 2021, il-Parlament adotta ri偶oluzzjoni dwar l-. Huwa jitlob: (1) li 30% tal-art u tal-ba魔ar tal-UE jridu jkunu 偶oni protetti; (2) miri vinkolanti g魔all-bijodiversit脿 urbana b魔al bjut 魔odor fuq bini 摹did; u (3) azzjoni ur摹enti biex jitwaqqaf it-tnaqqis fil-popolazzjoni tan-na魔al u ta鈥� pollinaturi o魔ra. Din it-talba ta鈥� azzjoni ur摹enti 摹iet adottata mill-Kummissjoni f鈥橭ttubru 2023.
Fl-2022, il-Parlament adotta r-. Huwa appella g魔al 偶ieda fid-diversit脿 strutturali, funzjonali u kompo偶izzjonali tal-foresti, u insista li l-monokulturi ma g魔andhomx ji摹u appo摹摹jati mill-fondi tal-UE.
G魔al aktar informazzjoni dwar dan is-su摹摹ett, ara s-sit web tal-Kumitat g魔all-Ambjent, is-Sa魔魔a Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel (ENVI).
听
Alyssia Petit / Georgios Amanatidis