Ograniczanie marnowania żywności: działania UE
Marnowanie żywności to wciąż jedna z głównych przeszkód na drodze do osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym. Sprawdź, jakie rozwiązania proponuje Parlament Europejski.
Szacuje się, że marnuje się ok. 10% żywności dostępnej dla konsumentów w UE. Z drugiej strony, 37 milionów osób w UE nie stać na to, aby co drugi dzień zjeść pełnowartościowy posiłek.
Zmniejszenie ilości marnowanej żywności oraz strat żywnościowych to dwa z głównych celów UE na drodze do osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 roku.
Przyczyny marnowania żywności
Nieprzemyślane zakupy oraz nieplanowanie posiłków, „brzydkie” owoce i warzywa, impulsywne kupowanie spowodowane promocjami, nieprawidłowe rozmiary opakowań to tylko niektóre czynniki powodujące marnowanie żywności w gospodarstwach domowych, co stanowi większość ogólnego marnotrawstwa artykułów spożywczych.
Standardowe rozmiary porcji i zbyt wysokie oszacowanie liczby klientów to główne powody marnowania żywności w restauracjach i usługach gastronomicznych.
Na podstawie , oznaczanie terminu przydatności do spożycia w sposób taki jak „należy spożyć do” lub „najlepiej spożyć przed” również przyczynia się do marnotrawstwa, ponieważ lepsze rozumienie tych oznaczeń potencjalnie mogłoby zmniejszyć ilość marnowanej żywności o 10%.
Dlaczego należy zmniejszać marnotrawstwo żywności?
Zmniejszenie ilości marnowanego jedzenia to konieczność w walce ze zmianami klimatycznymi. Marnotrawstwo żywności odpowiada za ok. 16% wszystkich gazów cieplarnianych z systemu żywnościowego UE, a według (ang. FAO), produkcja i transport żywności, która następnie jest marnowana, odpowiada za 8% globalnej emisji gazów cieplarnianych. Jeśli porównać emisje z marnowanej żywność do emisji krajowych, byłoby to trzecie najbardziej emisyjne państwo na świecie.
Dodatkowo, dzięki zmniejszeniu ilości marnowanych produktów spożywczych, gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa mogłyby zaoszczędzić pieniądze.
Przepisy UE odnośnie ograniczania marnowanej żywności
Jednym z celów strategii od pola do stołu (ang. ) jest uproszczenie oznakowań dat ważności, aby każdy potrafił je prawidłowo interpretować i marnował mniej jedzenia. W ramach tej strategii, Komisja Europejska ma zbadać straty żywności w całym łańcuchu dostaw żywności.
Kolejną metodą zmniejszania marnotrawstwa żywności jest przekazywanie artykułów spożywczych i posiłków potrzebującym. zostały przyjęte w 2017 r., aby ułatwić uzyskiwanie i rozprowadzenia bezpiecznego i nadającego się wciąż do spożycia jedzenia dla potrzebujących.
Dodatkowo, w 2019 r. przyjęto na każdym etapie łańcucha dostaw żywności, co ułatwia monitorowanie i mierzenie skali marnotrawstwa jedzenia w całej UE.
Przegląd Dyrektywy w sprawie odpadów
Komisja Europejska przedstawiła propozycję zmiany w lipcu 2023 r., aby podjąć więcej działań w zakresie redukowania strat żywnościowych i odpadów tekstylnych. Wśród zmian proponuje się wprowadzenie wiążących celów redukcji odpadów na poziomach krajowych do końca 2030 roku. 10% strat ma być zredukowanych w przetwarzaniu i produkowaniu żywności, a kolejne 30% w sprzedaży detalicznej, restauracjach i innych usługach gastronomicznych oraz gospodarstwach domowych.
W marcu 2024 r. Parlament przyjął swoje stanowisko w sprawie poprawek. Parlament chce zredukowania odpadów w przetwarzaniu i produkowaniu żywności o co najmniej 20%, a w handlu detalicznym, restauracjach i innych usługach gastronomicznych oraz gospodarstwach domowych o co najmniej 40%. Komisja Europejska ma ocenić, czy do roku 2035 powinno się wdrożyć wyższe cele (odpowiednio 30% i 50%).
„Parlament zaproponował konkretne rozwiązania mające na celu ograniczenie marnowania żywności, takie jak promowanie „brzydkich” owoców czy warzyw, pilnowanie nieuczciwych praktyk na rynku, uproszczenie oznakowania dat ważności produktów oraz przekazywanie niesprzedanej, ale wciąż nadającej się do spożycia żywności potrzebującym” - powiedziała Anna Zalewska (grupa EKR), posłanka odpowiedzialna za koordynowanie prac nad stanowiskiem Parlamentu.
Kolejne kroki
Negocjacjami z krajami UE reprezentowanymi w Radzie zajmie się nowy Parlament Europejski, który zostanie wybrany w nadchodzących , które odbędą się w całej UE 6 - 9 czerwca 2024 roku (w Polsce 9 czerwca).
Dowiedz się więcej o działaniach UE odnośnie marnotrawstwa żywności: