Nagroda im. Sacharowa 2024 wręczona liderom wenezuelskiej opozycji
Liderka wenezuelskiej opozycji María Corina Machado i prezydent elekt Edmundo González Urrutia otrzymali Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli 2024.
Parlament Europejski przyznał Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli 2024; laureaci to María Corina Machado - liderka sił demokratycznych w Wenezueli - i prezydent elekt Edmundo González Urrutia, reprezentujący wszystkich Wenezuelczyków w kraju i za granicą walczących o przywrócenie wolności i demokracji.
W uroczystości w Strasburgu 17 grudnia osobiście uczestniczyli Edmundo González Urrutia i córka Maríi Coriny Machado, Ana Corina Sosa. Machado przemawiała do europosłów zdalnie, ponieważ ukrywa się z powodu gróźb pod jej adresem.
„Ta nagroda to nie tylko uznanie, ale także przypomnienie, że walka o wolność nigdy nie jest daremna. Przyszłość Wenezueli należy do jej mieszkańców, a Parlament Europejski z dumą ich wspiera” – powiedziała Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola.
Odbierając nagrodę osobiście, Edmundo González Urrutia złożył hołd swoim rodakom z Wenezueli: „To naród [wenezuelski] naprawdę ucieleśnia ducha tej nagrody, uznającej odważną walkę o przywrócenie wolności i demokracji w Wenezueli.
Zwrócił się również do eurodeputowanych, mówiąc: „Wenezuela na was liczy, ponieważ walka o wolność i demokrację w naszym kraju jest również walką o te wartości na całym świecie. Niech żyje wolna Wenezuela!”
W swoim przesłaniu María Corina Machado powiedziała: „Triumf Wenezueli będzie triumfem ludzkości, każdej osoby i każdego społeczeństwa, które zdecydują się wspólnie kształtować wolną przyszłość”.
O laureatach
María Corina Machado wygrała prawybory w 2023 r., aby wziąć udział w wyborach prezydenckich w 2024 r. jako kandydatka opozycji demokratycznej. Po tym, jak została arbitralnie zdyskwalifikowana przez wenezuelski reżim, kandydatem został Edmundo González Urrutia.
W okresie poprzedzającym wybory w lipcu 2024 r. doszło do powszechnych represji, w tym dyskwalifikacji, aresztowań i naruszeń praw człowieka. Urzędujący prezydent Wenezueli Nicolás Maduro ogłosił zwycięstwo w wyborach, ale wyniki zostały zakwestionowane przez niezależnych obserwatorów, w tym ONZ. Parlament Europejski uznał Gonzáleza za prawowitego prezydenta Wenezueli w rezolucji z września 2024 r.
Machado ukryła się, obawiając się o swoje życie. 2 września 2024 r. wenezuelski sąd wydał nakaz aresztowania Gonzáleza, co spotkało się z międzynarodowym potępieniem. González przeniósł się do Hiszpanii, gdzie otrzymał azyl.
Oboje zostali nominowani przez Europejską Partię Ludową, natomiast Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy nominowali Edmundo Gonzáleza Urrutię.
Pozostali finaliści Nagrody im. Sacharowa 2024
Liderzy wenezuelskiej opozycji byli jednymi z trzech finalistów nagrody, wyłonionych w głosowaniu 17 października przez członków parlamentarnych Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rozwoju. Pozostałymi finalistami byli dr Gubad Ibadoglu, naukowiec i działacz antykorupcyjny w Azerbejdżanie, oraz ruchy kobiece Women Wage Peace i Women of the Sun (Izrael/Palestyna). Na uroczystości 17 grudnia doktora Ibadoglu reprezentowała jego córka Zhala Bayramova, a ruchy kobiece reprezentowały Pascale Chen (Women Wage Peace) i Reem Al Hajajra (Women of the Sun).
Dr Gubad Ibadoglu
Dr Gubad Ibadoglu to działacz antykorupcyjny z Azerbejdżanu. Został aresztowany w 2023 r. po tym, jak skrytykował krajowy przemysł naftowy i gazowy oraz założył organizację charytatywną w celu zwrotu skradzionych zasobów publicznych. Obecnie przebywa w areszcie domowym i grozi mu do 17 lat więzienia.
Jego zatrzymanie było początkiem trwających represji wobec środowiska akademickiego i społeczeństwa obywatelskiego przed forum COP29 w listopadzie, którego gospodarzem będzie Baku. W rezolucji z kwietnia 2024 r. Parlament wezwał do wycofania zarzutów przeciwko niemu i zniesienia zakazu podróżowania.
Został nominowany przez grupę Zielonych/EFA.
Women Wage Peace i Women of the Sun
Women of the Sun to założone w 2021 r. niezależny ruch palestyńskich kobiet, zrzeszające kobiety, młodzież i dzieci z Zachodniego Brzegu, Strefy Gazy i palestyńskiej diaspory. Starają się szerzyć świadomość na temat pokoju między społecznościami.
Women Wage Peace to arabsko-żydowski ruch założony w 2014 r. Jego celem jest promowanie pokojowych, pełnych szacunku i wzajemnie akceptowalnych rozwiązań konfliktu izraelsko-palestyńskiego, z aktywnym udziałem kobiet na wszystkich etapach negocjacji.
W marcu 2022 r. oba ruchy ogłosiły partnerstwo w celu zakończenia rozlewu krwi. Ich liderki otrzymały liczne wyróżnienia i są nominowane do Pokojowej Nagrody Nobla.
To nominacja grupy Socjalistów i Demokratów oraz Grupy Renew Europe.
Inni nominowani
Elon Musk, CEO firm SpaceX i Tesla, właściciel platformy mediów społecznościowych X (dawniej Twitter) i założyciel kilku firm, w tym Neuralink i OpenAI, został nominowany przez grupy Patrioci za Europą i Europa Suwerennych Narodów. Musk przejął Twittera w 2022 r., deklarując, że jego celem jest ochrona wolności słowa. W 2024 r. przywrócił zablokowane konta, argumentując, że kontrowersyjne opinie zasługują na udział w debacie w celu ochrony demokracji.
Musk ujawnił również praktyki cenzury i opowiadał się za regulacjami chroniącymi różnorodność opinii. Ponadto jest zaangażowany w rozszerzanie dostępu do Internetu w odległych obszarach, promowanie włączenia cyfrowego i równości w dostępie do informacji.
Dziennikarze w Palestynie (Hamza i Wael al-Dahdu, Plestia Alaqad, Szirin Abu Aqla i Ain Media w hołdzie dla Jassira Murtadży i Ruszdiego Sarradża) zostali nominowani przez Lewicę. Co najmniej 116 dziennikarzy, w tym 111 Palestyńczyków, zginęło w Strefie Gazy od 7 października 2023 r. Wielu innych dziennikarzy zostało zaatakowanych, zatrzymanych lub zastraszonych, zaginęło lub padło ofiarą cenzury i cyberataków.
Dziennikarze zabici podczas relacjonowania konfliktu to m.in. Szirin Abu Aqla, Hamza al-Dahdu, Jassir Murtadża i Ruszdi Sarradż. Pomimo niebezpieczeństwa, dziennikarze kontynuują swoją pracę, aby ujawnić prawdę o sytuacji w Gazie, często bez ochrony lub międzynarodowego nadzoru.
Nagroda im. Sacharowa
Doroczna Nagroda im. Sacharowa za wolność myśli jest przyznawana wyjątkowym osobom i organizacjom broniącym praw człowieka, demokracji i podstawowych wolności. W 2023 r. nagrodę otrzymała Jina Mahsa Amini i irański Ruch Kobieta, Życie, Wolność.
Nominacje do edycji 2024, które mogły zgłaszać grupy polityczne Parlamentu lub grupa co najmniej 40 posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego, zostały przedstawione podczas parlamentarnej Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Rozwoju oraz Podkomisji Praw Człowieka 26 września 2024 r.
Przyznawana od 1988 r. nagroda została nazwana na cześć Andrieja Sacharowa, sowieckiego fizyka jądrowego i obrońcy demokracji i praw człowieka. Otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla w 1975 r. za wysiłki na rzecz zwiększenia świadomości na temat zagrożeń związanych z wyścigiem zbrojeń nuklearnych.