Ϸվ

Έκθεση - A10-0066/2025Έκθεση
A10-0066/2025

ΕΚΘΕΣΗσχετικά με την 9η έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή

15.4.2025-()

Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης
Εισηγητής: Jacek Protas

Διαδικασία:
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου:
A10-0066/2025
Κείμενα που κατατέθηκαν :
A10-0066/2025
Συζήτηση :
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την 9η έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή

()

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

έχοντας υπόψη τα άρθρα 2 και 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

έχοντας υπόψη τα άρθρα 4, 162, 174 έως 178, και 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων[1] (κανονισμός περί κοινών διατάξεων),

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1058 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής[2],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1059 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τις ειδικές διατάξεις που διέπουν τον στόχο «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία» (Interreg) ο οποίος υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και τους μηχανισμούς εξωτερικής χρηματοδότησης[3],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1057 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, περί ιδρύσεως του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (EKT+) και καταργήσεως του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.1296/2013[4],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης[5],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1307/2013[6],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/460 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαρτίου 2020, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 και (ΕΕ) αριθ. 508/2014 όσον αφορά ειδικά μέτρα για την κινητοποίηση επενδύσεων στα συστήματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των κρατών μελών και σε άλλους τομείς των οικονομιών τους για την αντιμετώπιση της επιδημικής έκρηξης του COVID-19 (Πρωτοβουλία Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού)[7],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/558 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2020, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 όσον αφορά ειδικά μέτρα για την παροχή έκτακτης ευελιξίας στη χρήση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την αντιμετώπιση της επιδημικής έξαρσης της COVID-19[8],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/461 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαρτίου 2020, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου με σκοπό την παροχή χρηματοδοτικής ενίσχυσης σε κράτη μέλη και σε χώρες που διαπραγματεύονται την προσχώρησή τους στην Ένωση και που έχουν πληγεί σημαντικά από σοβαρή κατάσταση επείγουσας ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας[9],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2221 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 2020, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 όσον αφορά τους πρόσθετους πόρους REACT-EU και τις ρυθμίσεις εφαρμογής με σκοπό την παροχή βοήθειας για τη στήριξη της αποκατάστασης των συνεπειών της κρίσης, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, λόγω της πανδημίας της COVID-19 και για την προετοιμασία μιας πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής ανάκαμψης της οικονομίας (REACT-EU)[10],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/562 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ηςΑπριλίου 2022, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ.1303/2013 και (ΕΕ) αριθ.223/2014 όσον αφορά τη δράση συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη (CARE)[11],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2039 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2022, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 και (ΕΕ)2021/1060 σχετικά με πρόσθετη ευελιξία για την αντιμετώπιση των συνεπειών της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας FAST (ευέλικτη βοήθεια για εδάφη) – CARE[12],

έχοντας υπόψη το πρόγραμμα URBACT για τη βιώσιμη αστική συνεργασία, που θεσπίστηκε το 2002,

έχοντας υπόψη το αστικό θεματολόγιο της ΕΕ, της 30ής Μαΐου 2016,

έχοντας υπόψη την Εδαφική Ατζέντα 2030, της 1ης Δεκεμβρίου 2020,

έχοντας υπόψη την 9η έκθεση για τη συνοχή, που δημοσίευσε η Επιτροπή στις 27 Μαρτίου 2024[13], και την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαρτίου 2024, σχετικά με την 9η έκθεση για τη συνοχή (),

έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «The future of EU cohesion: Scenarios and their impacts on regional inequalities» (Το μέλλον της συνοχής της ΕΕ: Σενάρια και ο αντίκτυπός τους στις περιφερειακές ανισότητες), που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Κοινοβουλευτικής Έρευνας τον Δεκέμβριο του 2024,

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, του Φεβρουαρίου 2024, με τίτλο «Διαμορφώνοντας από κοινού ένα βιώσιμο μέλλον – Συνοχή για μια ανταγωνιστική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη»[14],

έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 31ης Μαΐου 2024, σχετικά με την 9η έκθεση για τη συνοχή[15],

έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών, της 21ης Νοεμβρίου 2024, με τίτλο «Μια ανανεωμένη πολιτική συνοχής μετά το 2027 που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο – Απαντήσεις της ΕτΠ στην 9η έκθεση για τη συνοχή και στην έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για το μέλλον της πολιτικής συνοχής»,

έχοντας υπόψη την έκθεση με τίτλο «The future of European competitiveness – A competitiveness strategy for Europe» (Το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας – Στρατηγική ανταγωνιστικότητας για την Ευρώπη), που δημοσιεύθηκε από την Επιτροπή στις 9 Σεπτεμβρίου 2024,

έχοντας υπόψη τη συμφωνία που συνήφθη κατά την 21η Διάσκεψη των Μερών (COP21) της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στις 12Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι (συμφωνία του Παρισιού),

έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «Εξορθολογισμός των ταμείων συνοχής της ΕΕ: αντιμετώπιση του διοικητικού φόρτου και του πλεονασμού», που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2024 από τη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών της Ένωσης[16],

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2025/XXXX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της [εισαγωγή ημερομηνίας] σχετικά με το Μέσο για την Ανάπτυξη και την Πρόοδο στις Παραμεθόριες Περιφέρειες στην ΕΕ (BRIDGEforEU) [εισαγωγή υποσημείωσης μόλις δημοσιευτεί στην ΕΕ],

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαΐου 2022, με τίτλο «Προτεραιότητα στον άνθρωπο, διασφάλιση βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, και απελευθέρωση του δυναμικού των εξόχως απόκεντρων περιοχών της ΕΕ» (),

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση υπό μορφή επιστολής της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (XXX),

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 25ης Μαρτίου 2021, σχετικά με την πολιτική συνοχής και τις περιφερειακές στρατηγικές για το περιβάλλον στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής[17],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Μαΐου 2021, σχετικά με την ανατροπή των δημογραφικών εξελίξεων στις περιφέρειες της ΕΕ με τη χρήση μέσων της πολιτικής για τη συνοχή[18],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ηςΣεπτεμβρίου 2021, με τίτλο «Προς μια ισχυρότερη εταιρική σχέση με τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες της Ένωσης»[19],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 15ης Σεπτεμβρίου2022, σχετικά με την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή στην ΕΕ: 8η έκθεση για τη συνοχή[20],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Οκτωβρίου 2023, σχετικά με τις δυνατότητες ενίσχυσης της αξιοπιστίας των λογιστικών και λοιπών ελέγχων από τις εθνικές αρχές στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης[21],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 23ηςΝοεμβρίου 2023, σχετικά με την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης[22],

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 14ης Μαρτίου 2024, με τίτλο «Πολιτική συνοχής 2014-2020 – υλοποίηση και αποτελέσματα στα κράτη μέλη»[23],

έχοντας υπόψη το άρθρο 55 του Κανονισμού του,

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A10-0066/2025),

Α.λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής βρίσκεται στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ και αποτελεί το κύριο εργαλείο της ΕΕ για επενδύσεις στη βιώσιμη οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη, και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας σε ολόκληρη την ΕΕ στη βάση των πολυετών δημοσιονομικών πλαισίων της για τις περιόδους 2014-2020 και 2021-2027· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής, όπως ορίζουν οι Συνθήκες, είναι θεμελιώδους σημασίας για μια εύρυθμη και ακμάζουσα εσωτερική αγορά, καθώς προάγει την ανάπτυξη όλων των περιφερειών της ΕΕ, και ιδίως των λιγότερο ανεπτυγμένων·

Β.λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής έχει προωθήσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική σύγκλιση στην ΕΕ, ιδίως με την αύξηση των ακαθάριστων εγχώριων προϊόντων —για παράδειγμα κρατών μελών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης—, τα οποία παρουσίασαν αύξηση από 43% του μέσου όρου της ΕΕ το 1995 σε περίπου 80% το 2023· λαμβάνοντας υπόψη ότι η 9η έκθεση για τη συνοχή επισημαίνει ότι, έως το τέλος του 2022, η πολιτική συνοχής στήριξε πάνω από 4,4 εκατομμύρια επιχειρήσεις, δημιουργώντας περισσότερες από 370000 θέσεις εργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής αποφέρει επίσης σημαντική απόδοση των επενδύσεων και ότι κάθε ευρώ που επενδύεται στα προγράμματα 2014-2020 και 2021-2027 θα έχει δημιουργήσει 1,3EUR πρόσθετου ΑΕΠ στην Ένωση έως το 2030· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής αποτελούσε, κατά μέσο όρο, περίπου το 13% των συνολικών δημόσιων επενδύσεων στην ΕΕ[24]·

Γ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση της Επιτροπής με τίτλο «Το μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ: κυριότερα επιτεύγματα και μελλοντική πορεία», που παρουσιάστηκε μαζί με την 9η έκθεση για τη συνοχή, υπογραμμίζει ότι 24,6 δισ. EUR —ήτοι το 8% του πυλώνα αγροτικής ανάπτυξης της κοινής γεωργικής πολιτικής— διατίθενται για επενδύσεις σε αγροτικές περιοχές πέραν του τομέα της γεωργίας, γεγονός που ανοίγει το περιθώριο για συζήτηση σχετικά με το μέλλον των αγροτικών περιοχών·

Δ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο διάστημα μεταξύ του 2021 και του 2027, η πολιτική συνοχής θα έχει επενδύσει πάνω από 140 δισεκατομμύρια EUR στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση[25], με στόχο να συμβάλει στη βελτίωση των δικτύων και των υποδομών, να στηρίξει την προστασία της φύσης, να βελτιώσει τις πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες και να προωθήσει τη δημιουργία θέσεων εργασίας και υπηρεσιών για το κοινό·

Ε.λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τον ευρέως αναγνωρισμένο και αποδεδειγμένο θετικό αντίκτυπο της πολιτικής συνοχής στην κοινωνική, οικονομική και εδαφική σύγκλιση, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται κυρίως από αναπτυξιακές ανισότητες σε υποεθνικό επίπεδο στο εσωτερικό των περιφερειών και σε περιφέρειες που βρίσκονται εγκλωβισμένες σε αναπτυξιακό τέλμα, και από τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, όσον αφορά τη δημογραφία, την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση και τη συνδεσιμότητα, αλλά και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες και στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές·

ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής και τα τομεακά προγράμματα της ΕΕ έχουν επανειλημμένως βοηθήσει με επιτυχία τις περιφέρειες να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και ασύμμετρους κλυδωνισμούς —όπως η κρίση της νόσου COVID-19, το Brexit, η ενεργειακή κρίση και η προσφυγική κρίση που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία—, καθώς και σε φυσικές καταστροφές, μολονότι πρόκειται για μακροπρόθεσμη, διαρθρωτική πολιτική και όχι για μέσο διαχείρισης κρίσεων ή για μηχανισμό χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κρίσεις αυτές έχουν καθυστερήσει την υλοποίηση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, και ότι σημαντικός αριθμός έργων χρηματοδοτήθηκαν με κονδύλια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) τα οποία προορίζονταν ως επί το πλείστον για έργα που επρόκειτο να αποτελέσουν αντικείμενο επενδύσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής·

Ζ.λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για τις περιόδους 2014-2020 και 2021-2027, το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη χρήση και τη διαχείριση των μέσων και των ταμείων της πολιτικής συνοχής θα πρέπει να απλουστευθεί περαιτέρω και να γίνει καλύτερη χρήση και ανάπτυξη διαλειτουργικών ψηφιακών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ψηφιοποιημένων κέντρων υπηρεσιών μίας στάσης, με στόχο τον εξορθολογισμό των διαδικασιών, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των ενδιαφερόμενων φορέων, τη μείωση του διοικητικού φόρτου, την αύξηση της ευελιξίας στη διαχείριση των κονδυλίων και την επιτάχυνση των πληρωμών, όχι μόνο για τις αρμόδιες αρχές αλλά και για τους τελικούς δικαιούχους· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία στη χρήση των κονδυλίων, μεταξύ άλλων μέσω της δυνατότητας χρηματοδότησης της ανάπτυξης προϊόντων διπλής χρήσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό κάθε μελλοντικός σχεδιασμός της πολιτικής συνοχής να διατηρεί την ίδια στρατηγική κατεύθυνση καθ’όλη τη διάρκεια της περιόδου χρηματοδότησης, η οποία θα μπορούσε ωστόσο να επαναξιολογείται μεσοπρόθεσμα·

Η.λαμβάνοντας υπόψη ότι το χαμηλό ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2021-2027, το οποίο επί του παρόντος ανέρχεται μόλις στο 6%, δεν οφείλεται στην απουσία αναγκαιότητας από τα κράτη μέλη ή τις περιφέρειες, αλλά μάλλον σε καθυστερήσεις στην έγκριση των επιχειρησιακών προγραμμάτων, στη μεταβατική περίοδο μεταξύ των δημοσιονομικών πλαισίων, στην προτεραιοποίηση του NextGenerationEU από τις εθνικές διαχειριστικές αρχές, στην περιορισμένη διοικητική ικανότητα και στις περίπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες ενδέχεται να διστάζουν να απορροφήσουν όλα τα διαθέσιμα κονδύλια, καθώς προβλέπουν πιθανή παράταση βάσει των κανόνων N+2 ή N+3·

Θ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ριζικές τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου για τη συνοχή, από τη μία περίοδο προγραμματισμού στην επόμενη, συμβάλλουν στην δημιουργία ανασφάλειας μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των δικαιούχων, στον κανονιστικό υπερθεματισμό της νομοθεσίας, στην αύξηση των ποσοστών σφάλματος (και στις παρεπόμενες αρνητικές συνέπειες για τη φήμη και οικονομικές επιπτώσεις), στις καθυστερήσεις στην εφαρμογή και, τελικά, στη δυσαρέστηση των δικαιούχων και του γενικού πληθυσμού·

Ι.λαμβάνοντας υπόψη ότι ενίοτε υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των ταμείων συνοχής, των ταμείων έκτακτης ανάγκης και των τομεακών πολιτικών·

ΙΑ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δημογραφικές μεταβολές διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, και ότι κατά τα επόμενα έτη αναμένεται μείωση του πληθυσμού ορισμένων κρατών μελών και αύξηση άλλων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δημογραφικές αλλαγές συντελούνται επίσης μεταξύ περιφερειών, συμπεριλαμβανομένης της μετακίνησης από τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, αλλά παρατηρούνται γενικά ως μετακίνηση από αγροτικές σε αστικές περιοχές εντός των κρατών μελών, όπου οι γυναίκες εγκαταλείπουν τις αγροτικές περιοχές σε μεγαλύτερο αριθμό από ό,τι οι άνδρες, αλλά και σε μητροπολιτικές περιοχές, όπου τα χωριά γύρω από μεγάλες πόλεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά τις επενδύσεις σε βασικές υποδομές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η παροχή βασικών υπηρεσιών, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι μεταφορές, πρέπει να ενισχυθεί σε όλες τις περιφέρειες, με ιδιαίτερη έμφαση στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές· λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις περιοχές που πλήττονται από τη μείωση του πληθυσμού και τις ανεπαρκείς υπηρεσίες, γεγονός που απαιτεί τη λήψη στοχευμένων μέτρων ώστε οι νέοι να ενθαρρύνονται να παραμείνουν μέσω έργων επιχειρηματικότητας, γεωργίας υψηλής ποιότητας και βιώσιμου τουρισμού·

ΙΒ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεκτίμηση της πληθυσμιακής γήρανσης είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης μεταξύ των γενεών και, κατ’ επέκταση, για την ενίσχυση της συμμετοχής, ιδίως των νέων·

ΙΓ.λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αστικές περιοχές μαστίζονται από νέες προκλήσεις που προκύπτουν από την εισροή πληθυσμού στις πόλεις, καθώς και από την αύξηση των τιμών της στέγασης και της ενέργειας, γεγονός που απαιτεί την αναγκαία ανάπτυξη κατοικιών, νέα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας, όπως η επιτάχυνση των ριζικών ανακαινίσεων για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής της ΕΕ θα πρέπει να συμβάλει σε μια οικονομικά προσιτή και προσβάσιμη στεγαστική αγορά για όλους τους ανθρώπους στην ΕΕ, ιδίως για τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, τους κατοίκους αστικών περιοχών, τις οικογένειες με παιδιά, τις γυναίκες και τους νέους·

ΙΔ.εκτιμώντας ότι η αποτελεσματική εφαρμογή του αστικού θεματολογίου της ΕΕ μπορεί να ενισχύσει την ικανότητα των πόλεων να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων συνοχής, βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ποιότητα ζωής των πολιτών και διασφαλίζοντας αποτελεσματικότερη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ·

ΙΕ.εκτιμώντας ότι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να αποδοθεί στις αγροτικές περιοχές, στις ζώνες όπου συντελείται βιομηχανική μετάβαση και στις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, διαρροή εγκεφάλων, κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και λειψυδρία, όπως οι εξόχως απόκεντρες περιοχές —ιδίως τα νησιά που βρίσκονται στις περιφέρειές τους ή στην περιφέρεια της ΕΕ—, οι αραιοκατοικημένες περιοχές, τα νησιά, οι ορεινές περιοχές, και οι διασυνοριακές περιοχές, καθώς και οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές·

ΙΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει δημιουργήσει μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που έχει μεγάλο αντίκτυπο στην απασχόληση, την οικονομική ανάπτυξη και τις ευκαιρίες, καθώς και στη γενική ευημερία του πληθυσμού που ζει σε περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, καθώς και σε υποψήφιες χώρες όπως η Ουκρανία και η Μολδαβία, οι οποίες, ως εκ τούτου, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και στήριξη, μεταξύ άλλων με την ανάλογη προσαρμογή της πολιτικής συνοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πόλεμος αυτός έχει οδηγήσει σε έναν άνευ προηγουμένου αριθμό ατόμων που αναζητούν καταφύγιο στην ΕΕ, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις τοπικές κοινότητες και υπηρεσίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συλλογική ασφάλεια της ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ζωτικότητα και την ευμάρεια των περιφερειών που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

ΙΖ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιδιάζουσα κατάσταση της Βόρειας Ιρλανδίας απαιτεί ειδική προσέγγιση η οποία θα βασίζεται στην αξιοποίηση των οφελών των προγραμμάτων PEACE και η οποία θα εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η ευρύτερη πολιτική συνοχής μπορεί να ωφελήσει τη διαδικασία συμφιλίωσης·

ΙΗ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το 79% των πολιτών που γνωρίζουν για τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής πιστεύει ότι τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα έχουν θετικό αντίκτυπο στις περιφέρειες[26], γεγονός που συμβάλλει σε μια φιλοευρωπαϊκή στάση·

ΙΘ.λαμβάνοντας υπόψη ότι η γενική ενημέρωση σχετικά με τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής έχει μειωθεί κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από το 2021[27], γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να επιδιωχθεί μεγαλύτερη αποκέντρωση ώστε η πολιτική συνοχής να έρθει ακόμη πιο κοντά στους πολίτες·

1.επιμένει ότι η εστίαση στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η τοποκεντρική προσέγγιση και ο στρατηγικός σχεδιασμός της πολιτικής συνοχής, καθώς και το αποκεντρωμένο μοντέλο προγραμματισμού και υλοποίησής της που βασίζεται στην αρχή της εταιρικής σχέσης με ενισχυμένη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κώδικα δεοντολογίας, η συμμετοχή οικονομικών φορέων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών και η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, αποτελούν βασικά και θετικά στοιχεία της πολιτικής και καθορίζουν την αποτελεσματικότητά της· είναι απόλυτα πεπεισμένο ότι αυτό το μοντέλο πολιτικής συνοχής θα πρέπει να διατηρηθεί σε όλες τις περιφέρειες και ότι ο ρόλος του θα πρέπει να ενισχυθεί, όπου είναι δυνατόν, ως το κύριο μακροπρόθεσμο επενδυτικό μέσο της ΕΕ για τη μείωση των ανισοτήτων, τη διασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και την τόνωση της περιφερειακής και τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα με τις στρατηγικές της ΕΕ, και για την προστασία του περιβάλλοντος, και ως βασικός παράγοντας συμβολής στην ανταγωνιστικότητα και τη δίκαιη μετάβαση της ΕΕ, καθώς και ως εργαλείο για τη συμβολή στην αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων·

2.ζητεί σαφή οριοθέτηση μεταξύ της πολιτικής συνοχής και άλλων μέσων, προκειμένου να αποφευχθούν οι αλληλεπικαλύψεις και ο ανταγωνισμός μεταξύ των μέσων της ΕΕ, να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα των διαφόρων παρεμβάσεων και να αυξηθεί η προβολή και η αναγνωρισιμότητα της ενωσιακής στήριξης· στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει ότι τα κονδύλια του ΜΑΑ προορίζονται για την οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση, χωρίς να επικεντρώνονται ειδικά στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή μεταξύ των περιφερειών· εκφράζει επιφυλάξεις ως προς τα σχέδια της Επιτροπής να εφαρμόσει μια προσέγγιση βάσει επιδόσεων στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ)· αναγνωρίζει ότι οι μηχανισμοί που βασίζονται στις επιδόσεις μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στο να καταστεί η πολιτική πιο αποδοτική και προσανατολισμένη στα αποτελέσματα, αλλά συνιστά την αποφυγή μιας ενιαίας επιβολής του μοντέλου και εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την ιδέα της σύνδεσης των εκταμιεύσεων από τα ΕΔΕΤ με την εκπλήρωση κεντρικά καθορισμένων στόχων μεταρρύθμισης, ιδίως εάν οι στόχοι μεταρρύθμισης δεν εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων του περιφερειακού επιπέδου·

3.αντιτίθεται σε οποιαδήποτε μορφή κεντρικής, από την κορυφή προς τη βάση, μεταρρύθμισης των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση, όπως η πολιτική συνοχής και η κοινή γεωργική πολιτική, και τάσσεται υπέ της μεγαλύτερης αποκέντρωσης της λήψης αποφάσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· ζητεί να ενισχυθεί η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των οικονομικών φορέων και των φορέων της κοινωνίας των πολιτών σε κάθε στάδιο των προγραμμάτων επιμερισμένης διαχείρισης της ΕΕ, από την προετοιμασία και τον προγραμματισμό έως την υλοποίηση, την παράδοση και την αξιολόγηση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περιφερειών —και η εδαφική συνοχή μεταξύ τους— μπορούν να επιτευχθούν μόνο με βάση την καλή συνεργασία μεταξύ όλων των φορέων·

4.τονίζει ότι το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) διαδραματίζει καίριο ρόλο παράλληλα με τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής για τη στήριξη των αγροτικών περιοχών· τονίζει ότι ο σχεδιασμός του ΕΓΤΑΑ πρέπει να εναρμονίζεται με τους κανόνες των ταμείων της πολιτικής συνοχής, ώστε να ενισχυθούν οι συνέργειες και να διευκολυνθούν τα πολυχρηματοδοτούμενα έργα αγροτικής ανάπτυξης·

5.είναι πεπεισμένο ότι η πολιτική συνοχής θα συνεχίσει να υπηρετεί τον ρόλο της μόνο εάν διαθέτει σταθερή χρηματοδότηση· υπογραμμίζει ότι κάτι τέτοιο συνεπάγεται ότι η μελλοντική πολιτική συνοχής θα πρέπει να λάβει ισχυρή χρηματοδότηση για τη δημοσιονομική περίοδο μετά το 2027· τονίζει ότι είναι αναγκαίο να παρασχεθεί χρηματοδότηση που να είναι αρκετά φιλόδοξη και εύκολα προσβάσιμη ώστε να μπορέσει η πολιτική συνοχής να παραμείνει το βασικό εργαλείο επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα την ευελιξία να ανταποκρίνεται σε πιθανές νέες προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας χρηματοδότησης της ανάπτυξης προϊόντων διπλής χρήσης, και να επιτραπεί στις τοπικές αρχές, τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους δικαιούχους να προωθούν αποτελεσματικά την τοπική ανάπτυξη· πιστεύει ακράδαντα ότι η ικανότητα ευέλικτης ανταπόκρισης σε απρόβλεπτες προκλήσεις δεν θα πρέπει να αποβεί εις βάρος της σαφούς μακροπρόθεσμης στρατηγικής εστίασης και των στόχων της πολιτικής συνοχής·

6.υπογραμμίζει τη σημασία του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της ΕΕ και της ενδιάμεσης επανεξέτασης των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2021-2027 για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της πολιτικής συνοχής· επαναλαμβάνει την ανάγκη για μια πιο φιλόδοξη πολιτική συνοχής μετά το 2027 στο επόμενο ΠΔΠ για την περίοδο 2028-2034· ζητεί, επομένως, το προσεχές ΠΔΠ να διασφαλίσει ότι η πολιτική συνοχής εξακολουθεί να λαμβάνει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο χρηματοδότησης με την τρέχουσα περίοδο σε πραγματικούς όρους· ζητεί, επιπλέον, η πολιτική συνοχής να παραμείνει ξεχωριστός τομέας στο νέο ΠΔΠ· τονίζει ότι η πολιτική συνοχής θα πρέπει να προστατεύεται από στατιστικές επιδράσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν την επιλεξιμότητα των περιφερειών ως αποτέλεσμα των αλλαγών στο μέσο ΑΕΠ της ΕΕ· επαναλαμβάνει την ανάγκη για νέους ιδίους πόρους της ΕΕ·

7.προτείνει, ως εκ τούτου, το επόμενο ΠΔΠ να ανταποκρίνεται καλύτερα σε απρόβλεπτες ανάγκες, μεταξύ άλλων με επαρκή περιθώρια και δυνατότητες ευελιξίας εξαρχής· τονίζει, ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό, ότι η πολιτική συνοχής δεν αποτελεί μέσο αντιμετώπισης κρίσεων και ότι δεν θα πρέπει να αποκλίνει από τους κύριους στόχους της, δηλαδή από τον μακροπρόθεσμο επενδυτικό της χαρακτήρα· ζητεί την ενίσχυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της προχρηματοδότησης, ώστε να καταστεί λιγότερο γραφειοκρατικό και πιο εύκολα προσβάσιμο, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα κατάλληλο μέσο, ικανό να ανταποκρίνεται επαρκώς στις οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές συνέπειες μελλοντικών φυσικών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας· τονίζει την ανάγκη να έχει το Κοινοβούλιο επαρκή έλεγχο επί τυχόν κονδυλίων και μέσων έκτακτης ανάγκης·

8.αναγνωρίζει ότι, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, είναι επίσης απαραίτητο να χρησιμοποιείται η κοινή ονοματολογία των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) της κατηγορίας 3, κατά τρόπο που να επιτρέπει την αναγνώριση των ανισοτήτων ανάπτυξης μεταξύ όλων των περιφερειών NUTS 2· θεωρεί ότι το περιφερειακό κατά κεφαλήν ΑΕΠ πρέπει να παραμείνει το βασικό κριτήριο για τον καθορισμό των χρηματοδοτικών κονδυλίων των κρατών μελών στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι, ύστερα από επίμονες εκκλήσεις του Κοινοβουλίου, η Επιτροπή άρχισε να εξετάζει πρόσθετα κριτήρια[28], όπως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η πυκνότητα του πληθυσμού, το μορφωτικό επίπεδο και τα ποσοστά ανεργίας, προκειμένου να παράσχει καλύτερη κοινωνικοοικονομική επισκόπηση των περιφερειών·

9.τονίζει ότι η αιρεσιμότητα όσον αφορά το κράτος δικαίου αποτελεί γενική αιρεσιμότητα, με την οποία αναγνωρίζεται και επιβάλλεται ο σεβασμός του κράτους δικαίου, μεταξύ άλλων ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πόροι της Ένωσης χρησιμοποιούνται με διαφανή, δίκαιο και υπεύθυνο τρόπο σύμφωνα με τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση· θεωρεί αναγκαίο να ενισχυθεί ο σεβασμός του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να διασφαλιστεί ότι, κατά την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής, όλες οι δράσεις συνάδουν με τη στήριξη των δημοκρατικών αρχών, της ισότητας των φύλων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των εργαζομένων, των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και των δικαιωμάτων των παιδιών· επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης·

10.ζητεί να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την απλούστευση, την αύξηση της ευελιξίας, την ενίσχυση των συνεργειών και τον εξορθολογισμό των κανόνων και των διοικητικών διαδικασιών που διέπουν τα ταμεία της πολιτικής συνοχής σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αξιοποιώντας πλήρως τις διαθέσιμες τεχνολογίες για την αύξηση της προσβασιμότητας και της αποδοτικότητας, με βάση το υφιστάμενο και καθιερωμένο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης, προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των χρηστών και, κατ’ επέκταση, να προωθηθεί η συμμετοχή ευρύτερου φάσματος οικονομικών φορέων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών σε υποστηριζόμενα έργα και να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των ταμείων· ζητεί να αναληφθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες για την καλύτερη απορρόφηση των κονδυλίων συνοχής, μεταξύ άλλων αύξηση των επιπέδων συγχρηματοδότησης, υψηλότερη προχρηματοδότηση και ταχύτερες επιστροφές των επενδύσεων· ζητεί την παροχή τεχνικής κατάρτισης στις τοπικές διοικήσεις, ιδίως σε εκείνες που εκπροσωπούν μικρές κοινότητες, για τη βελτίωση της διαχείρισης των κονδυλίων σε διοικητικό επίπεδο· τονίζει, ως εκ τούτου, τη σημασία της ενίσχυσης της αρχής του ενιαίου λογιστικού ελέγχου, της περαιτέρω επέκτασης των επιλογών απλουστευμένου κόστους και της μείωσης των λογιστικών και λοιπών ελέγχων που αλληλεπικαλύπτονται με την εθνική και περιφερειακή εποπτεία για το ίδιο έργο και τον ίδιο δικαιούχο, προκειμένου να εξαλειφθεί η πιθανότητα επανάληψης σφαλμάτων στα επόμενα έτη εφαρμογής·

11.καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να παράσχουν στις περιφέρειες μεγαλύτερη ευελιξία, ήδη στο στάδιο του προγραμματισμού, προκειμένου να ανταποκριθούν στις συγκεκριμένες ανάγκες και ιδιαιτερότητές τους, τονίζοντας την ανάγκη συμμετοχής των οικονομικών φορέων και των φορέων της κοινωνίας των πολιτών· υπογραμμίζει ότι η θεματική συγκέντρωση αποτέλεσε βασικό στοιχείο για την ευθυγράμμιση της πολιτικής συνοχής με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»· ζητεί, συνεπώς, από την Επιτροπή να παρουσιάσει όλα τα πορίσματα σχετικά με την εφαρμογή της θεματικής συγκέντρωσης και να αντλήσει διδάγματα για μελλοντικές νομοθετικές προτάσεις·

12.αναγνωρίζει ότι η πράσινη, η ψηφιακή και η δημογραφική μετάβαση παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες, αλλά συγχρόνως και ευκαιρίες για τους σκοπούς της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής· αναγνωρίζει ότι, στατιστικά, οι περιοχές υψηλού εισοδήματος μπορούν να συγκαλύψουν τα οικονομικά προβλήματα μιας περιφέρειας· έχει επίγνωση του κινδύνου διεύρυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων, της όξυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων και της επέκτασης της «γεωγραφίας της δυσαρέσκειας» που σχετίζεται με τη διαδικασία μετάβασης· υπογραμμίζει την ανάγκη να επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ για τη βιωσιμότητα και το κλίμα και να διατηρηθεί η κοινή οικονομική ανάπτυξη μέσω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της Ένωσης· ζητεί, συνακόλουθα, μια ευρωπαϊκή στρατηγική που θα εγγυάται την αρμονική ανάπτυξη εντός της Ένωσης και θα ανταποκρίνεται στις ειδικές ανάγκες των αντίστοιχων περιφερειών· επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή του να επιδιώξει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς εξ αυτής θα αναδειχθούν ευκαιρίες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ· υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε έργα υποδομών που ενισχύουν τη συνδεσιμότητα, ιδίως στις βιώσιμες, ευφυείς μεταφορές και στα ενεργειακά και ψηφιακά δίκτυα, διασφαλίζοντας ότι όλες οι περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων και των λιγότερο ανεπτυγμένων, είναι πλήρως ενσωματωμένες στην ενιαία αγορά και επωφελούνται ισότιμα από τις ευκαιρίες που προσφέρει· τονίζει, στο πλάισιο αυτό, ότι είναι απαραίτητο να στηριχθεί η ανάπτυξη των πράσινων βιομηχανιών, με την προώθηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και παραδόσεων για την αύξηση της ανθεκτικότητας του οικονομικού περιβάλλοντος και της κοινωνίας των πολιτών στις μελλοντικές προκλήσεις·

13.ζητεί η πολιτική συνοχής να παραμείνει συνεπής και περαιτέρω ευθυγραμμισμένη με τις προσπάθειες για την αύξηση της καινοτομίας και την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης Draghi για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα· υπογραμμίζει, στο πλαίσιο των περιφερειακών ανισοτήτων, το πρόβλημα του συνεχιζόμενου χάσματος καινοτομίας και τάσσεται υπέ μιας προσαρμοσμένης, τοποκεντρικής προσέγγισης για την προώθηση της καινοτομίας και της οικονομικής σύγκλισης μεταξύ των περιφερειών και τη μείωση του χάσματος καινοτομίας· ζητεί να ενισχυθεί ο ρόλος της τοπικής και περιφερειακής καινοτομίας στην οικοδόμηση ανταγωνιστικών οικοσυστημάτων έρευνας και καινοτομίας και στην προώθηση της εδαφικής συνοχής· επισημαίνει νέες πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως οι περιφερειακές κοιλάδες καινοτομίας και οι συμπράξεις για την περιφερειακή καινοτομία, που αποσκοπούν στη σύνδεση περιοχών με διαφορετικά επίπεδα επιδόσεων στον τομέα της καινοτομίας και στην αντιμετώπιση του χάσματος καινοτομίας· θεωρεί ότι η προσέγγιση αυτή θα ενισχύσει την περιφερειακή αυτονομία, επιτρέποντας στις τοπικές και περιφερειακές αρχές να διαμορφώσουν τις πολιτικές και τους στόχους της ΕΕ σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες, τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητές τους, με παράλληλη διαφύλαξη της αρχής της εταιρικής σχέσης·

14.είναι πεπεισμένο ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την αρχή της δίκαιης μετάβασης, αντιμετωπίζοντας τις ιδιαίτερες ανάγκες των περιφερειών, χωρίς να αφήνει καμία περιοχή και κανέναν στο περιθώριο· ζητεί να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της διαδικασίας δίκαιης μετάβασης, να ενσωματωθεί πλήρως το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων και να του χορηγηθούν ενισχυμένοι δημοσιονομικοί πόροι για την περίοδο προγραμματισμού μετά το 2027· τονίζει, ωστόσο, την ανάγκη να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στον μετασχηματισμό των επιλέξιμων περιφερειών και, παράλληλα, να διασφαλιστεί ότι εξακολουθεί να αποτελεί μέρος της πολιτικής συνοχής, και να βελτιωθεί η προσέγγισή του στο νέο ΠΔΠ βάσει των πορισμάτων και των συγκεκριμένων μέτρων προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική και κοινωνική ευημερία των επηρεαζόμενων κοινοτήτων·

15.υπογραμμίζει την ανάγκη να βελτιωθεί η σχέση μεταξύ της πολιτικής συνοχής και της ενωσιακής οικονομικής διακυβέρνησης, και ταυτόχρονα να αποφεύγεται η τιμωρητική προσέγγιση· τονίζει ότι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα πρέπει να συμμορφώνεται με τους στόχους της πολιτικής συνοχής σύμφωνα με τα άρθρα 174 και 175 ΣΛΕΕ· ζητεί τη συμμετοχή των περιφερειών στην εκπλήρωση των στόχων αυτών και μια ισχυρότερη εδαφική προσέγγιση· ζητεί μια διαδικασία εξέτασης της έννοιας της «μακροοικονομικής αιρεσιμότητας» και τη διερεύνηση της δυνατότητας να αντικατασταθεί η έννοια αυτή με νέες μορφές αιρεσιμότητας, ώστε να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι νέες μελλοντικές προκλήσεις·

16.εκφράζει την ανησυχία του για τον αυξανόμενο αριθμό των περιφερειών σε αναπτυξιακό τέλμα, οι οποίες παρουσιάζουν οικονομική στασιμότητα και πλήττονται από απότομη δημογραφική μείωση και περιορισμένη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες· ζητεί, ως εκ τούτου, προσαρμογή προς τα πάνω της συγχρηματοδότησης για έργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση των βασικών υπηρεσιών· υπογραμμίζει τον ρόλο των μέσων της πολιτικής συνοχής στη στήριξη των περιφερειών και των τοπικών περιοχών που αντιμετωπίζουν δημογραφικές μεταβολές που επηρεάζουν την αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος παραμονής των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, προκλήσεων που σχετίζονται με τον αποπληθυσμό, τη γήρανση του πληθυσμού, τις ανισορροπίες μεταξύ των φύλων, τη διαρροή εγκεφάλων, την έλλειψη δεξιοτήτων και τις ανισορροπίες στο εργατικό δυναμικό σε όλες τις περιφέρειες· αναγνωρίζει την ανάγκη για στοχευμένα οικονομικά κίνητρα και διαρθρωτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, την εφαρμογή στοχευμένων προγραμμάτων για την προσέλκυση, την ανάπτυξη και τη διατήρηση ταλέντων, ιδίως σε περιφέρειες που αντιμετωπίζουν σημαντικές εκροές ειδικευμένων εργαζομένων, μέσω της προώθησης της εκπαίδευσης, του πολιτισμού της επιχειρηματικότητας και των οικοσυστημάτων καινοτομίας που ευθυγραμμίζονται με τις τοπικές οικονομικές ανάγκες και ευκαιρίες·

17.αναγνωρίζει τη σημασία της στήριξης και της χρηματοδότησης ειδικών λύσεων για περιοχές με μακροχρόνιες και σοβαρές οικονομικές δυσκολίες ή σοβαρά μόνιμα φυσικά και δημογραφικά προβλήματα· επαναλαμβάνει την ανάγκη για διατήρηση και βελτίωση της παροχής ποιοτικών βασικών υπηρεσιών (όπως η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη), των μεταφορών και της ψηφιακής συνδεσιμότητας αυτών των περιφερειών, την ανάγκη προώθησης της οικονομικής τους διαφοροποίησης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, και την ανάγκη για παροχή βοήθειας στις περιοχές αυτέςώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως η απερήμωση της υπαίθρου, η γήρανση του πληθυσμού, η καταπολέμηση της φτώχειας, ο αποπληθυσμός, η μοναξιά και η απομόνωση, καθώς και την έλλειψη ευκαιριών για ευάλωτα άτομα, όπως τα άτομα με αναπηρία· υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη και την επαρκή χρηματοδότηση στρατηγικών τομέων, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο βιώσιμος τουρισμός, η ψηφιακή καινοτομία και οι ψηφιακές υποδομές, κατά τρόπο προσαρμοσμένο στο οικονομικό δυναμικό και τους πόρους κάθε περιφέρειας, προκειμένου να δημιουργηθούν ευρύτερες συνθήκες για ενδογενή μεγέθυνση και ισόρροπη ανάπτυξη σε όλες τις περιφέρειες, ιδίως τις αγροτικές, τις απομακρυσμένες και τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, τις παραμεθόριες περιοχές, τα νησιά και τις εξόχως απόκεντρες περιοχές· υπενθυμίζει τη σημασία των ισχυρών δεσμών μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, και της ιδιαίτερης στήριξης των γυναικών στις αγροτικές περιοχές·

18.τονίζει την ανάγκη για μια προσαρμοσμένη προσέγγιση για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπως ορίζονται στο άρθρο 349 ΣΛΕΕ, οι οποίες αντιμετωπίζουν ιδιάζουσες και σωρευτικές διαρθρωτικές προκλήσεις λόγω του απομακρυσμένου χαρακτήρα τους, του μικρού μεγέθους της αγοράς, της ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή και των οικονομικών εξαρτήσεων· υπογραμμίζει ότι αυτοί οι μόνιμοι περιορισμοί, συμπεριλαμβανομένων του μικρού μεγέθους της εγχώριας οικονομίας, της μεγάλης απόστασης από την ευρωπαϊκή ήπειρο, της τοποθεσίας κοντά σε τρίτες χώρες, του διπλού νησιωτικού χαρακτήρα για τις περισσότερες από αυτές, και της περιορισμένης διαφοροποίησης του παραγωγικού τομέα, έχουν ως αποτέλεσμα πρόσθετο κόστος και μειωμένη ανταγωνιστικότητα, καθιστώντας την προσαρμογή τους στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση ιδιαίτερα περίπλοκη και δαπανηρή· υπογραμμίζει τις μεγάλες δυνατότητές τους να αναπτύξουν περαιτέρω βασικούς τομείς όπως η γαλάζια οικονομία, η βιώσιμη γεωργία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι διαστημικές δραστηριότητες, η έρευνα ή ο οικολογικός τουρισμός, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης της περιφερειακής συνδεσιμότητας· επαναλαμβάνει την πάγια έκκλησή του προς την Επιτροπή να εξετάζει δεόντως τον αντίκτυπο κάθε νέας προτεινόμενης νομοθεσίας στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, προκειμένου να αποφεύγονται δυσανάλογες κανονιστικές επιβαρύνσεις και δυσμενείς επιπτώσεις στις οικονομίες αυτών των περιοχών·

19.υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι κωμοπόλεις, οι πόλεις και οι μητροπολιτικές περιοχές αντιμετωπίζουν δικές τους προκλήσεις, όπως σημαντικούς θύλακες φτώχειας, προβλήματα στέγασης, κυκλοφοριακή συμφόρηση και κακή ποιότητα του αέρα, που δημιουργούν προκλήσεις για την κοινωνική και οικονομική συνοχή λόγω της δυσαρμονικής εδαφικής ανάπτυξης· τονίζει την ανάγκη για ένα ειδικό θεματολόγιο για τις πόλεις και ζητεί την εμβάθυνση των δεσμών τους με λειτουργικές αστικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων πόλεων και κωμοπόλεων, ούτως ώστε τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη να κατανέμονται πιο ομοιόμορφα σε ολόκληρη την επικράτεια· τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης του συντονισμού μεταξύ των πρωτοβουλιών του αστικού θεματολογίου της ΕΕ και των μέσων της πολιτικής συνοχής, ώστε να ευνοείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τις εδαφικές ιδιαιτερότητες και τις αναδυόμενες προκλήσεις· ζητεί, επιπλέον, αμεσότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ για τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και για τις πόλεις και τις αστικές αρχές, μεταξύ άλλων με τη διεύρυνση της χρήσης ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων·

20.τονίζει την ανάγκη να συνεχιστούν και να ενισχυθούν οι επενδύσεις σε οικονομικά προσιτή στέγαση στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και να αναγνωριστεί η σημασία της τόσο για τις περιφέρειες όσο και για τις πόλεις· τονίζει την ανάγκη προώθησης αλλαγών που σχετίζονται με τις επενδύσεις στη στέγαση με μέσα διαφορετικά από τις δύο τρέχουσες δυνατότητες (ενεργειακή απόδοση και κοινωνική στέγαση)· τονίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η πολιτική συνοχής στην ανάπτυξη και τον συντονισμό αυτών των πρωτοβουλιών· πιστεύει, επιπλέον, ότι είναι σημαντικό να συμπεριληφθεί η οικονομική προσιτότητα της στέγασης στην πρωτοβουλία URBACT·

21.τονίζει τη στρατηγική σημασία των ισχυρών εξωτερικών παραμεθόριων περιοχών για την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες που πλήττονται από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ιδίως τις περιφέρειες στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, αναθεωρώντας τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα[29], μέσω εξατομικευμένων εργαλείων και επενδύσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, καθώς και να τα στηρίξει ώστε να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρουν τα ταμεία πολιτικής συνοχής, συμπεριλαμβανομένης της Interreg, με ευέλικτο τρόπο, ώστε να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των επιζήμιων κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του πολέμου στους πληθυσμούς και τα εδάφη τους· ζητεί, επιπλέον, να δοθεί στήριξη σε περιοχές που συνορεύουν με υποψήφιες χώρες, όπως η Ουκρανία και η Μολδαβία, για την ενίσχυση των συνδέσεων και την προώθηση της ένταξής τους στην ΕΕ·

22.επισημαίνει την προστιθέμενη αξία της εδαφικής συνεργασίας εν γένει και της διασυνοριακής συνεργασίας ειδικότερα· υπογραμμίζει τη σημασία της Interreg για τις διασυνοριακές περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων των εξόχως απόκεντρων περιοχών· τονίζει τον σημαντικό ρόλο της ως προς τη συμβολή στην ανάπτυξη αυτών των περιφερειών και την υπέβαση των διασυνοριακών εμποδίων, συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης εμπιστοσύνης σε διασυνοριακό επίπεδο, της ανάπτυξης μεταφορικών συνδέσεων, του εντοπισμού και της μείωσης των νομικών και διοικητικών εμποδίων και της αύξησης της παροχής και χρήσης διασυνοριακών δημόσιων υπηρεσιών, μεταξύ άλλων· θεωρεί την Interreg το κύριο μέσο της ΕΕ για την αντιμετώπιση των επίμονων διασυνοριακών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε αυτές τις υπηρεσίες· υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι διασυνοριακές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, που συνορεύουν με επιτιθέμενες χώρες συχνά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις· πιστεύει ότι οι παραμεθόριες περιοχές της ΕΕ που αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις πρέπει να υποστηριχθούν και να τους παρασχεθούν αυξημένα μέσα· εκφράζει την ικανοποίησή του για τον νέο κανονισμό BRIDGEforEU· υπογραμμίζει τη σημασία των έργων μικρής κλίμακας και των διασυνοριακών έργων και τονίζει την ανάγκη για αποτελεσματική επιτόπια εφαρμογή· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν ενεργά τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης στις παραμεθόριες περιοχές για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου της διασυνοριακής συνεργασίας·

23.υπενθυμίζει ότι είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί η συνοχή αντί να δίνεται έμφαση μόνο στην τήρηση της αρχής «μη υπονόμευσης της συνοχής», γεγονός που σημαίνει ότι καμία δράση δεν θα πρέπει να παρακωλύει τη διαδικασία σύγκλισης ή να συμβάλλει στις περιφερειακές ανισότητες· ζητεί την ισχυρότερη ενσωμάτωση των αρχών αυτών ως οριζόντιες αρχές σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται ότι υποστηρίζονται οι στόχοι της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής, όπως ορίζονται στα άρθρα 3 και 174 ΣΛΕΕ· καλεί, επιπλέον, την Επιτροπή να εκδώσει ειδικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής και επιβολής αυτών των αρχών σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στον αντίκτυπο της νομοθεσίας της ΕΕ στην ανταγωνιστικότητα των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών· επαναλαμβάνει ότι οι νέες νομοθετικές προτάσεις πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις τοπικές και περιφερειακές πραγματικότητες· προτείνει στην Επιτροπή να αξιοποιήσει καινοτόμα εργαλεία όπως το RegHub (Δίκτυο περιφερειακών κόμβων), το οποίο συλλέγει δεδομένα σχετικά με τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών πολιτικών στις περιφέρειες· υπογραμμίζει, εν προκειμένω, την ανάγκη να ενισχυθεί η εκτίμηση εδαφικού αντικτύπου της ενωσιακής νομοθεσίας, με ταυτόχρονη ενίσχυση των εδαφικών πτυχών άλλων σχετικών πολιτικών· επιμένει ότι η προώθηση της συνοχής θα πρέπει επίσης να θεωρείται τρόπος προώθησης της αλληλεγγύης και της αμοιβαίας στήριξης μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών τους· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά την επικοινωνία και την προβολή των οφελών της πολιτικής συνοχής, μέσω την οποίας αποδεικνύεται στους πολίτες ο απτός αντίκτυπος της ΕΕ και η οποία χρησιμεύει ως βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του ευρωσκεπτικισμού· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δρομολόγηση της πολύγλωσσης έκδοσης της πλατφόρμας Kohesio·

24.σημειώνει με ανησυχία τη σοβαρή μείωση, τα τελευταία έτη, των επαρκών επιπέδων εθνικής χρηματοδότησης από τα κράτη μέλη προς τις φτωχότερες περιφέρειές τους· υπενθυμίζει τη σημασία του σεβασμού του κανόνα της ΕΕ για την προσθετικότητα· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι εθνικές αρχές λαμβάνουν δεόντως υπόψη την εσωτερική συνοχή κατά την κατάρτιση και υλοποίηση των έργων των ΕΔΕΤ·

25.επιμένει ότι, εκτός από την προσαρμογή στις περιφερειακές ανάγκες, η πολιτική συνοχής πρέπει να προσαρμοστεί σε μικρότερη κλίμακα, δηλαδή τα κονδύλια πρέπει να είναι προσβάσιμα στα μικρότερα έργα και σε μικρότερους φορείς έργων· επισημαίνει ότι οι πρωτοβουλίες τους είναι συχνά οι πλέον καινοτόμες και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην αγροτική ανάπτυξη· επαναλαμβάνει ότι τα κονδύλια αυτά θα πρέπει να είναι προσβάσιμα για όλα τα έργα, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή το εύρος τους· υποστηρίζει την έκκληση της Συμμαχίας για τη Συνοχή «για μια πολιτική συνοχής μετά το 2027 που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο»·

26.τονίζει ότι οι καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις για το ΠΔΠ, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα κράτη μέλη έχουν δώσει μεγαλύτερη έμφαση στον προγραμματισμό των κονδυλίων του ΜΑΑ, έχουν οδηγήσει σε σημαντικές καθυστερήσεις στην περίοδο προγραμματισμού 2021-2027· τονίζει τη σημασία μιας έγκαιρης συμφωνίας στο επόμενο πλαίσιο και, ως εκ τούτου, ζητεί την ολοκλήρωση των κανονισμών περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) και των διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό τουλάχιστον ένα έτος πριν από την έναρξη της νέας περιόδου χρηματοδότησης, ώστε τα κράτη μέλη να μπορέσουν να αναπτύξουν εγκαίρως τις εθνικές και περιφερειακές τους στρατηγικές χρηματοδότησης ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχής μετάβαση στην επόμενη περίοδο χρηματοδότησης και η συνέχιση των υφιστάμενων έργων των ΕΔΕΤ·

27.αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, και στα εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια των κρατών μελών.


ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η Επιτροπή δημοσίευσε την 9η έκθεση για τη συνοχή στις 27 Μαρτίου 2024. Πρόκειται για την τελευταία στη σειρά πριν από τη δημοσίευση των προτάσεων της Επιτροπής για ένα ανανεωμένο κανονιστικό πλαίσιο για την πολιτική συνοχής μετά το 2027, που αναμένεται το 2025. Στο πλαίσιο αυτό, ο εισηγητής θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συναχθούν συμπεράσματα από τα πορίσματα της 9ης έκθεσης για τη συνοχή σχετικά με την πρόοδο της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στην ΕΕ, στο πλαίσιο των εξελίξεων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια, καθώς και εκείνων που ενδέχεται να χρειαστεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον.

Τα συμπεράσματα της 9ης έκθεσης για τη συνοχή επιβεβαιώνουν ότι η πολιτική συνοχής της ΕΕ έχει θετικό και σημαντικό αντίκτυπο όσον αφορά τη σύγκλιση. Μειώνει τις ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών της ΕΕ όχι μόνο όσον αφορά το επίπεδο του ΑΕΠ, αλλά και όσον αφορά τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της παραγωγικότητας, τονώνει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα και διαδραματίζει καίριο ρόλο στη στήριξη των δημόσιων επενδύσεων. Ο αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής σε πιο μακροπρόθεσμη προοπτική αποδεικνύει την αξία της ως σημαντικού μακροπρόθεσμου επενδυτικού εργαλείου.

Επιπλέον, η 9η έκθεση για τη συνοχή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι βασικές αρχές, ήτοι η προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω», η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και η αρχή της εταιρικής σχέσης, είναι καίριας σημασίας[30]. Ο εισηγητής είναι πεπεισμένος ότι οι αρχές αυτές καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα της πολιτικής και πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Για τον λόγο αυτό, θα ήταν λάθος να εφαρμοστεί στην πολιτική συνοχής ένα κατ’ εξοχήν κεντρικό μοντέλο, όπως αυτό στο οποίο βασίζεται ο ΜΑΑ.

Η πολιτική συνοχής αποτέλεσε βασικό στοιχείο της ενωσιακής αντίδρασης σε πολυάριθμες κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Αποδείχθηκε ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό εργαλείο, προσαρμόσιμο σε απρόβλεπτες προκλήσεις, όπως η πανδημία COVID-19 ή ο πολυδιάστατος αντίκτυπος του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας. Στο μέλλον, η ΕΕ είναι πιθανό να αντιμετωπίσει και άλλες τέτοιες προκλήσεις, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ο εισηγητής είναι πεπεισμένος ότι η ευελιξία της πολιτικής είναι αναγκαία στο πλαίσιο αυτό. Ωστόσο, είναι θεμελιώδους σημασίας ο προϋπολογισμός της πολιτικής συνοχής να είναι αρκετά φιλόδοξος ώστε να επιτρέπει στην πολιτική να διατηρήσει ταυτόχρονα την προαναφερθείσα βασική λειτουργία της ως μακροπρόθεσμο επενδυτικό εργαλείο της ΕΕ.

Οι υποεθνικές ανισότητες και η άνιση σύγκλιση μεταξύ των περιφερειών —με ορισμένες από αυτές να βρίσκονται εγκλωβισμένες σε αναπτυξιακό τέλμα— εξακολουθούν να αποτελούν ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Στην 9η έκθεση για τη συνοχή επισημαίνεται ότι για κάθε περιφέρεια υπάρχουν ποικίλοι λόγοι που τις προξενούν. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οι μελλοντικές προκλήσεις να διευρύνουν περαιτέρω τις ανισότητες, καθώς επηρεάζουν άνισα τις περιφέρειες. Η πολιτική συνοχής πρέπει επομένως να παρέχει λύσεις που να επιτρέπουν μια προσαρμοσμένη προσέγγιση για κάθε περιφέρεια.

Ο εισηγητής σημειώνει με ανησυχία την κατάσταση των περιφερειών στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ που πλήττονται από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας[31] και επιμένει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η στήριξη της ΕΕ προς τις περιοχές αυτές, πλήρως προσαρμοσμένη στις ειδικές τους ανάγκες.

Η κλιματική αλλαγή είναι μία από τις προκλήσεις που επηρεάζουν άνισα τις περιφέρειες, και ο εισηγητής επισημαίνει τον σχετικό κίνδυνο διεύρυνσης των ανισοτήτων που συνδέονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Κατά συνέπεια, ο εισηγητής πιστεύει ακράδαντα ότι η έννοια της δίκαιης μετάβασης παραμένει ισχυρή, και ότι η χρηματοδότησή της θα πρέπει να συνεχιστεί. Ήδη για την περίοδο 2020-2027, η πολιτική συνοχής έχει προετοιμάσει το έδαφος για τη στήριξη της μετάβασης των περιφερειών που προηγουμένως εξαρτιούνταν από τον άνθρακα και τον χάλυβα, ενσωματώνοντας στα προγράμματά της έναν συναφή με τη μετάβαση στόχο και, τελικώς, επενδύοντας σημαντικά κονδύλια σε συναφείς τομείς. Ο εισηγητής επισημαίνει ότι και άλλες περιφέρειες —συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάζονται από τις εξελίξεις στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, στην εφοδιαστική ή στους συναφείς κλάδους και υπηρεσίες— θα χρειαστούν το ίδιο είδος στήριξης προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της διαδικασίας βαθιάς μετάβασης που υφίστανται. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ως ένα από τα εργαλεία της ΕΕ στον τομέα αυτό, πρέπει να αποτελεί μέρος της πολιτικής συνοχής, να υπόκειται στους κανόνες του κανονισμού περί κοινών διατάξεων και να διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση.

Ο εισηγητής έχει επίγνωση του γεγονότος ότι ο υπερβολικός διοικητικός φόρτος αποθαρρύνει την απορρόφηση των κονδυλίων και ότι οι πολύπλοκοι κανόνες ενδέχεται να συμβάλουν σε υψηλότερα ποσοστά σφάλματος και όχι σε αποτελεσματική προστασία των χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω απλούστευση των κανόνων και των διαδικασιών της πολιτικής συνοχής. Ο εισηγητής επιμένει, ωστόσο, ότι η απλούστευση πρέπει να ωφελήσει κυρίως τα ενδιαφερόμενα μέρη που εκτελούν τα κονδύλια, και οι σχετικές τροποποιήσεις πρέπει να διαφυλάξουν πλήρως το μοντέλο επιμερισμένης διαχείρισης.

Η παρούσα έκθεση αποτελεί την πρώτη έκθεση πρωτοβουλίας της επιτροπής REGI κατά την 10η κοινοβουλευτική περίοδο του ΕΚ, λίγους μόλις μήνες πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλει τις προτάσεις της για ένα νέο ΠΔΠ σκαι για τομεακούς κανονισμούς.

Οι συζητήσεις σχετικά με την πιθανή εξέλιξη της πολιτικής συνοχής βρίσκονται σε εξέλιξη και πολλά ενδιαφερόμενα μέρη έχουν ήδη εκφράσει τις απόψεις τους. Ως συννομοθέτης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει μεγάλη ευθύνη στη διαμόρφωση του μέλλοντος αυτής της πολιτικής, η οποία έχει άμεσο αντίκτυπο στη ζωή και την ευημερία εκατομμυρίων πολιτών και επιχειρήσεων και συμβάλλει στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και βιωσιμότητα της ΕΕ στο σύνολό της.

Με την παρούσα έκθεση, ο εισηγητής προτίθεται να προβεί σε απολογισμό των θέσεων που έχουν εκφραστεί μέχρι στιγμής από το Κοινοβούλιο σχετικά με το μέλλον της πολιτικής συνοχής, προκειμένου να διαμορφώσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο πλαίσιο των εν εξελίξει συζητήσεων και ενόψει των μελλοντικών διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο εισηγητής επιθυμεί να υπογραμμίσει τη σημασία του έργου που επιτέλεσαν τα μέλη της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης στο παρελθόν, ιδίως κατά την 9η κοινοβουλευτική περίοδο. Το έργο του βασίζεται σε σειρά ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως το ψήφισμα σχετικά με την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή στην ΕΕ: 8η έκθεση για τη συνοχή[32], το ψήφισμα σχετικά με την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης[33] ή το ψήφισμα σχετικά με την πολιτική συνοχής 2014-2020 – υλοποίηση και αποτελέσματα στα κράτη μέλη[34], μεταξύ άλλων.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ Ή ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ ΤΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗ

Ο εισηγητής δηλώνει, υπό την αποκλειστική του ευθύνη, ότι δεν έλαβε εισηγήσεις από οντότητα ή πρόσωπο που πρέπει να επισημανθεί στο παρόν παράρτημα δυνάμει του άρθρου8 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού.


ΕΠΙΣΤΟΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ(19.2.2025)

κ.Adrian‑Dragoş Benea

Πόεδο

Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης

ΒΡΥөΕΕΣ

Θέμα:Γνωμοδότηση σχετικά με την 9η έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή ()

Κύριε Πρόεδρε,

Στο πλαίσιο της διεξαγόμενης διαδικασίας, ζητήθηκε από την Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου να υποβάλει γνωμοδότηση στην επιτροπή σας. Κατά τη συνεδρίασή της στις 25 Νοεμβρίου 2024, η επιτροπή μας αποφάσισε να διαβιβάσει την παρούσα γνωμοδότηση υπό μορφή επιστολής.

Η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου ενέκρινε την επιστολή στις 19 Μαρτίου 2025 και αποφάσισε να καλέσει την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να συμπεριλάβει στην πρόταση ψηφίσματός της τις ακόλουθες προτάσεις:

Με εξαιρετική εκτίμηση,

Veronika Vrecionová

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

τονίζει ότι οι αγροτικές, ορεινές, νησιωτικές και αραιοκατοικημένες περιοχές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις που εμποδίζουν την οικονομική μεγέθυνση, την κοινωνική ένταξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη, οι οποίες απορρέουν από τη χαμηλότερη φυσική και ψηφιακή συνδεσιμότητα ή τις περιορισμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης. Το μέσο εισόδημα στις αγροτικές περιοχές ανέρχεται στο 87,5% του μέσου εισοδήματος στις αστικές περιοχές, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές για τη γεφύρωση αυτού του χάσματος·

2. επισημαίνει ότι η δημόσια έκθεση «», που παρουσιάστηκε μαζί με την 9η έκθεση για τη συνοχή, αναγνωρίζει ότι 24,6 δισ. EUR ή 8% του πυλώνα αγροτικής ανάπτυξης της κοινής γεωργικής πολιτικής που προορίζεται για την αγροτική ανάπτυξη διατίθενται για επενδύσεις σε αγροτικές περιοχές πέραν της γεωργίας, γεγονός που ανοίγει το περιθώριο για συζήτηση σχετικά με το μέλλον των αγροτικών περιοχών·

3. επισημαίνει ότι, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το μέλλον, είναι πράγματι σημαντικό να υπενθυμιστεί ο ρόλος που διαδραματίζουν οι αγροτικές περιοχές στην Ευρώπη και η θεμελιώδης σημασία του δεσμού τους με τις αστικές περιοχές· ζητεί η πολιτική συνοχής να είναι πιο συμπεριληπτική και προσαρμοσμένη στις αγροτικές περιοχές και να λαμβάνει υπόψη τον δεσμό μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το μερίδιο του προϋπολογισμού για την πολιτική συνοχής έχει μειωθεί στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 και ότι τα ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, τα οποία εξαρτώνται είτε από την Κοινή Γεωργική Πολιτική (LEADER) είτε από την κινητοποίησή τους από τις εθνικές διαχειριστικές αρχές, είναι ήδη ανεπαρκώς χρηματοδοτούμενα·

4.υπενθυμίζει ότι στα συμπεράσματα της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για το μέλλον της πολιτικής συνοχής υπογραμμίζεται η ανάγκη για ένα σοκ απλοποίησης, ιδίως για τις αγροτικές περιοχές, οι οποίες συχνά είναι αντιμέτωπες με πολύπλοκα διοικητικά εμπόδια που περιορίζουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ·

5.επιμένει ότι, εκτός από την προσαρμογή στις περιφερειακές ανάγκες, η πολιτική συνοχής πρέπει να προσαρμοστεί στη μικρότερη κλίμακα: τα κονδύλια πρέπει να είναι προσβάσιμα στα μικρότερα έργα και στους μικρότερους φορείς έργων· επισημαίνει ότι οι πρωτοβουλίες τους είναι συχνά οι πλέον καινοτόμες και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην αγροτική ανάπτυξη· επαναλαμβάνει ότι τα κονδύλια αυτά θα πρέπει να είναι προσβάσιμα για όλα τα έργα, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή το εύρος τους· εγκρίνει την έκκληση της Συμμαχίας για τη Συνοχή «για μια πολιτική συνοχής μετά το 2027 που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο»·

6.εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, επί του παρόντος, οι αγροτικές περιοχές, οι οποίες σε τελική ανάλυση έχουν εμβληματικό χαρακτήρα για την Ευρώπη, εξακολουθούν πολύ συχνά να είναι περιθωριοποιημένες και αντιμετωπίζουν συνεχιζόμενες προκλήσεις, όπως η δημογραφική αλλαγή, η ψηφιακή μετάβαση, η ανάγκη για βιώσιμη γεωργία που παράγει οικονομικά προσιτά και υψηλής ποιότητας τρόφιμα και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι τομείς αυτοί συχνά πλήττονται από ανεπαρκή συντονισμό των πολιτικών·

7.επισημαίνει ότι άλλα ταμεία —το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο + (ΕΚΤ +) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ)— προσφέρουν ευκαιρίες και λύσεις για τις αγροτικές περιοχές·

8.καλεί την Επιτροπή να απλουστεύσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τις διαδικασίες της ΕΕ στο πλαίσιο μιας συνεκτικής και ευέλικτης προσέγγισης της εδαφικής ανάπτυξης, ιδίως για τις αγροτικές περιοχές, διατηρώντας παράλληλα τις αρχές της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της εταιρικής σχέσης, ιδίως ενόψει μιας μελλοντικής διευρυμένης ΕΕ·

9.προτείνει να συμμετέχουν όλες οι αρμόδιες γενικές διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε μια εκτίμηση εδαφικού και κοινωνικού αντικτύπου των πολιτικών για τις οποίες είναι υπεύθυνες τουλάχιστον δύο φορές ανά περίοδο προγραμματισμού· είναι πεπεισμένο ότι οι αξιολογήσεις αυτές θα δημιουργήσουν μια ακριβέστερη βάση αναφοράς και θα προσδιορίσουν τρόπους για την αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση των χαρακτηριστικών των αγροτικών περιοχών στις ευρωπαϊκές πολιτικές·

10.επαναβεβαιώνει τη σημασία των διασυνδέσεων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών και της ανάπτυξης στρατηγικών χωρίς αποκλεισμούς που βασίζονται σε λειτουργικές περιοχές, με στόχο να προληφθεί η συρρίκνωση των αγροτικών περιοχών·

11.σημειώνει ότι η πολιτική συνοχής και οι περιφερειακές περιβαλλοντικές στρατηγικές προσφέρουν ευκαιρίες στήριξης των βιώσιμων επενδύσεων των αγροτών και των διαχειριστών δασών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ιδίως για την πρόληψη των πλημμυρών, της ξηρασίας και των πυρκαγιών·

12.τονίζει την ανάγκη να τεθούν στόχοι της πολιτικής συνοχής και της κοινής γεωργικής πολιτικής οι οποίοι θα είναι συνεκτικοί και συγκρίσιμοι μεταξύ τους· τονίζει ότι αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου·

13.καλεί την Επιτροπή να προσδιορίσει και να εφαρμόσει τα αναγκαία μέτρα ευελιξίας προκειμένου να διασφαλίσει τη μεταφορά μη δαπανηθέντων κονδυλίων της ΕΕ, διοχετεύοντάς τα σε διάφορους γεωργικούς τομείς.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ Ή ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙ
ΤΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ

Η πρόεδρος υπό την ιδιότητά της ως συντάκτρια γνωμοδότησης δηλώνει, υπό την αποκλειστική της ευθύνη, ότι δεν έχει λάβει εισηγήσεις από οντότητα ή πρόσωπο που πρέπει να επισημανθεί στο παρόν παράρτημα δυνάμει του άρθρου 8 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού.


ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ημερομηνία έγκρισης

9.4.2025

Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας

+:

–:

0:

28

4

1

Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Pascal Arimont, Φρέντης Μπελέρης, Dragoş Benea, Gordan Bosanac, Andi Cristea, Klára Dobrev, Klara Dostalova, Kathleen Funchion, Raquel García Hermida-Van Der Walle, Gabriella Gerzsenyi, Sérgio Gonçalves, Krzysztof Hetman, Elsi Katainen, Isabelle Le Callennec, Nora Mebarek, Ciaran Mullooly, Elena Nevado del Campo, Andrey Novakov, Valentina Palmisano, Sabrina Repp, Marcos Ros Sempere, Antonella Sberna, Mārtiņš Staķis, Şerban Dimitrie Sturdza, Francesco Ventola, Marta Wcisło

Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Sandro Gozi, Julien Leonardelli, Alexandra Mehnert, Ana Miranda Paz, Denis Nesci, Jacek Protas, Jessika Van Leeuwen

Αναπληρωτές (άρθρο 209 παράγραφος 7 του Κανονισμού) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία

Arno Bausemer


ΤΕΛΙΚΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΗΣΗΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

28

+

ECR

Denis Nesci, Antonella Sberna, Şerban Dimitrie Sturdza, Francesco Ventola

PPE

Pascal Arimont, Fredis Beleris, Gabriella Gerzsenyi, Krzysztof Hetman, Isabelle Le Callennec, Alexandra Mehnert, Andrey Novakov, Jacek Protas, Jessika Van Leeuwen, Marta Wcisło

Renew

Raquel García Hermida-Van Der Walle, Sandro Gozi, Elsi Katainen, Ciaran Mullooly

S&D

Dragoş Benea, Andi Cristea, Klára Dobrev, Sérgio Gonçalves, Nora Mebarek, Sabrina Repp, Marcos Ros Sempere

Verts/ALE

Gordan Bosanac, Ana Miranda Paz, Mārtiņš Staķis

4

-

PfE

Klara Dostalova, Julien Leonardelli

The Left

Kathleen Funchion, Valentina Palmisano

1

0

ESN

Arno Bausemer

Υπόμνημα των χρησιμοποιούμενων συμβόλων:

+:υπέ

-:κατά

0:αποχή