PROJEKT REZOLUCJIw sprawie regresu demokracji i zagrożeń dla pluralizmu politycznego w Gruzji
4.10.2024-()
zgodnie z art. 136 ust. 2 Regulaminu
Joachim Stanisław Brudziński, Adam Bielan, Mariusz Kamiński, Rihards Kols, Małgorzata Gosiewska, Jaak Madison, Carlo Fidanza, Michał Dworczyk, Alberico Gambino, Sebastian Tynkkynen, Ivaylo Valchev, Veronika Vrecionová, Ondřej Krutílek, Assita Kanko, Jadwiga Wiśniewska, Alexandr Vondra
w imieniu grupy ECR
Patrz też projekt wspólnej rezolucjiRC-B10-0070/2024
10‑0071/2024
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie regresu demokracji i zagrożeń dla pluralizmu politycznego w Gruzji
()
Parlament Europejski,
–uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje i sprawozdania dotyczące Gruzji, w szczególności rezolucję z 25 kwietnia 2024 r. w sprawie ponawianych prób uchwalenia w Gruzji ustawy o agentach zagranicznych i wynikających stąd ograniczeń dla społeczeństwa obywatelskiego[1],
–uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z grudnia 2023 r. o przyznaniu Gruzji statusu kraju kandydującego do UE,
–uwzględniając zalecenia w sprawozdaniu Komisji 2023 dotyczącym Gruzji z 8 listopada 2023 r.,
–uwzględniając art.136 ust.2 Regulaminu,
A.mając na uwadze, że w wyniku postępów osiągniętych przez liczne rządy Gruzji od czasu rewolucji róż, a także stałego wsparcia gruzińskiego społeczeństwa obywatelskiego Rada Europejska w decyzji z 15 grudnia 2023 r. przyznała Gruzji status kraju kandydującego przy założeniu, że podjęte zostaną odpowiednie kroki określone w zaleceniach Komisji z 8 listopada 2023 r.;
B.mając na uwadze, że społeczeństwo obywatelskie w Gruzji tradycyjnie jest bardzo dynamiczne i aktywne oraz odgrywa decydującą rolę, jeżeli chodzi o dążenie do wprowadzania zmian demokratycznych w tym kraju, ich promowanie i ochronę, a także czuwanie nad ich wdrażaniem;
C.mając na uwadze, że partia rządząca Gruzińskie Marzenie podjęła liczne działania, które bezpośrednio podważają europejskie aspiracje narodu gruzińskiego, a najbardziej widocznym przykładem jest ustawa o przejrzystości wpływów zagranicznych z 28 maja 2024r. („ustawa o agentach zagranicznych”), postrzegana w dużej mierze jako oparta na niesławnych przepisach szeroko wykorzystywanych przez Rosję do tłumienia sprzeciwów;
D.mając na uwadze, że w myśl projektu ustawy organizacje pozarządowe, media i związki zawodowe finansowane ze środków zagranicznych muszą zarejestrować się jako „agenci zagranicznego wpływu”, przy czym – podobnie jak w przepisach rosyjskich – z obowiązku tego są zwolnione niektóre typy organizacji, takie jak przedsiębiorstwa lub organizacje pozarządowe otrzymujące finansowanie rządowe;
E.mając na uwadze, że proponowany projekt ustawy spotkał się z krytyką i potępieniem ze strony społeczeństwa gruzińskiego i społeczności międzynarodowej oraz jest postrzegany jako instrument obcej ingerencji – popierany przez Rosję i mający podważyć dążenia Gruzji do przystąpienia do Unii Europejskiej;
F.mając na uwadze, że prezydentka Gruzji Salome Zurabiszwili odmówiła podpisania ustawy, uznając ją za „rosyjskie prawo”, sprzeczne z gruzińską konstytucją i normami europejskimi; mając na uwadze, że jej weto odrzucono zwykłą większością głosów w parlamencie;
G.mając na uwadze, że w czerwcu 2024 r., po przyjęciu ustawy o agentach zagranicznych, UE w praktyce zamroziła proces akcesyjny Gruzji i zawiesiła pomoc finansową w wysokości 30 mln EUR z Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju;
H.mając na uwadze, że krok 9. w sprawozdaniu Komisji o Gruzji z 8 listopada 2023 r. zawiera zalecenie, by Gruzja zapewniła społeczeństwu obywatelskiemu warunki swobodnego działania, a w kroku 1. wezwano Gruzję do zwalczania dezinformacji wymierzonej przeciwko UE i jej wartościom;
I.mając na uwadze, że 6 czerwca 2024 r. Stany Zjednoczone nałożyły ograniczenia wizowe na dziesiątki gruzińskich urzędników w związku z przyjęciem ustawy o agentach zagranicznych, na dwóch wysokich rangą funkcjonariuszy policji za brutalność podczas tłumienia demonstracji, a także na dwóch przywódców brutalnych grup ekstremistycznych powiązanych z Kremlem;
J.mając na uwadze, że projekt ustawy wywołał olbrzymie protesty uliczne, które były brutalnie tłumione przez policję, w tym z użyciem gazu łzawiącego i wyposażenia bojowego przeciwko pokojowym demonstrantom, aresztowano też setki osób;
K.mając na uwadze, że wśród ludności Gruzji poparcie dla przystąpienia do UE jest nadal wyjątkowo wysokie – opowiada się za nim ponad 80% osób;
L.mając na uwadze, że 30 grudnia 2023 r. założyciel partii Gruzińskie Marzenie, główny oligarcha kraju Bidzina Iwaniszwili powrócił otwarcie do aktywnej polityki i został „honorowym przewodniczącym” tej partii; mając na uwadze, że w zaktualizowanym statucie partii powierzono Iwaniszwilemu – jako honorowemu przewodniczącemu – szereg prerogatyw, co sformalizowało koncentrację władzy w jego rękach, i nie określono przy tym żadnych mechanizmów rozliczalności;
M.mając na uwadze, że Micheil Saakaszwili, który pełnił funkcję prezydenta Gruzji w latach 2004–2013 i jest przywódcą największej partii opozycyjnej, od października 2022r. przebywa w areszcie, jest niewłaściwie traktowany w więzieniu i poniżany podczas rozpraw sądowych, co stawia pod znakiem zapytania uczciwość nadchodzących wyborów;
N. mając na uwadze, że coraz większa liczba incydentów wskazuje, iż środowisko medialne w Gruzji nie jest chronione, a to z kolei stanowi zagrożenie dla demokracji w tym kraju; mając na uwadze, że w opracowanym przez Reporterów bez Granic rocznym wskaźniku wolności prasy Gruzja plasuje się na 103. miejscu na 180 krajów, niżej o 26 miejsc w porównaniu z rokiem poprzednim;
O.mając na uwadze, że wybory parlamentarne, które odbędą się w Gruzji 26 października 2024r., postrzegane są jako punkt zwrotny mogący decydować o przyszłości Gruzji w nadchodzących dziesięcioleciach;
P.mając na uwadze, że podczas ostatnich wyborów w Gruzji ujawniło się wiele problemów, które utrudniały proces demokratyzacji kraju w ciągu ostatnich kilku lat; mając na uwadze, że alarmujące doniesienia w okresie przedwyborczym świadczą o tym, że problemy, takie jak naciski, a nawet fizyczne ataki na opozycję, się nasiliły;
Q.mając na uwadze, że ustawa o agentach zagranicznych ma ogromny wpływ na funkcjonowanie niezależnego społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji pozarządowych, które specjalizują się w obserwacji wyborów; mając na uwadze, że ustawa bardzo utrudniła rekrutację lokalnych krótkoterminowych obserwatorów zbliżającego się głosowania;
R.mając na uwadze, że według narracji Gruzińskiego Marzenia Zachód próbuje popchnąć Gruzję do nowej wojny z Rosją, która w 2008 r. napadła na Gruzję i nadal okupuje część jej terytorium; mając na uwadze, że Gruzińskie Marzenie stosowało tę antyzachodnią strategię komunikacyjną, aby uzasadnić, dlaczego Gruzja uchyla się od przyłączenia się do oświadczeń UE przeciwko Białorusi lub Iranowi oraz odmawia wsparcia Mołdawii i Ukrainy;
S.mając na uwadze, że rosyjski minister spraw zagranicznych zasygnalizował, że Kreml jest gotów osiągnąć porozumienie z Gruzją, aby wyjść z impasu w sprawie Abchazji i Osetii Południowej – oświadczenie to zostało przyjęte z zadowoleniem przez niektórych działaczy Gruzińskiego Marzenia i stanowi znak stale poprawiających się stosunków z Rosją; mając na uwadze, że jednocześnie Rosja kontynuuje proces „borderyzacji” i postępującej okupacji gruzińskich regionów oraz ogłosiła, że zamierza zbudować stałą bazę marynarki wojennej w okupowanym regionie Gruzji;
1.ponownie wyraża niezachwiane poparcie dla demokratycznego rozwoju Gruzji i dla euroatlantyckich aspiracji jej obywateli;
2.pozostaje zaniepokojony naruszaniem praw człowieka i działaniami antydemokratycznymi rządu utworzonego przez Gruzińskie Marzenie; zdecydowanie potępia przyjęcie ustawy o agentach zagranicznych wzorowanej na przepisach rosyjskich i uważa ją za narzędzie ingerowania w zbliżające się wybory parlamentarne; podkreśla, że takie próby politycznej kontroli lub ograniczenia działalności społeczeństwa obywatelskiego są sprzeczne z wartościami demokratycznymi i zaleceniami Komisji;
3.w pełni solidaryzuje się z narodem gruzińskim i dynamicznym społeczeństwem obywatelskim Gruzji, które tradycyjnie odgrywało bardzo aktywną i ważną rolę w zbliżaniu Gruzji do Zachodu, promowaniu demokratyzacji i dążeniu do integracji euroatlantyckiej zgodnie z pragnieniami narodu gruzińskiego; w związku z tym wyraża ubolewanie z powodu nasilającej się antyzachodniej i wrogiej retoryki przedstawicieli partii rządzącej wobec strategicznych zachodnich partnerów Gruzji, w tym Stanów Zjednoczonych, Unii Europejskiej i urzędników UE, oraz propagowania rosyjskiej dezinformacji i manipulacji;
4.jest pełen obaw w związku z ciągłymi i bardzo niepokojącymi przypadkami zastraszania i przemocy wobec opozycji, a także groźbami dalszych represji wyrażanymi przez oligarchę Bidzinę Iwaniszwilego w celu delegalizacji demokratycznej opozycji prozachodniej i stłumienia sprzeciwów;
5.wzywa władze gruzińskie do dopilnowania, aby wybory parlamentarne w Gruzji 26 października były demokratyczne, uczciwe i wolne oraz zgodne ze standardami demokratycznymi, których Gruzja zobowiązała się przestrzegać; ostrzega przed jakimikolwiek próbami ingerencji w przebieg lub wyniki tych wyborów;
6.wzywa władze i organy wyborcze Gruzji do ścisłej współpracy zarówno z międzynarodowymi misjami obserwacji wyborów, jak i z obserwatorami gruzińskimi, którzy będą śledzić przebieg wyborów pod kątem zgodności z zobowiązaniami w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz innymi międzynarodowymi zobowiązaniami i standardami dotyczącymi demokratycznych wyborów, a także z ustawodawstwem krajowym;
7.jest zaniepokojony decyzją o otwarciu – pomimo licznych wniosków gruzińskiej diaspory – jedynie ograniczonej liczby lokali wyborczych za granicą, co pozbawi większość Gruzinów mieszkających za granicą prawa do głosowania;
8.zdecydowanie potępia wszelkie fizyczne ataki na polityków i działaczy; jest głęboko zaniepokojony atmosferą bezkarności za motywowane politycznie akty przemocy, jak w przypadku Lewana Chabeiszwilego;
9.wzywa Komisję, aby rozszerzyła i zwiększyła wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego w Gruzji, zwłaszcza w świetle niedawnej presji wynikającej z ustawy o agentach zagranicznych;
10.zauważa z niepokojem, że rząd Gruzji nasilił ostatnio prześladowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego; jest zbulwersowany w szczególności faktem, że rząd wykorzystuje Biuro Antykorupcyjne do wywierania presji na organizacje takie jak Transparency International Gruzja i Choose Europe, co stanowi wyraźną próbę ograniczenia ich zdolności do skutecznego monitorowania zbliżających się wyborów;
11.wyraża zaniepokojenie serią brutalnych pobić osobistości politycznych i liderów społeczeństwa obywatelskiego podczas wiosennych demonstracji przeciwko ustawie o agentach zagranicznych i później; wyraża zaniepokojenie, że nie zatrzymano żadnego sprawcy, nie postawiono nikomu zarzutów ani nawet nikogo nie zidentyfikowano, i wzywa władze gruzińskie, aby postawiły sprawców takich pobić przed sądem;
12.ubolewa, że zatwierdzenie przez UE zaproponowanego przez Donalda Tuska modelu „demokracji wojującej” nie zwiększa wiarygodności instytucji UE, jeśli chodzi o obronę praworządności i praw człowieka poza granicami państw członkowskich;
13.jest głęboko zaniepokojony rosnącymi wpływami Rosji w tym kraju, a także działaniami rządu utworzonego przez Gruzińskie Marzenie, który – pomimo postępującej okupacji terytorium Gruzji i napaści na Ukrainę – dąży do zbliżenia z Rosją, wzmacniając wbrew sankcjom UE więzi handlowe i odmawiając nałożenia sankcji na Moskwę;
14.wzywa Gruzję jako kraj kandydujący do Unii Europejskiej, aby nałożyła sankcje na Rosję w odpowiedzi na jej pełnoskalową inwazję na Ukrainę oraz egzekwowała skuteczne środki pozwalające uniknąć obchodzenia sankcji europejskich, do czego się zobowiązała;
15.przypomina rządowi Gruzji, że znaczna większość ludności zdecydowanie popiera prozachodni kurs kraju i przystąpienie do UE;
16.z zadowoleniem przyjmuje sankcje osobiste nałożone przez Stany Zjednoczone na działaczy Gruzińskiego Marzenia; wzywa UE, aby nałożyła porównywalne zakazy podróżowania na osoby zaangażowane w przyjęcie ustawy o agentach zagranicznych oraz aby rozszerzyła takie zakazy na innych wysokich rangą członków partii rządzącej, a także na sędziów, którzy wydają umotywowane politycznie wyroki;
17.zdecydowanie potępia destrukcyjną osobistą rolę, jaką odgrywa główny gruziński oligarcha Bidzina Iwaniszwili, aranżując trwający kryzys polityczny i systematycznie sabotując prozachodnią trajektorię kraju, co sprzyja zbliżeniu z Rosją; potępia jego nieustanne dążenie do zniszczenia demokratycznych instytucji Gruzji i zdrady aspiracji jej obywateli; zdecydowanie ponawia apel do Rady i demokratycznych partnerów UE o nałożenie natychmiastowych i ukierunkowanych sankcji osobistych na Iwaniszwilego za jego bezpośredni udział w osłabianiu procesu politycznego w Gruzji i za działanie wbrew podstawowym interesom kraju;
18.ponawia apel do Rady i demokratycznych partnerów UE, by rozważyli nałożenie sankcji osobistych na Iwaniszwilego za rolę, jaką odgrywa w niszczeniu procesu politycznego w Gruzji i za działanie wbrew interesom narodu;
19.podkreśla, że zawieszenie umowy o liberalizacji reżimu wizowego z Gruzją należy rozważyć dopiero po wprowadzeniu sankcji osobistych wobec członków partii rządzącej i głównego oligarchy Bidziny Iwaniszwilego;
20.podkreśla, że rząd gruziński ponosi pełną i niezaprzeczalną odpowiedzialność za życie, zdrowie, bezpieczeństwo i dobrostan byłego prezydenta Micheila Saakaszwilego i musi zostać pociągnięty do pełnej odpowiedzialności, jeśli byłemu prezydentowi coś się stanie; zdecydowanie ponawia pilne żądanie jego natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia;
21.ubolewa, że w przeszłości posłom do PE nie zezwolono na odwiedzenie prezydenta Saakaszwilego w celu oceny warunków, w jakich jest przetrzymywany; wzywa władze Gruzji do zmiany stanowiska i umożliwienia wizyt posłom do PE;
22.zauważa, że rząd Gruzji nałożył dalsze drakońskie ograniczenia w dostępie do informacji publicznych, w tym do archiwów z czasów sowieckich, i wykorzystuje ogólne rozporządzenie UE o ochronie danych[2] do fałszywego uzasadnienia swoich działań; zauważa, że niektóre z najważniejszych gruzińskich archiwów z czasów sowieckich (takie jak archiwa byłego KGB i byłego Komitetu Centralnego Partii Komunistycznej) pozostają od października ubiegłego roku całkowicie zamknięte bez żadnego wyjaśnienia;
23.zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy wEuropie, Biuru Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, a także prezydentce, rządowi i parlamentowi Gruzji.
- [1] P9_TA(2024)0381
- [2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego iRady (UE) 2016/679 zdnia 27kwietnia 2016r. wsprawie ochrony osób fizycznych wzwiązku zprzetwarzaniem danych osobowych iwsprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1, ELI:.