Nagroda im. Sacharowa 2020: nominacje
Przeczytaj o tegorocznych kandydatach do Nagrody im. Sacharowa za wolność myśli przyznawanej przez Parlament Europejski.
Parlament przyznaje Nagrodę im. Sacharowa co roku, aby wyróżnić wyjątkowe osoby i organizacje broniące praw człowieka i podstawowych wolności. W 2019 r. nagrodę otrzymał Ilham Tohti, ujgurski ekonomista walczący o prawa mniejszości ujgurskiej w Chinach.
Nominacje do nagrody im. Sacharowa mogą zgłaszać grupy polityczne i/lub grupy co najmniej 40 posłów do PE.
Grupy polityczne przedstawiły tegorocznych kandydatów do Nagrody na parlamentarnej Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Rozwoju oraz Podkomisji Praw Człowieka w Brukseli 28 września 2020 roku.
Nominowani do Nagrody im. Sacharowa 2020 za wolność myśli:
Nominacja |
ܲłą |
Demokratyczna opozycja na Białorusi, reprezentowana przez Radę Koordynacyjną, inicjatywę odważnych kobiet oraz polityków i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego |
EPL, S&D, Renew Europe |
Wielebny Najeeb Michaeel, Arcybiskup Mosulu (Irak) |
ID |
Aktywiści z Guapinolu oraz Berta Caceres z Hondurasu |
Zieloni/WSE, GUE/NGL |
Demokratyczna opozycja na Białorusi, reprezentowana przez Swiatłanę Cichanouską |
EKR |
Polscy aktywiści LGBTI Jakub Gawron, Paulina Pająk, Paweł Preneta i Kamil Maczuga, założyciele portalu Atlas Nienawiści |
Malin Björk, Terry Reintke, Marc Angel, Rasmus Andresen oraz 39 innych posłów |
Demokratyczną opozycję na Białorusi reprezentuje Rada Koordynacyjna, inicjatywa odważnych kobiet, główna kandydatka opozycji Swiatłana Cichanouska; laureatka Nagrody Nobla Swiatłana Aleksijewicz; muzyk i działaczka polityczna Maryja Kalesnikawa; aktywistki polityczne Olga Kowalkowa i Weranika Capkała oraz postacie ze świata polityki i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego: wideobloger i więzień polityczny Siergiej Tichanowski; założyciel białoruskiej organizacji praw człowieka „Wiosna” Alaksandr Bialacki; Siergiej Dylewski; założyciel kanału NEXTA w komunikatorze Telegram Sciapan Puciła oraz więzień polityczny i kandydat na prezydenta w wyborach w 2010 r. Mikoła Statkiewicz.
Swiatłana Cichanouska to nauczycielka, działaczka na rzecz praw człowieka i polityk, która po aresztowaniu męża wzięłą udział w wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 r. jako główna kandydatka opozycji. Aleksander Łukaszenko został oficjalnie ogłoszony zwycięzcą mimo wielu zarzutów o oszustwa wyborcze, a Cichanouska po zaapelowaniu o ponowne przeliczenie głosów musiała w obawie przed więzieniem uciec na Litwę. W odpowiedzi na zarzuty o oszustwach wyborczych w całym kraju wybuchły pokojowe protesty, które reżim zwalcza z bezprecedensową przemocą. W międzyczasie powstała Rada Koordynacyjna reprezentująca społeczeństwo Białorusi i wspierająca pokojowe przekazanie władzy.
„Białoruskie społeczeństwo zasługuje na Nagrodę im. Sacharowa, bo Białorusini wszystkich pokoleń zbuntowali się przeciwko dyktaturze Łukaszenki. (…) Przemoc nie powstrzyma Białorusinów w żądaniu wolnych wyborów i demokratycznych zmian” powiedziała łotewska eurodeputowana Sandra Kalniete (EPL). Holenderska posłanka Kati Piri (S&D), powiedziała: „nominacja ta dowodzi silnego poparcia dla uzasadnionych żądań i aspiracji Białorusinów dotyczących nowych, wolnych i uczciwych wyborów, demokratycznych rządów, praw podstawowych i zakończenia autorytarnych represji na kontynencie europejskim”.
Estoński poseł Urmas Paet (Renew Europe), dodał: „Białoruska opozycja demokratyczna to szerokie pojęcie, a ta nominacja to wszechstronna wizję odzwierciedlającą rzeczywistość różnorodnej opozycji i wyraźnie wspiera odwagę ich społeczeństwa obywatelskiego”.
Polska eurodeputowana Anna Fotyga (EKR) wyjaśniła decyzję jej grupy o poparciu nominacji opozycji demokratycznej na Białorusi, reprezentowanej przez Swiatłanę Cichanouską: „Przez te wszystkie lata, ponad podziałami politycznymi popieraliśmy w Parlamencie Europejskim społeczeństwo demokratyczne, demokratyczną opozycję na Białorusi. To była ich decyzja (…) aby wybrać Swiatłanę Cichanouską na ich liderkę i przedstawicielkę demokratycznej opozycji”.
Kiedy Państwo Islamskie dotarło do Mosulu w sierpniu 2014 r., Arcybiskup Mosulu, wielebny Najeeb Michaeel, zapewnił ewakuację chrześcijan oraz wyznawców katolickich Kościołów Wschodnich do irackiego Kurdystanu i zabezpieczył ponad 800 historycznych rękopisów pochodzących z okresu od XIII do XIX wieku. Te rękopisy zostały później zdigitalizowane i wystawione we Francji i Włoszech. Od 1990 r. przyczynił się do zabezpieczenia 8 000 kolejnych rękopisów i 35 000 dokumentów Kościoła Wschodniego.
„To prawdziwa okazja, aby przyznać tę nagrodę odważnej osobie, niestrudzonemu obrońcy chrześcijan w tym kraju, aby docenić i podkreślić wysiłek tego księdza, który przeciwstawił się barbarzyństwu i ocalił te irackie rękopisy” powiedział francuski poseł Nicolas Bay (ID).
Działacze na rzecz środowiska z Guapinolu - Porfirio Sorto Cedillo, José Avelino Cedillo, Orbin Naún Hernández, Kevin Alejandro Romero, Arnold Javier Aleman, Ever Alexander Cedillo, Daniel Marquez i Jeremías Martínez Díaz - są członkami Miejskiego Komitetu Obrony Dóbr Wspólnych i Publicznych Tocoa. Przebywają w więzieniu za udział w pokojowym obozie protestacyjnym przeciwko firmie wydobywczej, której działalność doprowadziła do skażenia rzek Guapinol i San Pedro. Podczas gdy inni więźniowie zostali uwolnieni, obrońcy Guapinolu są nadal przetrzymywani, mimo że prokuratura nie przedstawiła żadnych solidnych dowodów uzasadniających.
Zamordowana w marcu 2016 r. Berta Cáceres była odważną ekolog i wybitną działaczką na rzecz prawa do ziemi z rdzennej społeczności Lenka w Hondurasie. Była współzałożycielką Rady Ludności Rdzennej Hondurasu (COPINH). Przez ponad dwie dekady walczyła z przejmowaniem ziemi, nielegalnymi wyrębami i megaprojektami. W 2015 r. otrzymała nagrodę Goldman Environmental Award.
Tilly Metz, luksemburska posłanka z grupy Zielonych/WSE, opisała ciężkie czasy, jakie przechodzą obrońcy praw człowieka w Hondurasie: „To dwa symboliczne przykłady niesprawiedliwości i bezkarności w Hondurasie... Honduras ma najwyższy wskaźnik zabójstw na mieszkańca, co czyni go najbardziej niebezpiecznym krajem na świecie dla obrońców ziemi i środowiska”.
Polscy aktywiści LGBTI Jakub Gawron, Paulina Pająk, Paweł Preneta i Kamil Maczuga założyli w 2019 r. witrynę Atlas Nienawiści z interaktywną mapą Polski, na której zaznaczyli samorządy w Polsce, które przyjęły, odrzuciły lub pracują nad uchwaleniem „deklaracji anty-LGBTI", oraz przekazali te informacje aktywistom, mediom i politykom. Dziś ponad 100 polskich gmin i samorządów ogłosiło się „strefami wolnymi od LGBT” lub przyjęło tak zwaną Samorządową Kartę Praw Rodzin. W 2020 r. Gawron, Pająk i Prenet zostali pozwani do sądu przez pięć samorządów za naruszenie dóbr sobistych; lokalne władze zażądały też przeprosin i rekompensaty ekonomicznej dla „organizacji przyjaznych rodzinie” w ich regionach.
Szwedzka eurodeputowana Malin Björk (GUE/NGL) powiedziała: „Ta nominacja dotyczy szerszej perspektywy: poszanowania praworządności, demokracji, praw podstawowych, czyli tego, czego powinna dotyczyć ta nagroda. Ci aktywiści są obecnie pozywani do sądu właśnie za ich działania mające na celu uwidocznienie dyskryminacji, z jaką mają do czynienia osoby LGBTI ”.
Harmonogram
- 22 października: Konferencja Przewodniczących ogłasza zwycięzcę.
- 16 grudnia: ceremonia wręczenia Nagrody im. Sacharowa w Strasburgu
Następne kroki
Na podstawie oficjalnych nominacji, parlamentarna Komisja Spraw Zagranicznych i Komisja Rozwoju wybiorą trzech finalistów. Następnie Konferencja Przewodniczących, w skład której wchodzą Przewodniczący Parlamentu Europejskiego i liderzy grup politycznych, wybierze laureata.