Il-migrazzjoni tal-ħaddiema: titjib tar-rotot legali għall-ħaddiema fl-UE
Tgħallem dwar il-permessi tax-xogħol differenti għal ċittadini mhux tal-UE u kif l-UE qed tirrevedihom biex issaħħaħ il-migrazzjoni legali tal-ħaddiema.
L-Ewropa qed tiffaċċja bidliet demografiċi, b’popolazzjoni li qed tixjieħ malajr u rati baxxi ta’ twelid. Il-pensjonanti huma mistennija li jammontaw għal madwar terz tal-popolazzjoni tal-UE sal-2050. Dan se jkollu konsegwenzi soċjali u ekonomiċi sinifikanti, inkluż żieda fid-domanda għall-kura tas-saħħa u s-servizzi soċjali, inqas produttività u nfiq pubbliku ogħla.
Biex tindirizza dawn l-isfidi, l-Unjoni Ewropea tinkoraġġixxi l-migrazzjoni legali biex tindirizza n-nuqqas ta’ ħaddiema, timla l-lakuni fil-ħiliet u tagħti spinta lit-tkabbir ekonomiku.
Ejjew nesploraw xi toroq legali lejn is-suq tax-xogħol tal-UE u x’qed jagħmel il-Parlament Ewropew biex itejjeb xi wħud minnhom.
Il-Karta Blu tal-UE: niġbdu ħaddiema b’ħiliet għolja
Il-Karta Blu tal-UE hija permess ta’ xogħol u residenza li tippermetti lil ċittadini mhux tal-UE jaħdmu u jgħixu f’pajjiż tal-UE, sakemm ikollhom lawrja jew kwalifika ekwivalenti, u offerta ta’ impjieg li tissodisfa limitu minimu ta’ salarju.
Ir-regoli riveduti jidħlu fis-seħħ sa tmiem l-2023, u jistabbilixxu minimu ta’ sitt xhur għall-offerta ta’ impjieg u jnaqqsu l-limitu tas-salarju għal mill-inqas 100 % tas-salarju annwali gross medju fil-pajjiż tal-impjieg.
Il-Karta Blu hija valida sa erba’ snin u tista’ tiġġedded. Min ikollu l-Karta Blu jista' jġib il-membri tal-familja tiegħu biex jgħixu magħhom fl-UE.
Il-Karta Blu hija rikonoxxut fil-pajjiżi kollha tal-UE, ħlief id-Danimarka u l-Irlanda.
Il-Permess Uniku: permess tax-xogħol temporanju u speċifiku għall-pajjiż
Għal dawk li ma jikkwalifikawx għall-Karta Blu tal-UE, il-Permess Uniku huwa għażla. Dan huwa permess kombinat ta' xogħol u residenza, maħruġ għal sentejn mill-pajjiż tal-UE fejn iċ-ċittadin mhux tal-UE jkun se jaħdem u jgħix.
F'Jannar 2024, il-Parlament u l-Kunsill qablu dwar aġġornament fid-Direttiva tal-2011 biex jinħareġ il-permess aktar malajr. Biex l-UE ssir prospett aktar attraenti, ir-regoli riveduti naqqsu l-proċess ta' applikazzjoni minn erba' xhur għal 90 jum.
Il-permess mhux se jibqa’ marbut ma’ impjegatur speċifiku, u dan jippermetti lill-ħaddiema jibdlu l-impjieg, jiffaċilita l-adattament għas-suq tax-xogħol u jnaqqas il-vulnerabbiltà tal-ħaddiem għall-isfruttament. Ħaddiema li kellhom il-permess uniku għal inqas minn sentejn se jkollhom id-dritt iżommu l-permess meta jkunu qiegħda għal mhux aktar minn tliet xhur, filwaqt li dawk li kellhom il-permess għal aktar minn sentejn jistgħu jżommuh jekk jibqgħu bla xogħol sa massimu sitt xhur.
L-awtoritajiet nazzjonali xorta se jkunu jistgħu jistabbilixxu perjodu minimu li għalih persuna li jkollha l-permess uniku tkun meħtieġa taħdem għall-ewwel impjegatur qabel ma tkun permessa tibdlu.
Il-Parlament approva l-verżjoni finali tar-regoli aġġornati dwar il-Permess Uniku f’Marzu 2024 u l-Kunsill segwa f’April 2024. Il-pajjiżi tal-UE se jkollhom sentejn wara li r-regoli riveduti jidħlu fis-seħħ biex jintroduċuhom fil-liġijiet nazzjonali tagħhom. Din il-liġi mhijiex applikabbli fid-Danimarka u fl-Irlanda.
Għal min hu l-Permess Uniku?
Il-Permess Uniku rivedut japplika għal kważi l-ħaddiema kollha mhux tal-UE u l-familji tagħhom. Madankollu, ir-refuġjati u l-applikanti għall-ażil, il-ħaddiema tal-vapuri u l-ħaddiema li jaħdmu għal rashom ma jistgħux japplikaw għall-Permess Uniku.
Status ta’ residenti fit-tul fl-UE
L-istatus ta’ residenti fit-tul tal-UE jippermetti liċ-ċittadini mhux tal-UE li ilhom fl-UE legalment għal ħames snin kontinwi biex joqogħdu u jaħdmu fl-UE għal perjodu indefinit. Ġie introdott fl-2003 bħala mezz biex jiġu integrati aħjar iċ-ċittadini mhux tal-UE. Ladarba jingħata, l-individwu jista' jiċċaqlaq u jaħdem fl-UE.
Sabiex ikunu eliġibbli għall-istatus ta’ residenti fit-tul tal-UE, iċ-ċittadini mhux tal-UE jridu juru li huma kapaċi jsostnu finanzjarjament lilhom infushom u lill-familja tagħhom. Ladarba applikazzjoni tiġi ppreżentata, l-awtoritajiet nazzjonali għandhom sitt xhur biex joħorġu d-deċiżjoni tagħhom. Applikazzjoni tista' tiġi miċħuda għal raġunijiet relatati mas-sigurtà jew il-politika pubblika, iżda mhux għal raġunijiet ekonomiċi.
Jekk l-applikazzjoni tiġi approvata, iċ-ċittadin mhux tal-UE jingħata permess ta’ residenza ta’ ħames snin li jiġġedded awtomatikament. Residenti fit-tul rikonoxxuti għandhom id-dritt għal trattament ugwali maċ-ċittadini tal-pajjiż f’oqsma bħall-impjiegi, l-edukazzjoni u s-sigurtà soċjali.
Il-liġijiet dwar ma japplikawx fid-Danimarka u l-Irlanda.
Ir-rikonoxximent tal-kwalifiki tal-migranti fl-UE
Fl-2019, madwar 48 % tal-migranti b’livell għoli ta’ ħiliet ħadmu f’impjiegi b’ħiliet baxxi jew medji, meta mqabbla ma’ 20 % biss taċ-ċittadini tal-UE. L-aktar forma komuni ta’ okkupazzjoni hija bħala fattiga, filwaqt li 62 % tad-ditti tal-ipprogrammar tal-kompjuters u 43 % tal-kumpaniji tal-kostruzzjoni qed jirrapportaw nuqqas ta’ ħaddiema.
F'riżoluzzjoni tal-2021, il-Membri tal-PE talbu għal regoli tal-UE li jirrikonoxxu l-kwalifiki tal-ħaddiema migranti b'mod aktar rapidu, aktar ġust u aktar simplifikat madwar l-UE.
F'Novembru 2023, fejn qalet li l-pajjiżi għandhom jaħdmu biex inaqqsu l-ostakoli għar-rikonoxximent tal-ħiliet u l-kwalifiki li jagħmluha diffiċli għan-nies biex jemigraw legalment lejn dak il-pajjiż.