An Áise Thoir Theas
Mar chuid den réigiún Ind-Chiúin-Aigéanach i gcoitinne, tá tábhacht gheostraitéiseach ríthábhachtach ag an Áise Thoir Theas don Aontas Eorpach, agus tá sí ag tabhairt aghaidh ar dhúshláin ábhartha don ord idirnáisiúnta riailbhunaithe.Tá athrú tapa ag teacht ar an réigiún Ind-Chiúin-Aigéanach, agus mar áit chónaithe do níos mó ná 50% de dhaonra an domhain, tá sé ag iompú ina phríomhréigiún geostraitéiseach. Téann dhá thrian de thrádáil coimeádán an domhain tríd an Ind-Chiúin-Aigéanach agus is bealaí tábhachtacha iad a lánaí farraige le haghaidh soláthairtí trádála agus fuinnimh. Glacadh Straitéis an Aontais um chomhar san Ind-Chiúin-Aigéanach i mí Mheán Fómhair 2021 chun rannpháirtíocht an Aontais a mhéadú agus chun comhpháirtíochtaí a thógáil chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin dhomhanda. Tá na hionstraimí atá aige faoi láthair á n-oiriúnú ag an Aontas chun tacú le . , arna fhormheas go foirmiúil ag an gComhairle i mí an Mhárta 2022, cuirtear chun cinn ailtireacht slándála réigiúnach atá oscailte agus bunaithe ar rialacha, lena n-áirítear bealaí muirí slána, fothú acmhainneachta agus láithreacht fheabhsaithe chabhlaigh sa réigiún Ind-Chiúin-Aigéanach.
Tá naisc níos dlúithe á gcruthú ag AE le tíortha na hÁise Thoir Theas agus tá comhtháthú réigiúnach á chur chun cinn aige le Comhlachas Náisiúin na hÁise Thoir Theas (ASEAN), arb ionann é, ina iomláine, agus an tríú comhpháirtí trádála is mó atá ag AE lasmuigh den Eoraip (i ndiaidh na Síne agus na Stát Aontaithe). Tá imní gheostraitéiseach ag an réigiún, amhail díospóid Mhuir na Síne Theas agus saincheist na Téaváine, chomh maith le hábhair imní maidir leis an gcomhshaol, go háirithe i bhforéigiún Mekong. Is gníomhaí láidir eacnamaíoch é an tAontas san Áise Thoir Theas agus is mórdheontóir cúnaimh um fhorbairt é, a oibríonn chun forbairt institiúidí, daonlathas, dea-rialachas agus cearta an duine a chothú.
Déanann an bhileog eolais seo cur síos ar réigiún na hÁise Thoir Theas. Féach freisin na bileoga eolais ar an Áise Theas (5.6.7) agus ar an Áise Thoir (5.6.8).
An bunús dlí\
- Teideal V (gníomhaíocht sheachtrach AE) den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE);
- Airteagail206-207 (trádáil) agus216-219 (comhaontuithe idirnáisiúnta) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh;
- Comhaontuithe Comhpháirtíochta agus Comhair (caidreamh déthaobhach).
A. Comhlachas Náisiúin na hÁise Thoir Theas (ASEAN)
Ag an gcéad chruinniú mullaigh ASEAN, a tionóladh in Bali i mí Feabhra 1976, tugadh le chéile an Indinéis, an Mhalaeisia, na hOileáin Fhilipíneacha, Բó agus an Téalainn. Chuaigh Brúiné, íٲԱ, Laos, an Chambóid agus Maenmar isteach sa chomhlachas níos déanaí. Leanann ASEAN beartas dian-gan cur isteach ar ghnóthaí baile a chomhaltaí.
Is comhpháirtithe ar aon intinn iad an tAontas agus ASEAN i gcomhthéacs dúshlánach geopholaitiúil, agus creideann siad araon san iltaobhachas riailbhunaithe. Tá caidreamh láidir cruthaithe ag ASEAN agus AE, go príomha sa chaidreamh trádála agus eacnamaíoch, agus is comhpháirtithe straitéiseacha iad faoi láthair. , arb ionann é agus10.2% de thrádáil iomlán ASEAN. Is é ASEAN an tríú comhpháirtí is mó atá ag AE lasmuigh den Eoraip (i ndiaidh Stáit Aontaithe Mheiriceá agus na Síne). Is é an sprioc dheiridh i gcónaí comhaontú saorthrádála (FTA) idir réigiún AE-ASEAN a thabhairt i gcrích.
Ag an , rinneadh dul chun cinn maidir leis an trádáil a spreagadh, agus béim á leagan ar thionscnaimh ghlasa, ar an aistriú digiteach agus ar shlabhraí soláthair slána a bhunú, ar fhorbairtí slándála réigiúnacha agus domhanda a athbhreithniú, chomh maith le nuashonruithe a chur ar fáil maidir leis an tionscnamh Global Gateway agus aird chuí á tabhairt ar agus ar an .
վDzó in Iacárta chun athbhreithniú a dhéanamh ar shaincheisteanna déthaobhacha, iltaobhacha agus domhanda, chomh maith le cur chun feidhme , agus baineadh 89 % de na línte gníomhaíochta amach, agus ba dhíol sásaimh dóibh an .
Seoladh ag Cruinniú Mullaigh Comórtha AE-ASEAN. վDzó an chéad chruinniú dá chuid in Iacárta i mí an Mheithimh 2023, inar díríodh ar mhargaí fuinnimh réigiúnacha, ar acmhainneacht fuinnimh in-athnuaite a fhorbairt agus ar shlándáil fuinnimh.
Leis an gComhpháirtíocht Straitéiseach idir AE agus ASEAN, tá sé d’aidhm ag AE leanúint de ghné pharlaiminteach an chaidrimh a chur chun cinn, amhail trí thacú le malartuithe níos struchtúrtha agus trí chomhthionól parlaiminteach a chur chun cinn idir an Pharlaimint agus Comhthionól Idirpharlaiminteach ASEAN (AIPA) chun cuntasacht dhaonlathach agus fóram le haghaidh malartuithe iltaobhacha a chur ar fáil chun aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna domhanda. Rinne an tríú hIdirphlé Idir-Réigiúnach idir Parlaimint na hEorpa agus AIPA i mí na Samhna 2023 céim chun cinn maidir leis an idirphlé agus na hábhair leasa choitinn a fhorbairt a thuilleadh sa chomhar eacnamaíoch, trádála agus infheistíochta agus i ndúshláin slándála dhomhanda agus réigiúnacha.
Tháinig an , a síníodh i mí na Samhna 2020, i bhfeidhm i mí Eanáir 2022. Is é RCEP, lena mbaineann na 10 stát ASEAN agus cúig cinn de chomhpháirtithe Áise-Aigéan Ciúin an bhloc, an FTA is mó ar domhan, lena gcumhdaítear níos mó ná leath d’onnmhairí domhanda agus beagnach aon trian d’olltáirgeacht intíre (OTI) an domhain. Cumhdaítear leis an RCEP formhór na n-earnálacha eacnamaíocha, agus meastar go ndéanfar thart ar 90% d’earraí a thrádáil saor ó tharaifí. Tá formhór na n-earraí sin faoi réir an tsochair sin cheana féin faoi na comhaontuithe atá ann cheana idir na comhaltaí. D’fhéadfadh sé suas le 20 bliain a thógáil sula dtiocfaidh laghduithe taraife atá ar feitheamh i bhfeidhm, agus déantar earnálacha íogaire amhail an talmhaíocht a eisiamh ó laghduithe taraife den chuid is mó. Ba cheart go mbainfeadh í RCEP leas as rialacha comhchoiteanna maidir le tionscnamh, as baint na gcuótaí onnmhairiúcháin, as nósanna imeachta custaim simplithe agus as rochtain trasteorann níos éasca ar chriosanna trádála. Beidh amhábhair, innealra, mótarfheithiclí agus táirgí tomhaltóra ina bpríomhréimsí fáis.
B. Cruinniú idir an Áise agus an Eoraip (ASEM) agus Cruinniú de Chomhpháirtíocht Pharlaiminteach na hÁise-na hEorpa (ASEP)
Tá sé mar aidhm ag ASEM an comhar eacnamaíoch, an t-idirphlé polaitiúil agus cur chun cinn na nasc duine le duine idir AE agus an Áise a neartú. Agus 53 chomhpháirtí as gach cearn den Eoraip agus den Áise á dtabhairt le chéile aige, is é ASEM an príomhardán iltaobhach a nascann an Eoraip agus an Áise le chéile a bhfuil tábhacht shuntasach dhomhanda aige – is ionann comhpháirtithe ASEM agus thart ar 65 % de OTI an domhain, 60 % de dhaonra an domhain, 75 % den turasóireacht dhomhanda agus 68 % den trádáil dhomhanda. Leagann na comhpháirtithe béim ar an ngá atá le gníomhaíocht éifeachtach agus ghasta maidir leis an athrú aeráide, comhar slándála, trádáil agus cearta an duine.
I mí na Samhna 2021, ghlac an Chambóid ról mar óstach ar an 13ú Cruinniú Mullaigh ASEM (ASEM13) agus ar an 11ú Cruinniú de Chomhpháirtíocht Pharlaiminteach na hÁise-na hEorpa (ASEP-11). Bhí sé d’aidhm ag ASEM13 an t-iltaobhachas a neartú chun an fás a roinnt, agus béim á leagan ar dhul i ngleic le dúshláin dhomhanda, amhail an t-athrú aeráide, an fhorbairt inbhuanaithe agus an sceimhlitheoireacht, chomh maith leis an gcóras trádála iltaobhach a fheabhsú.
C. An Indinéis
Tá an Indinéis ag éirí níos tábhachtaí de réir a chéile mar phríomhchomhpháirtí do AE mar gheall go bhfuil sí mar chomhalta de G20, go bhfuil sí ar an tríú daonlathas is mó ar domhan agus an tír is mó inar Moslamaigh iad formhór an daonra. Tá comhar AE-na hIndinéise bunaithe ar . վDzó an cruinniú is déanaí den chun plé a dhéanamh ar iarrachtaí comhpháirteacha chun comhar déthaobhach a chur chun cinn, lena gcumhdaítear na meithleacha agus an t-idirphlé atá ann cheana idir an tAontas agus an Indinéis, agus gníomhaíochtaí comhpháirteacha a d’fhéadfadh a bheith ann chun cur ar chumas na comhpháirtíochta idir an tAontas agus an Indinéis rannchuidiú leis an tsíocháin, leis an gcobhsaíocht agus leis an rathúnas sa réigiún agus ar fud an domhain. վDzó an séú hIdirphlé maidir leis an mBeartas Slándála i mí na Bealtaine 2023 agus . Tá suim léirithe ag an Indinéis i soghluaisteacht fheabhsaithe ag dul isteach in AE trí léirscaoileadh víosaí Schengen do chuairteanna gnó agus turasóireachta na hIndinéise.
Tá a dtiomantas athdhearbhaithe ag an Indinéis agus an Aontas Eorpach do cheannasacht, do neamhspleáchas agus d’iomláine chríochach na hÚcráine, ag cáineadh fogha na Rúise. Tá sé comhaontaithe ag an dá pháirtí comhpháirtíocht a shaothrú a mbeadh sochair fhrithpháirteacha ag baint léi sa chomhar slándála, lena n-áirítear an tslándáil mhuirí, oibríochtaí síochánaíochta, an chibearshlándáil agus an fhrithsceimhlitheoireacht. Spreagann an Indinéis tuilleadh malartuithe eolais agus comhairliúcháin maidir le comhar slándála agus cosanta tríd na cláir seo a leanas de chuid an Aontais: , agus .
Tá an tAontas agus an Indinéis tiomanta do dhlús a chur leis an obair ar an idir an Indinéis agus an tAontas d’fhonn an plé a thabhairt chun críche in 2024. Is é , le luach iomlán trádála in earraí de EUR32.6billiún in 2022 agus barrachas de EUR14.5billiún i bhfabhar na hIndinéise.
I mí an Mheithimh 2021, rinne an Eagraíocht Dhomhanda Trádála (WTO) . Rinne an Indinéis cás dlí a chomhdú in EDT in aghaidh an Aontais i mí na Nollag 2019, maidir le bearta áirithe a bhaineann le bithbhreoslaí atá bunaithe ar ola pailme agus ar bharra pailme ola, ag áitiú go raibh srianta AE ar bhithbhreoslaí bunaithe ar ola phailme éagórach agus idirdhealaitheach, agus ag iarraidh comhairliúcháin díospóidí EDT. Mar sin féin, ba é ionradh na Rúise ar an Úcráin ba chúis leis an nganntanas domhanda ola inite, rud a d’fhéadfadh cabhrú leis an Indinéis sciar den mhargadh ola pailme a fháil ar ais san Aontas. Beag beann ar thorthaí chinneadh an EDT, tá fonn ar an AE a chlú a threisiú agus margaí nua a shíniú, mar thoradh ar , toisc go bhféadfadh borradh teacht faoi allmhairí ola pailme san Aontas sna blianta amach romhainn. I leis an Aontas maidir le dleachtanna frithdhumpála cinntitheacha a bheith á bhforchur ag an Aontas ar allmhairí aigéad sailleach ón Indinéis.
chun an t-uachtarán, an leas-uachtarán, comhairlí ionadaíocha réigiúnacha agus reachtais náisiúnta agus fo-náisiúnta a thoghadh. Bhuaigh na hiarrthóirí uachtaránachta agus leas-uachtaráin, Prabowo Subianto agus Gibran Rakabuming Raka faoi seach, leis an sciar is airde vótaí, arb ionann é agus 58%.
. Tugadh an-aird ar an deighilt idir tíortha G20 mar gheall ar an gceist a bhaineann leis an gceart atá ag an Rúis suíochán a bheith aici ag bord G20. Tugadh cuireadh don Rúis freastal ar chruinniú mullaigh Bali i mí na Samhna 2022, chomh maith leis an Úcráin. Mar sin féin, ní raibh an tUachtarán Putin i láthair agus d’fhreastail an tUachtarán Zelenskyy trí nasc físe. Mar sin féin, rinne an Indinéis iarracht teorainn a chur leis an gcáineadh a rinne ar an Rúis. Don Indinéis, fóram eacnamaíoch a bhí sa G20 go príomha, ag seachaint aon saincheist ar leith eile.
In 2023, bhí an Indinéis ina cathaoirleach ar ASEAN agus AIPA. վDzó chun plé a dhéanamh ar an bhfís tar éis 2025, ballraíocht Thíomór Thoir, géarchéim Mhaenmar, gáinneáil ar dhaoine a chosc, oibrithe imirceacha, oibrithe iascaigh, earnáil an chúraim sláinte, feithiclí leictreacha, acmhainneacht ASEAN agus íocaíochtaí trasteorann a neartú. Ghlac Tíomór Thoir páirt den chéad uair mar bhreathnóir. D’óstáil an Indinéis faoin téama ‘Parlaimint Fhreagrúil le haghaidh ASEAN Cobhsaí agus rathúil’. Ghlac Toscaireacht Pharlaimint na hEorpa (DASE) páirt mar bhreathnóir.
I mí Dheireadh Fómhair 2019, ghlac an Pharlaimint rún maidir leis an gcód coiriúil atá beartaithe san Indinéis, inar cuireadh in iúl gur cúis imní di a forálacha maidir le diamhasla agus adhaltranas, chomh maith le himní go n-úsáidfí an cód nua i gcoinne mionlach agus go gceadófaí idirdhealú ar bhonn gnéis, reiligiúin agus gnéaschlaonta. Spreag an cód nua atá beartaithe léirithe sa tír. Chuir an Pharlaimint in iúl gur geal léi cinneadh an Uachtaráin Widodo moill a chur ar a ghlacadh tar éis agóidí mórscála ar fhreastail na mílte daoine ar fud na hIndinéise orthu.
D. Maenmar
Ba chomhpháirtí gníomhach é AE in aistriú Mhaenmar chuig an daonlathas agus bhí sé i dtús áite i rannpháirtíocht an phobail idirnáisiúnta ó chuir an tír tús le hathbhunú an daonlathais agus ó thosaigh sí ag oscailt suas don domhan in 2015. Níl aon chreatchomhaontú foirmiúil ann mar gheall ar na deicheanna de bhlianta d’imeallú agus smachtbhannaí idirnáisiúnta.
Le , arna scríobh ag an rialtas míleata agus arna ghlacadh le reifreann in 2008, cuirtear srian ar ghníomhaíochtaí rialtais shibhialta agus tugtar cumhacht eisceachtúil don arm, amhail 25% de na suíocháin parlaiminte a leithdháileadh air agus smacht a bheith aige ar na príomh-aireachtaí atá freagrach as an riarachán slándála agus críochach. Tá Maenmar fós i mbun cogadh cathartha a thosaigh in1948. Comhaontaíodh sos cogaidh i mí Dheireadh Fómhair2015, ach níor shínigh roinnt grúpaí ceannairceacha eitneacha é. Rinneadh dul chun cinn ar athchóirithe daonlathacha tar éis thoghcháin 2015, nuair a ghlac Aung San Suu Kyi leis na poist mar chomhairleoir stáit, mar aire gnóthaí eachtracha agus mar aire d’Oifig na hٲáԲa. Bhí . Bhuaigh páirtí Aung San Suu Kyi, an Conradh Náisiúnta um an Daonlathas (NLD), atá i gcumhacht faoi láthair, go leor suíochán sa pharlaimint chun rialtas a bhunú.
I mí Feabhra 2021, áfach, ghabh an t-arm cumhacht i coup agus choinnigh siad Aung San Suu Kyi, an tUachtarán U Win Myint agus pearsana sinsearacha eile ón NLD mar fhreagairt ar chalaois líomhnaithe toghcháin. Ceapadh ceannasaí an airm, an Ginearál Min Aung Hlaing, mar cheannaire ar an junta míleata. Comhdaíodh cúisimh i gcoinne Aung San Suu Kyi agus phríomhcheannairí eile NLD. Tharla agóidí ar son an daonlathais mar thoradh ar na himeachtaí sin, agus d’eascair básanna agus gortuithe tromchúiseacha as caismirtí leis an arm. .
D’eisigh AE, mar aon le gníomhaithe idirnáisiúnta eile, an iliomad ráiteas maidir le Maenmar agus d’fhorchuir sé smachtbhannaí ar an Junta agus ar na heintitis ar leis an arm iad. , á iarraidh go gcuirfí deireadh leis an staid éigeandála, go ndéanfaí an rialtas dlisteanach a athbhunú agus go ndéanfaí iad siúd arna gcoinneáil nó arna ngabháil i ndáil leis an coup a scaoileadh saor láithreach. I mí Aibreáin 2021, rinne Leas-Uachtarán an Choimisiúin/Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála (Leas-Uachtarán/Ardionadaí) a tionóladh san Indinéis, ag tacú le Toscaire Speisialta ASEAN. Mar sin féin, rinne Maenmar preaseisiúint a eisiúintlenar diúltaíodh don iarraidh ó Thoscaire Speisialta ASEAN bualadh le Aung San Suu Kyi. I mí an Mhárta, i mí Aibreáin agus i mí an Mheithimh 2021, d’fhorchuir an Chomhairle smachtbhannaí ar na daoine aonair a bhí freagrach as an coup míleata agus chuir sí síneadh leis na smachtbhannaí chuig cuideachtaí agus eintitis atá faoi rialú míleata. I ar dhaoine aonair agus ar chuideachtaí a bhfuil baint acu le junta míleata Mhaenmar.
Mar thír is lú forbairt, baineann Maenmar tairbhe as an tionscnamh trádála Gach Ní seachas Airm faoi scéim na bhfabhar ghinearálaithe. D’ainneoin an coup míleata a bhí ann le déanaí, bhí drogall ar an gCoimisiún go dtí seo srianta trádála a thabhairt isteach mar gheall ar na drochiarmhairtí ar dhaonra Mhaenmar agus mar gheall ar an tionchar teoranta atá aige sin ar an arm. i gcabhair dhaonnúil chun aghaidh a thabhairt ar na riachtanais is práinní atá ag an daonra, de réir mar a leanann coinbhleacht ar aghaidh sa chuid is mó de Mhaenmar. Tá bunaithe ar thosaíochtaí sonracha do Mhaenmar: rialachas, an smacht reachta, fás inbhuanaithe, cúnamh do dhaoine easáitithe, an Comhaontú Glas agus an clár oibre digiteach.
Ní mór do Mhaenmar aghaidh a thabhairt ar ghéarú ar theannas idirphobail. I mí Lúnasa 2020, tosaíodh arís ar an gceathrú cruinniú de Chomhdháil Síochána an Aontais nó ‘Panglong an 21ú hAois’ chun coinbhleachtaí idir na grúpaí ceannairceach míleata agus eitneacha a réiteach. Tá smacht caillte ag an arm ar chodanna móra den tír agus tá na grúpaí reibiliúnach armtha láidir i go leor bailte teorann. Tá cuid shuntasach dá fhórsaí caillte ag an arm trí mhór-thréigean. Cuireadh dlí éigeantach coinscríofa i ngníomh, ag bagairt ar gach fear idir 18 agus 35 bliana d’aois agus ar mhná idir 18 agus 27 mbliana d’aois seirbhís suas le dhá bhliain a dhéanamh faoi cheannasaíocht mhíleata. Tá a lán daoine óga ag éalú go tíortha comharsanacha.
Tá na dálaí daonnúla agus neamhshlándáil bia tar éis dul in olcas, agus tá an geilleagar tar éis dul in olcas go mór. Measann na Náisiúin Aontaithe go bhfuil cabhair dhaonnúil de dhíth ar aon trian den daonra. Faoi láthair, tá thart ar 2.6 milliún duine easáitithe ina dtír féin i Maenmar. Tá na hearnálacha cúraim sláinte agus oideachais tar éis titim as a chéile, agus tháinig méadú ar chaiteachas míleata go 4.9 % de OTI in 2023.
Tá saincheisteanna móra maidir le cearta an duine ann, amhail géarleanúint ar mhuintir Róihinseach i stát Rakhine. Ó mhí Lúnasa 2017, tá os cionn 800000 dídeanaí Róihinseach tar éis teitheadh go dtí an Bhanglaidéis chun éalú ó ghéarleanúint i Maenmar. I mí Lúnasa 2019, dhiúltaigh na mílte dídeanaí iarrachtaí ón mBanglaidéis, ó Mhaenmar agus ó na Náisiúin Aontaithe iad a aisdúichiú mar gheall ar imní slándála. . I agus mí-úsáidí ar chearta an duine, á iarraidh ar an junta rialú sibhialtach a athbhunú agus na daoine uile atá faoi choinneáil a scaoileadh saor láithreach.
, an t-idirdhealú leanúnach in aghaidh mionlaigh eitneacha agus úsáid an fhoréigin ag an junta i gcoinne a saoránach, chomh maith leis an ionsaí míleata ar ghairmithe leighis agus saoráidí leighis. D’áitigh an Pharlaimint freisin ar Mhaenmar comhoibriú le Toscaire Speisialta ASEAN agus d’iarr sí ar an gComhairle leanúint de smachtbhannaí spriocdhírithe a fhorchur orthu siúd atá freagrach as coup míleata mhí Feabhra 2021. , inar athdhearbhaigh sí a seasamh maidir le Maenmar. , agus d’iarr sí go ndéanfaí iad a athbhunú láithreach agus go scaoilfí saor gach príosúnach polaitiúil.
E. Na hOileáin Fhilipíneacha
Síníodh an Comhaontú Comhpháirtíochta agus Comhair (CCC) idir na hOileáin Fhilipíneacha agus an tAontas Eorpach in 2011 agus tháinig sé i bhfeidhm i mí an Mhárta 2018. agus bhunaigh sé fochoistí speisialaithe d’fhonn an caidreamh déthaobhach a ardú go leibhéal níos airde. Ina theannta sin, i mí Lúnasa 2021, ghlac na hOileáin Fhilipíneacha ról chomhordaitheoir ASEAN maidir leis an gcaidreamh idirphlé leis an Aontas go dtí 2024.
chun athbhreithniú a dhéanamh ar an gcomhar déthaobhach leanúnach faoin CCC. Maidir le forbairtí réigiúnacha slándála amhail díospóid Mhuir na Síne Theas, chomhaontaigh an dá pháirtí gur gá teacht ar réitigh shíochánta chuimsitheacha ar choinbhleachtaí, agus prionsabail an dlí idirnáisiúnta agus Cairt na Náisiún Aontaithe á n-urramú ag an am céanna. Phléigh an dá thoscaireacht glacadh na rún ábhartha ag Seisiún Speisialta Éigeandála de Chomhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe maidir leis an Úcráin agus ag an gComhairle um Chearta an Duine, inar cáineadh ionsaí na Rúise i gcoinne na hÚcráine. agus rinne sé athbhreithniú ar an gcomhar déthaobhach, réigiúnach agus iltaobhach atá ar siúl faoi láthair. Is deontóir suntasach é AE do na hOileáin Fhilipíneacha, tar éis EUR 325 milliún a sholáthar don tréimhse 2014-2020, agus an smacht reachta agus fás cuimsitheach mar réimsí fócais. Le do na hOileáin Fhilipíneacha, leantar de chomhar foriomlán AE.
B’ionann an trádáil dhéthaobhach in earraí idir AE agus na hOileáin Fhilipíneacha agus EUR18.4billiún in2022, agus is é AE an ceathrú comhpháirtí trádála is mó atá ag na hOileáin Fhilipíneacha, agus b’ionann a thrádáil leo agus 7.9% de thrádáil iomlán na tíre. Seoladh caibidlíochtaí maidir le FTA idir AE agus na hOileáin Fhilipíneacha i mí na Nollag 2015, agus reáchtáladh an chéad bhabhta díobh i mí na Bealtaine2016. , agus gnéithe trádála den soláthar poiblí, den mhaoin intleachtúil, den iomaíocht agus den inbhuanaitheacht ina gcroílár.
I mí na Bealtaine 2016, bhuaigh Rodrigo Duterte an toghchán uachtaránachta agus ghlac sé bearta conspóideacha i gcoinne gáinneáil ar dhrugaí le horduithe ‘caitheamh le marú’ as ar eascair sáruithe ar chearta an duine. D’athraigh Duterte treo bheartas eachtrach na nOileán Filipíneach, ag tógáil comhghuaillíocht nua leis an Rúis agus leis an tSín, in ainneoin na conspóide faoi Mhuir na Síne Theas, is iad na hOileáin Fhilipíneacha ceann de stáit ASEAN is éilitheoir sa díospóid sin.
, agus toghadh Ferdinand ‘Bongbong’ Marcos ina Uachtarán agus toghadh Sara Duterte, iníon an cheannaire a bhí ag dul as oifig, ina Leas-Uachtarán. Murab ionann agus Duterte, tá sé beartaithe ag Marcos taidhleoireacht níos cothroime a shaothrú idir Béising agus Washington.
, inar cáineadh go láidir na mílte marú seachbhreithiúnach agus sáruithe tromchúiseacha eile ar chearta an duine a bhaineann le comhrac an Uachtaráin Rodrigo Duterte i gcoinne drugaí. go scaoilfí saor láithreach agus go neamhchoinníollach an tSeanadóir Filipíneach, Leila De Lima, duine de na cáinteoirí is láidre den iar-Uachtarán Duterte.
F. íٲԱ
Tá an caidreamh idir AE agus íٲԱ bunaithe ar an . Leithdháileadh EUR 400 milliún san iomlán don tréimhse2014-2020, ag díriú ar an dea-rialachas, ar an bhfuinneamh agus ar an athrú aeráide, go háirithe i nDeilt Mekong. , tugtar aghaidh ar shaincheisteanna ríthábhachtacha agus ar phríomhréimsí don tír.
Thug an Pharlaimint a toiliú don dá chomhaontú i mí Feabhra 2020 agus tháinig an Comhaontú Saorthrádála i bhfeidhm i mí Lúnasa 2020. Is éard atá i gceist leis an gComhaontú Saorthrádála deireadh a chur láithreach le65% de tharaifí ar onnmhairí AE chuig íٲԱ agus le71% de na dleachtanna sin ar allmhairí ó íٲԱ. Déanann Coiste Pharlaimint na hEorpa um Thrádáil Idirnáisiúnta (INTA) faireachán ar chur chun feidhme an Chomhaontaithe Saorthrádála.
Tá íٲԱ ar cheann de na samplaí is rathúla de thír a d’aistrigh ó chóras eacnamaíoch cumannach teipthe go geilleagar oscailte atá margadh-dhírithe. Tá sé ar cheann de na tíortha is mó fás i réigiún ASEAN. , agus b’ionann na sreafaí trádála iomlána agus EUR 64.2 billiún. Tá an tAontas ar cheann de na hinfheisteoirí coigríche is mó i íٲԱ, go háirithe san earnáil próiseála agus monaraíochta tionsclaíche.
chun bunús dlí a leagan síos do rannpháirtíocht íٲԱ in oibríochtaí bainistithe géarchéime an Aontais.
Tá staid chearta an duine i íٲԱ ag dul in olcas, le cniogbheartaíocht ar easaontas ag dul i méid agus líon na ngabhálacha mar gheall ar ghníomhaíochtaí ‘frithstáit’ ag dul i méid. Is stát cumannach aon pháirtí é íٲԱ nach bhfuil aon saoirse pholaitiúil aige. don 15ú Tionól Náisiúnta agus do Chomhairlí an Phobail ar an leibhéal áitiúil. Bhuaigh Páirtí Cumannach íٲԱ (VCP) na toghcháin, ag coinneáil smacht iomlán ar na meáin agus ar an bpróiseas toghcháin, gan aon ghníomhaireacht neamhspleách ag déanamh maoirseachta ar an vótáil. Chuir an próiseas toghcháin, atá go hiomlán faoi rialú an stáit, deireadh le 64 as 75 iarrthóir féinainmnithe agus gabhadh beirt iarrthóirí neamhspleácha.
maidir le íٲԱ inar iarradh go scaoilfí saor láithreach agus gan choinníoll cosantóirí uile chearta an duine agus iriseoirí uile, agus cháin sí mí-úsáid forálacha dlíthiúla diansmachtúla lena gcuirtear srian ar chearta agus ar shaoirsí bunúsacha. D’iarr sí freisin ar an rialtas ligean d’eagraíochtaí neamhspleácha meán feidhmiú agus d’iarr sí go mbunófaí sásra neamhspleách chun faireachán a dhéanamh ar chearta an duine.
In oifig le breis agus deich mbliana anuas, tá dianbheartas frithéillithe forbartha ag ceannaire Pháirtí Cumannach íٲԱ, Nguyễn Phú Trọng. I mí an Mheithimh 2022, briseadh as a phost aire sláinte na tíre Nguyễn Thanh Long agus Méara Hanáí Chu Ngọc Anh agus gabhadh iad de bharr líomhaintí maidir le calaois EUR 169 milliún a bhain le fearais tástála COVID-19. Gabhadh oifigigh ardchéime eile freisin. De réir , agus milleadh a fheachtas frithéillithe mar gheall ar an srian leanúnach ar ghuthanna criticiúla.
G. An Téalainn
Thug an tAontas agus an Téalainn an chaibidlíocht maidir le comhaontú comhpháirtíochta agus comhair chun críche i mí an Mhárta2013, ach cuireadh stop leis tar éis an coup mhíleata in2014. I míMheán Fómhair2022, chuir an tAontas agus an Téalainn bailchríoch ar théacs CCC, rud a chuir clabhsúr leis an bpróiseas caibidlíochta. Cuireann CCC feabhas ar an idirphlé polaitiúil agus ar an gcomhar i raon réimsí beartais, lena n-áirítear an comhshaol, fuinneamh, an t-athrú aeráide, iompar, eolaíocht agus teicneolaíocht, trádáil, fostaíocht, gnóthaí sóisialta, cearta an duine, oideachas, talmhaíocht, neamhleathadh, frithsceimhlitheoireacht, an comhrac i gcoinne an éillithe agus na coireachta eagraithe, chomh maith leis an imirce agus an cultúr.
agus is í an Téalainn an 26ú comhpháirtí trádála is mó atá ag an Aontas ar domhan. In2022, b’ionann an trádáil dhéthaobhach in earraí agus EUR42.1billiún. Tá an Téalainn ar cheann de na cinn scríbe is tábhachtaí d’infheistíochtaí Eorpacha laistigh de ASEAN, le EUR19.8billiún i stoic amach. Tosaíodh an chaibidlíocht maidir leis an gComhaontú Saorthrádála arís i mí Lúnasa2021, tar éis do chainteanna titim as a chéile in2014, i ndiaidh an coup míleata. , a mbeidh an inbhuanaitheacht ina chroílár. Bhí an chéad bhabhta caibidlíochta ar siúl i mí Mheán Fómhair2023 sa Bhruiséil, agus bhí an dara babhta ar siúl i mí Eanáir2024 in Bangkok.
Ó2014 i leith, tá an lucht míleata tar éis an freasúra a chur faoi chois tríd an dlí míleata a fhorchur, agus tuairiscíodh sáruithe ar chearta an duine. Bhuaigh an páirtí atá ar son an airm an t-olltoghchán i mí an Mhárta2019, cé gurbh ann do líomhaintí i ndáil le cúbláil. Ceapadh Prayuth Chan-ocha, Príomh-Aire ó2014 go2019 faoin gComhairle Náisiúnta um Shíocháin agus um Ord (NCPO), mar Phríomh-Aire i mí an Mheithimh2019. Cé gur tháinig deireadh oifigiúil le riail an junta i mí Iúil2019, tá tionchar ag an arm ar an rialtas go fóill. Chinn ó oifig, toisc go gceaptar gur fhan sé rófhada thar theorainneacha a théarma. Rialaigh cinneadh críochnaitheach na Cúirte Bunreachtúla i míMheán Fómhair2022, áfach, nach raibh an teorainn téarma 8 mbliana ídithe ag an bPríomh-Aire Prayuth Chan-ocha.
Rinneadh Rí Maha Vajiralongkorn a chorónú i mí na Bealtaine 2019. Áiríodh éilimh ar athchóiriú mhonarcacht na Téalainne in agóidí sa Téalainn i gcoinne an rialtais mhíleata. I mí Feabhra2020, spreagadh an chéad bhabhta agóidí le , páirtí freasúra a bhfuil tóir air i measc daoine óga agus a bhí sa tríú háit ó thaobh líon suíochán de i dTeach na nIonadaithe tar éis na dtoghchán i mí an Mhárta2019. D’fhógair Rialtas na Téalainne staid éigeandála i mí Dheireadh Fómhair2020, agus d’fhorchoimeád sé an ceart chun curfiú agus dlí míleata a fhorchur. I mí Mheán Fómhair2021, chuir Rialtas na Téalainne síneadh leis an staid éigeandála, rud a chuir moill ar agóidí, in éineacht leis an méadú atá ag teacht ar líon na n-ionchúiseamh è-é i gcoinne agóideoirí. Mar sin féin, leanann an ghluaiseacht faoi stiúir mac léinn de bheith ag slógadh ó am go ham.
. Bhuaigh an Páirtí leasaitheach Move Forward an chuid is mó de na suíocháin, ach tar éis na caibidlíochta, bhí sé eisiata ón rialtas. Chuir go leor reachtóirí coimeádacha bac ar cheannaire an pháirtí ag an am, Pita Limjaroenrat, a bheith ina phríomh-aire sa chéad vóta parlaiminteach i mí Iúil2023. Bhí Srettha Thavisin de Pháirtí Pheu Thai ina Príomh-Aire nua, agus é i gceannas ar chomhrialtas rialaithe le páirtithe le tacaíocht mhíleata, iar-naimhde Pheu Thai.
I mí Eanáir2020 in Kuala Lumpur, sheol an Téalainn próiseas síochána go hoifigiúil le grúpaí ceannairceacha i gcúigí an deiscirt inar Moslamaigh iad formhór an daonra. Rinne an Mhalaeisia idirghabháil ar an gcaibidlíocht. In ainneoin gur fógraíodh sos cogaidh i mí Aibreáin2020, tharla roinnt buamáil fós in2021 agus2022.
I mí Mheán Fómhair2021, thug Parlaimint na Téalainne formheas tosaigh dá bille maidir le cosc ar chéasadh agus ar fhuadach forfheidhmithe agus é a chur faoi chois,tar éis moill a chur ar a thabhairt isteach ar feadh14 bliana tar éis don Téalainn Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe in aghaidh na Céastóireachta agus in aghaidh Íde nó Pionóis eile atá Cruálach, Mídhaonna nó Táireach a shíniú in2007. Ghlac an Pharlaimint roinnt rún maidir le cearta an duine, oibrithe imirceacha agus cearta saothair sa Téalainn.
I mí an Mheithimh2023, ghlac an Pharlaimint rún maidir leis an gComhaontú Comhpháirtíochta agus Comhair idir an tAontas agus an Téalainn, a ghabhann lena toiliú leis an gComhaontú Comhpháirtíochta agus Comhair idir an tAontas agus an Téalainn a síníodh le linn Chruinniú Mullaigh AE-ASEAN sa Bhruiséil i mí na Nollag2022. Ba dhíol sásaimh don Pharlaimint tabhairt i gcrích CCC mar chomhaontú cuimsitheach nua-aimseartha a chuidíonn le freagairt níos fearr a thabhairt ar na dúshláin atá ann faoi láthair. D’iarr an Pharlaimint freisin go mbeadh taisteal gan víosa chun na Téalainne ann do shaoránaigh uile AE agus bhí sí i bhfabhar oibriú i dtreo córas taistil gan víosa chun taisteal chuig an Aontas a bheith ar fáil do shaoránaigh na Téalainne.
H. An Chambóid
Téann caidreamh an Aontais leis an gCambóid siar go dtí. Is é AE an deontóir is mó atá ag an tír, agus leithdháil sé EUR410milliún do thréimhse2014-2020 chun rialachas agus an smacht reachta a fheabhsú agus i gcomhair Bhinse Fiosruithe an Khmer Rouge freisin. foráiltear do thart ar EUR500milliún i gcabhair don Chambóid chun cabhrú leis an tír borradh a chur faoi fhorbairt eacnamaíoch na Cambóide.
agus EUR6.3billiún. Is é an tAontas an cúigiú comhpháirtí trádála is mó atá ag an gCambóid, arb ionann é agus9% de thrádáil iomlán na tíre.
D’fhág blianta de chogadh cathartha an Chambóid ar cheann de na stáit is boichte san Áise Thoir Theas. Tar éis Chomhaontuithe Síochána Pháras 1991, ghlac an Chambóid bunreacht in1993, lenar leagadh síos an bhunchloch i gcomhair stát ilpháirtí, daonlathach agus liobrálach. Bhuaigh Hun Sen agus a pháirtí ceannasach, Páirtí Phobal na Cambóide (CPP), an t-olltoghchán i mí Iúil2018, ach mhaígh an freasúra nach raibh an próiseas toghcháin cóir ná cothrom. Gabhadh iarcheannaire National Rescue Party [Pháirtí Náisiúnta Tarrthála] (CNRP) na Cambóide, Kem Sokha, i mí Mheán Fómhair2017, agus go bhfuil iarcheannaire CNRP Sam Rainsy ar deoraíocht féin-fhorchurtha ó2015. Díscaoileadh CNRP i mí na Samhna 2017. I mí an Mhárta 2021, ghearr Cúirt Dúiche Phnom Penh tréimhse phríosúnachta in absentia25 bliana ar Sam Rainsy as comhcheilg líomhnaithe chun Rialtas an Phríomh-Aire Hun Sen a chur as cumhacht. Níor ceadaíodh dó vótáil ná seasamh i dtoghchán ach an oiread.
I mí Feabhra2020, chinn an Coimisiún cuid de na fabhair tharaife a deonaíodh don Chambóid faoi scéim trádála Gach Ní seachas Airm a tharraingt siar mar gheall ar na sáruithe tromchúiseacha agus córasacha ar phrionsabail chearta an duine a chumhdaítear sa Chúnant Idirnáisiúnta ar Chearta Sibhialta agus Polaitiúla. Tá geilleagar na Cambóide ag brath ar chúnamh idirnáisiúnta agus ar onnmhairí éadaigh, agus tá sé an-íogair do chostais saothair. Le tarraingt siar na bhfabhar taraife, agus trí tharaifí caighdeánacha an Aontais a chur ina n-ionad, déantar difear go príomha do tháirgí éadaigh agus coisbhirt, arbh ionann é agus thart ar aon chúigiú nó EUR1billiún d’onnmhairí bliantúla na Cambóide chuig an Aontas.
áá don Tionól Náisiúnta.Bhuaigh CPP, an páirtí rialaithe, atá cleamhnaithe le fada an lá le huathlathaí Hun Sen, 120 as 125 suíochán sa Tionól Náisiúnta. Dícháilíodh an t-aon fhreasúra fiúntach, an Páirtí Candlelight, ón rás ar theicníocht, agus bhí bagairt pionóis ar aon duine a bhí ag déanamh baghcatáil ar an vótaíocht. Le bua CPP, réitíodh an bealach don fhógra ón bPríomh-Aire Hun Sen go mbeadh sé ag éirí as agus ag tabhairt na ceannaireachta dá mhac Hun Manet, a ceapadh ina Phríomh-Aire i mí Lúnasa2023.
I mí Feabhra 2022, chuir an rialtas ar athló teacht i bhfeidhm ‘gheata náisiúnta idirlín’ conspóideach, lena ndéanfaí trácht idirlín uile sa tír a stiúradh trí bhalla dóiteáin ar stíl na Síne. Chuir an rialtas an milleán ar mhoilleanna a bhaineann leis an bpaindéim agus shéan sé go raibh tionchar ag cáineadh tromchúiseach ó abhcóidí saoirse cainte air.
I , inar iarradh ar Rialtas na Cambóide deireadh a chur le hionchúiseamh Kem Sokha a raibh cúis pholaitiúil leis. I inar iarradh go gcuirfí deireadh le gach cúiseamh i gcoinne Kem Sokha.
sa Chambóid atá ag dul in olcas agus an chos ar bolg a rinneadh faoi bhréagriocht na cosanta ar COVID-19. D’iarr sí ar na fórsaí slándála staonadh ó fhorneart neamhriachtanach agus iomarcach i gcoinne agóideoirí síochánta agus deireadh a chur le gach cineál ciaptha, ciapadh breithiúnach san áireamh.
Chiontaigh cúirt sa Chambóid20 polaiteoir agus gníomhaí freasúra i dtriail mar ‘feachtas géarleanúna’. I measc na ndaoine a ciontaíodh i bpianbhreith mhí an Mhárta 2022 bhí ceannairí an fhreasúra ar deoraíocht Sam Rainsy, Eng Chai Eang, Mu Sochua agus daoine eile. . Rith an Pharlaimint .
, á iarraidh go scaoilfí saor láithreach agus gan choinníoll é agus gach oifigeach agus gníomhaí freasúra a ciontaíodh nó a coinníodh ar chúiseanna polaitiúla.
I. Բó
Tá dlúthchomhar idir AE agus Բó i réimsí an ghnó, na heolaíochta agus na teicneolaíochta. I mí Feabhra2019, dhaingnigh AE agus Բó trí chomhaontú ‘den ghlúin nua’: an , an agus an . Tháinig an FTA le Բó i bhfeidhm i mí na Samhna2019. Ceapadh na comhaontuithe sin chun borradh a chur faoi naisc pholaitiúla, eacnamaíocha agus trádála, agus chun dleachtanna custaim a laghdú go suntasach. Tá bacainní teicniúla agus neamhtharaife ar thrádáil earraí á mbaint thar raon leathan earnálacha.
in 2022 agus an dara comhpháirtí trádála is mó atá ag an Aontas in earraí. In2022, shroich trádáil in earraí idir an tAontas agus Բó EUR52.4billiún. B’ionann onnmhairí an Aontais go Բó agus EUR31.7billiún, agus b’ionann allmhairí ó Shingeapór agus EUR20.7billiún san iomlán. Rangaíodh Բó mar an22ú comhpháirtí trádála marsantais is mó ar fud an domhain le AE in2022. B’ionann trádáil i seirbhísí idir an tAontas agus Բó agus EUR57.5billiún in2022. Shroich stoic IDC an Aontais a bhí i Բó EUR263.3billiún in2022. Is ceann scríbe mór é Բó d'infheistíochtaí Eorpacha san Áise, agus is é an dara infheisteoir Áiseach is mó san Aontas é.
Go luath i mí na Nollag2021, bhí cainteanna idir an tAontas agus Բó maidir leis an trádáil dhigiteach dhéthaobhach a neartú, lena n-áirítear comhpháirtíocht dhigiteach chuimsitheach idir an tAontas agus Բó a chur chun cinn agus comhar maidir leis an intleacht shaorga agus rialachas sonraí a fheabhsú chun muinín tomhaltóirí a chothú, intuarthacht agus deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú do ghnólachtaí, agus chun teacht chun cinn bacainní gan údar ar an trádáil dhigiteach a bhaint agus a chosc.
. Bhuaigh Lee Hsien Loong ón People’s Action Party [ó Pháirtí Gníomhaíochta an Phobail] (PAP)83 as93 shuíochán sa Pharlaimint, agus bhí an toradh is fearr go dtí seo ag an ngrúpa freasúra is mó, Páirtí an Lucht Oibre, le 10 suíochán. Níor chaill PAP toghchán riamh roimhe sin agus bhí sé i gceannas ar an gcathairstát ó1959 i leith. Tá sé ráite ag an bPríomh-Aire Lee Hsien Loong le fada go dtabharfadh sé an chumhacht uaidh sula mbeadh sé70 bliain d’aois in2022. I mí Aibreáin2021, d’fhógair an Leas-Phríomh-Aire Heng Swee Keat, a ainmníodh mar chomharba Lee Hsien Loong, a chinneadh seasamh siar. Bhí Lawrence Wong ina cheannaire nua ar PAP rialaithe agus, dá bhrí sin, ina Leas-Phríomh-Aire. Tháinig sé i gcomharbacht ar Lee Hsien Loong mar Phríomh-Aire i mí na Bealtaine2024.
, agus toghadh Tharman Shanmugaratnam ina naoú ceann stáit na tíre.
I mí Dheireadh Fómhair2021, , arb é is aidhm dó dul i ngleic leis an gcoimhlint eachtrach i bpolaitíocht intíre. Cé go dtacaíonn sí le hobair na sochaí sibhialta, d’iarr Parlaimint na hEorpa go gcuirfí deireadh le pionós an bháis.
, tugadh páirtithe leasmhara éagsúla le chéile chun plé a dhéanamh ar bhealaí chun infheistíochtaí glasa agus inbhuanaithe san Áise Thoir Theas a éascú.
J. Brúiné Darasalám
Tá an stát rialaithe ag Sabhdán Bhrúiné Darasalám, Hassanal Bolkiah, ó1967 i leith, agus tá an Prionsa Billah Bolkiah ag glacadh freagrachtaí air féin. Níl a leithéid de rud ann agus liobrálú polaitiúil. I mí Aibreáin 2019, cuireadh clár reachta nua i ngníomh chun cur chuige atá bunaithe ar Sharia a ionchorprú, cineálacha nua pionóis a fhorchur, lena n-áirítear bású le clocha do ghnéas aerach agus d’adhaltranas, agus teascadh géag do ghoid. Tar éis raic idirnáisiúnta a tharraingt, chuir Brúiné síneadh le moratóir ar phionós an bháis.
Tá feabhas gníomhach á chur ag an Aontas ar a chaidreamh le Brúiné, ach níl aon chreat-chomhaontú ann. Táthar i mbun caibidlíocht ar Chomhaontú Comhpháirtíochta agus Comhair idir AE agus Brúiné faoi láthair agus cumhdófar raon leathan réimsí polaitiúla agus eacnamaíocha leis. Baineann an trádáil idir AE agus Brúiné le hinnealra, mótarfheithiclí agus ceimiceáin den chuid is mó.
Is trí ASEAN is mó a láimhseáiltear an caidreamh idir an tAontas Eorpach agus Brúiné, agus ghlac Brúiné ról an chathaoirligh air féin in2021 leis an téama ‘Déanaimid Cúram de Nithe, Déanaimid Ullmhúcháin, Bíonn Rath Orainn’. I mí Lúnasa2021, ceapadh Leas-Aire Gnóthaí Eachtracha Bhrúiné Erywan Yusof mar Thoscaire Speisialta ASEAN chuig Maenmar, a bhfuil sé de chúram air idirghabháil a dhéanamh le junta Mhaenmar.
Mhéadaigh an teannas idir an tSín agus éilitheoirí Oirdheisceart na hÁise i ndíospóidí críochach Mhuir na Síne Theas le linn2022. Cé go raibh Brúiné ina tost go dtí seo, rinne sí a chéad ráiteas aontaobhach riamh maidir le Muir na Síne Theas i mí Iúil2022, mar thír a bhfuil éilimh iomaíocha aici. Mar sin féin, seachnaíonn beartas Brúiné cur chuige achrannach leis an tSín maidir le díospóid Mhuir na Síne Theas, le teann eagla go ndéanfaidh sé dochar do naisc dhéthaobhacha eacnamaíocha.
D’fhógair Sabhdán Bhrúiné Darasalám atheagar luath na n-airí i mí an Mheithimh2022. Coinníonn an Sabhdán post an phríomh-aire, mar aon leis na punanna cosanta, gnóthaí eachtracha agus airgeadais agus eacnamaíocha. Don chéad uair, ceapadh bean mar aire (don oideachas).
. Reáchtáil sí seimineár i ndáil leis an athrú aeráide faoin téama ‘Acmhainneacht Réigiúnach a Fhorbairt maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide agus Maolú ar an Athrú Aeráide’.
Rith an Pharlaimint . D’athdhearbhaigh sí gur cháin sí pionós an bháis agus chuir sí i bhfios go láidir go sáraíonn forálacha Chód Coiriúil Sharia oibleagáidí Bhrúiné faoin dlí idirnáisiúnta um chearta an duine.
K. Laos
. Tá Laos ar an mbóthar ceart chun aistriú ó stádas na dtíortha is lú forbairt faoi 2026, agus tá a naoú Plean Forbartha Socheacnamaíoch Náisiúnta do 2021-2025 ailínithe le á Oibre 2030 na Náisiún Aontaithe don Fhorbairt Inbhuanaithe, arb é is aidhm dó fás inbhuanaithe, glas agus cuimsitheach a chur chun cinn. Tá an tAontas tiomanta do thacaíocht a thabhairt do Dhaon-Phoblacht Dhaonlathach Laos agus í ag obair i dtreo forbairt inbhuanaithe chuimsitheach.
I mí Dheireadh Fómhair2021, sheol an tír a céad ardán náisiúnta teagaisc agus foghlama digití, a bhuí le tacaíocht ón Aontas Eorpach, ó UNICEF agus ón gComhpháirtíocht Dhomhanda um Oideachas chun cianfhoghlaim a éascú do mhic léinn agus do mhúinteoirí le linn phaindéim COVID-19. , foráiltear do leithdháileadh táscach iomlán EUR83milliún don chéad chéim2021-2024.
(i ndiaidh na Téalainne, na Síne agus íٲԱ), agus is ionann é sin agus4.2% de thrádáil iomlán na tíre. B’ionann an trádáil iomlán idir AE agus Laos agus EUR533mhilliún in2022. In ainneoin athchóirithe eacnamaíocha, tá an tír fós bocht agus tá sí ag brath ar chabhair idirnáisiúnta. Mar thír is lú forbairt, baineann sí tairbhe as scéim trádála AE ‘Gach Ní seachas Airm’.
Is stát aon-pháirtí é Laos. Tá diansmacht ag Daonpháirtí Réabhlóideach Laos (LPRP), atá i gcumhacht ó dheireadh an chogaidh chathartha in1975, ar an tír agus ní cheadaítear d’aon fhreasúra inti dul ina aghaidh. Reáchtáil Laos toghcháin pharlaiminteacha i mí Feabhra2021 don naoú Tionól Náisiúnta, ina raibh164 shuíochán, ar bhain an páirtí rialaitheach Daonpháirtí Réabhlóideach LPRP158 díobh amach, agus ar éirigh le hiarrthóirí neamhspleácha sé cinn díobh a bhaint amach. I mí an Mhárta2021, le linn oscailt an Tionóil Náisiúnta, thogh Laos a Uachtarán, Thongloun Sisoulith, Ardrúnaí an pháirtí rialaitheach, LPRP, a bhí ina Phríomh-Aire roimhe sin ó mhí Aibreáin2016.
Tá caidreamh níos daingne á chothú ag Laos leis an tSín agus le ASEAN, agus é ag iarraidh infheistíocht níos mó a mhealladh. Tá fás inbhuanaithe eacnamaíoch os cionn7% ann ó2014 i leith mar thoradh ar athchóirithe eacnamaíocha. Thug paindéim COVID-19 dúshláin athnuaite don chlár oibre sin, rud a rinne difear mór don fhás eacnamaíoch.
Tá tábhacht ar leith ag baint le staid chearta an duine do AE, lena n-áirítear staid na ndaoine atá easáitithe ag tógálacha ollmhóra damba ar Abhainn Mekong. Le costas beagnach aon trian de OTI bliantúil Laos, osclaíodh iarnród nua414 ciliméadar a nascann an tSín le príomhchathair Vientiane go luath i mí na Nollag2021 mar chuid de Thionscnamh Creasa agus Bóthair Bhéising.
Ag Comhdhálacha na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair sa Ghinéiv, d’iarr an tAontas ar Laos aghaidh a thabhairt ar shaincheist an teacht i dtír gnéasach ar leanaí. I mí Iúil 2022, chuir an tAontas in iúl gur cúis imní dó an easpa dul chun cinn atá déanta maidir le haghaidh a thabhairt ar sháruithe seanbhunaithe ar chearta an duine in Laos agus d’áitigh sé ar na húdaráis oibleagáidí na tíre maidir le cearta an duine a chomhlíonadh faoin gCónaidhm Idirnáisiúnta um Chearta an Duine (FIDH) agus faoina balleagraíocht Lao Movement. D’eisigh an dá eagraíocht páipéar faisnéise ina raibh achoimre ar fhorbairtí chearta an duine in Laos. .
D’iarr an Pharlaimint an athuair ar Rialtas Laos deireadh a chur le ciapadh agus gabháil agus coinneáil threallach chosantóirí chearta an duine, iriseoirí neamhspleácha agus gníomhaithe sóisialta, agus urraim a thabhairt do chearta na saoirse chun tuairimí a nochtadh agus saoirse comhlachais agus do chearta mionlach, ag meabhrú do Laos a oibleagáidí idirnáisiúnta faoi na conarthaí um chearta an duine atá daingnithe aici.
L. An Mhalaeisia
Mar thoradh ar an gcaibidlíocht a thosaigh in 2015, le linn Chruinniú Mullaigh AE-ASEAN sa Bhruiséil. Cuireann CCC creat uileghabhálach ar fáil arb é is aidhm dó an comhar déthaobhach a neartú, go háirithe i réimsí na trádála agus na hinfheistíochta, an airgeadais agus an fhuinnimh.
Cuireadh na caibidlíochtaí maidir le comhaontú saorthrádála idir AE agus an Mhalaeisia ar feitheamh i mí Aibreáin2012 arna iarraidh sin ag an Malaeisia, tar éis seacht mbabhta caibidlíochta. I mí an Mhárta2017, phléigh an tAontas agus an Mhalaeisia forálacha nua a chur isteach agus tháinig siad ar chomhaontú ina leith i bprionsabal. Tá dhá chomhaontú á gcaibidliú faoi láthair, comhaontú saorthrádála agus comhaontú comhpháirtíochta deonaí maidir le Forfheidhmiú an Dlí, Rialachas agus Trádáil i dtaca le Foraoisí. Cuireann geilleagar na Malaeisia atá ag teacht chun cinn deiseanna tarraingteacha trádála ar fáil don Aontas. Tá méadú ag teacht ar an trádáil idir an tAontas agus an Mhalaeisia, agus tá fás níos mó ná50% tagtha uirthi ó2010 i leith. Is é an tAontas an ceathrú comhpháirtí trádála is mó atá ag an Malaeisia, agus is í an Mhalaeisia an tríú comhpháirtí trádála is mó atá ag an Aontas laistigh de ASEAN (i ndiaidh Shingeapór agus íٲԱ). Tháinig méadú de réir a chéile ar allmhairí an Aontais ón Malaeisia, arbh ionann é agus EUR35.5billiún in2022, agus b’ionann onnmhairí an Aontais chuig an Malaeisia agus EUR14.7billiún. Tá fás leanúnach tagtha ar bharrachas foriomlán trádála na Malaeisia leis an Aontas thar na blianta, agus b’ionann an barrachas sin agus EUR20.8billiún in2022. Is táirgí tionsclaíocha is mó atá i dtrádáil dhéthaobhach idir an tAontas agus an Mhalaeisia, agus is ionann sin agus níos mó ná90% den trádáil. Mar thoradh ar bheartais agus ionchais léirscaoilte na Malaeisia do chomhaontú saorthrádála, mhéadaigh infheistíocht AE sa Mhalaeisia go EUR28.7billiún in2021.
I mí an Mhárta2019, d’fhógair an Coimisiún gur cheart úsáid ola pailme i mbreosla iompair a chéimniú amach bunaithe ar an Treoir maidir le Fuinneamh In-athnuaite, lena leagtar síos sprioc32% mar sprioc bithfhuinnimh inbhuanaithe. Rinne an Indinéis agus an Mhalaeisia agóid i gcoinne EDT agus chuir siad gearáin faoina bráid. I mí Eanáir2021, lean an Mhalaeisia, an dara táirgeoir ola pailme is mó ar domhan, sampla na hIndinéise trí ghearán a dhéanamh le EDT faoi rialacha an Aontais maidir le bithbhreoslaí. I mí Dheireadh Fómhair2021, ghlac an Chomhairle . Den chéad uair, cuireadh an Mhalaeisia le liosta liath Iarscríbhinn II. Cé go meastar gur saincheist mhór í ola pailme sna cainteanna faoin gcomhaontú saorthrádála idir an tAontas agus an Mhalaeisia, is ionann í agus níos lú ná5% d’allmhairí an Aontais ón Malaeisia. Mar sin féin, tá ganntanas domhanda ola inite mar thoradh ar ionradh na Rúise ar an Úcráin, rud a d’fhéadfadh cabhrú leis an Malaeisia sciar den mhargadh ola pailme a fháil ar ais san Aontas. Táthar ag súil go dtiocfaidh méadú ar éileamh an Aontais ar ola inite dhomhanda in2024 mar gheall ar sholáthairtí ganna ola lus na gréine agus ola soighe. I toisc gur dhiúltaigh painéal breithnithe do ghearán ón Malaeisia i gcoinne cinneadh ón Aontas gur cheart deireadh a chur le bithdhíosal a dhéantar as ola pailme a áireamh mar bhithbhreosla in-athnuaite.
I maidir le feistis de chruach dosmálta ón tSín agus ón Téaváin go ceann 5 bliana eile, lenar leathnaíodh na bearta go dtí an Mhalaeisia toisc go raibh na príomhchodanna is gá chun feistis de chruach dosmálta a tháirgeadh ón tSín á n-allmhairiú ag cuideachtaí sa tír.
I mí an Mheithimh 2022, d’fhógair Rialtas na Malaeisia go gcuirfí deireadh lena phionós báis éigeantach. Is céim chun tosaigh é seo agus is cinneadh eiseamláireach é sa réigiún. Mhol an tAontas d’údaráis na tíre bearta nithiúla a dhéanamh chun an comhaontú a chur ina dhlí go pras. I , a bhuaigh an chomhghuaillíocht faoi stiúir cheannaire an fhreasúra Anwar Ibrahim, agus comhghuaillíocht ina dhiaidh sin lena n-áirítear páirtí Ioslamach na tíre.
ar feadh téarma5 bliana, mar chuid de chóras monarcachta rothlaí na Malaeisia. Is é Sultan Ibrahim an Sabhdán do stát Johor i Malaeisia.
Ina rúin, tá cáineadh déanta ag Parlaimint na hEorpa ar phionós an bháis, easpa urraime do chearta na ndaoine LADTIA+ agus ar chiúnú na míshástachta poiblí, mar aon le heaspa cur in iúl síochánta a bheith ann, díospóireacht phoiblí san áireamh.
I mí an Mheithimh2023, , a ghabhann lena toiliú leis an gComhaontú Comhpháirtíochta agus Comhair, ina luaitear go soláthraíonn sé creat dlíthiúil láidir chun caidreamh déthaobhach polaitiúil agus eacnamaíoch a neartú agus chun saincheisteanna a bhaineann leis an leas réigiúnach agus domhanda a phlé, amhail an daonlathas, cearta an duine agus an ceartas idirnáisiúnta a chur chun cinn, an creat idirnáisiúnta maidir le neamhleathadh arm ollscriosta a neartú, an comhrac i gcoinne na sceimhlitheoireachta agus an éillithe.
Samuel Cantell / Jorge Soutullo