合法博彩网站

Ustanowiona w听2009听r. polityka Partnerstwa Wschodniego UE obejmuje sze艣膰 pa艅stw, kt贸re wchodzi艂y niegdy艣 w听sk艂ad Zwi膮zku Radzieckiego: Armeni臋, Azerbejd偶an, 叠颈补艂辞谤耻艣, Gruzj臋, Mo艂dawi臋 i听Ukrain臋. Partnerstwo powsta艂o, aby wspiera膰 w听tych pa艅stwach reformy polityczne, spo艂eczne i听gospodarcze zmierzaj膮ce do wi臋kszej demokratyzacji i听dobrych rz膮d贸w, bezpiecze艅stwa energetycznego, ochrony 艣rodowiska i听rozwoju spo艂eczno-gospodarczego. Wszyscy uczestnicy z听wyj膮tkiem Bia艂orusi s膮 cz艂onkami Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest.
W czerwcu 2023听r. 惭辞艂诲补飞颈补 i Ukraina otrzyma艂y status kraj贸w kandyduj膮cych do UE, a 14 grudnia 2023听r. Rada Europejska podj臋艂a 诲别肠测锄箩臋 o rozpocz臋ciu negocjacji akcesyjnych z obydwoma krajami, gdy tylko ostatnie nierozstrzygni臋te kwestie ustawodawcze zostan膮 wdro偶one w zadowalaj膮cy spos贸b.

Ukraina

Przez ostatnie dziesi臋膰 lat Ukraina jest kluczowym partnerem UE o ogromnym znaczeniu geopolitycznym i bezprecedensowym wp艂ywie na polityk臋 UE. Parlament Europejski zdecydowanie popiera d膮偶enie Ukrainy do integracji europejskiej i zbudowa艂 silne i bliskie wi臋zi ze swoim ukrai艅skim odpowiednikiem, czyli Rad膮 Najwy偶sz膮 Ukrainy.

Dramatyczne wydarzenia, jakie od listopada 2013听r. rozgrywaj膮 si臋 na Ukrainie, w du偶ej mierze s膮 pok艂osiem prounijnych protest贸w przeciwko decyzji 贸wczesnego prezydenta Wiktora Janukowycza o听niepodpisaniu uk艂adu o听stowarzyszeniu z听UE. Euromajdan ostatecznie doprowadzi艂 do zmiany rz膮du i听do wybor贸w parlamentarnych w听pa藕dzierniku 2014听r., w听wyniku kt贸rych w艂adz臋 przej臋艂y partie proeuropejskie i听proreformatorskie.

W marcu 2014 r. Rosja bezprawnie zaanektowa艂a Krym, za艣 wschodnia cz臋艣膰 Ukrainy pogr膮偶y艂a si臋 w听konflikcie zbrojnym podsycanym przez separatyst贸w wspieranych przez Rosj臋.

Pomimo wynegocjowanych w听2015听r. porozumie艅 mi艅skich i听ustanowienia format贸w negocjacyjnych, takich jak tr贸jstronna grupa kontaktowa (Organizacja Bezpiecze艅stwa i Wsp贸艂pracy w Europie, Rosja i听Ukraina) i听czw贸rka normandzka (Rosja, Ukraina, Niemcy i听Francja), okresowo wznawiane starcia zbrojne zrodzi艂y w膮tpliwo艣ci co do trwa艂o艣ci rozejmu. Sankcje gospodarcze UE wobec Rosji by艂y zwi膮zane z pe艂nym przestrzeganiem przez Moskw臋 porozumie艅 mi艅skich i by艂y okresowo odnawiane.

W czerwcu 2017听r. zacz膮艂 obowi膮zywa膰 ruch bezwizowy mi臋dzy UE a听Ukrain膮, umo偶liwiaj膮cy obywatelom ukrai艅skim posiadaj膮cym paszporty biometryczne na maksymalnie 90-dniowy pobyt na terenie UE, poniewa偶 Ukraina spe艂ni艂a warunki okre艣lone w听planie dzia艂ania na rzecz liberalizacji re偶imu wizowego.

mi臋dzy UE a Ukrain膮 tymczasowo i听cz臋艣ciowo obowi膮zywa艂 od 1听listopada 2014听r., a听nast臋pnie wszed艂 w听偶ycie 1听wrze艣nia 2017听r. Pog艂臋biona i听kompleksowa umowa o听wolnym handlu, b臋d膮ca jednym z听podstawowych element贸w uk艂adu, zacz臋艂a w听pe艂ni obowi膮zywa膰 w听dniu 1听stycznia 2016听r.

Opr贸cz wsparcia politycznego od 2014听r. do lutego 2022听r. UE i jej instytucje finansowe uruchomi艂y w celu wsparcia procesu reform na Ukrainie. UE w听ramach wsp贸lnie ustalonego programu reform 艣ci艣le monitoruje post臋py w听szeregu obszar贸w priorytetowych, takich jak: walka z korupcj膮, reforma s膮downictwa, reformy konstytucyjne i wyborcze, efektywno艣膰 energetyczna, reforma administracji publicznej oraz poprawa otoczenia biznesowego.

Podczas wybor贸w prezydenckich w kwietniu 2019听r. prezydent Petro Poroszenko zosta艂 pokonany przez Wo艂odymyra Ze艂enskiego, kt贸ry rozwi膮za艂 parlament i w lipcu 2019听r. rozpisa艂 wybory przedterminowe, w kt贸rych jego partia S艂uga Narodu zdoby艂a bezwzgl臋dn膮 wi臋kszo艣膰. W rezultacie cz艂onkowie tej partii zaj臋li zar贸wno stanowisko przewodnicz膮cego parlamentu, jak i premiera. W marcu 2020听r. prezydent Ze艂enski dokona艂 powa偶nej przebudowy rz膮du, w kt贸rym Denys Szmyhal przej膮艂 funkcj臋 premiera.

Nowa administracja rozpocz臋艂a ambitny program reform legislacyjnych, a jednocze艣nie musia艂a radzi膰 sobie z konfliktem zbrojnym we wschodniej cz臋艣ci kraju, trwaj膮cym ze zmienn膮 intensywno艣ci膮 od 2014听r.

Po nieprzerwanych i gro藕nie zapowiadaj膮cych si臋 przygotowaniach oraz koncentracji rosyjskich wojsk wzd艂u偶 granicy z Ukrain膮 rosyjska Duma Pa艅stwowa 21听lutego 2022听r. oficjalnie uzna艂a niepodleg艂o艣膰 samozwa艅czych republik ludowych w Doniecku i 艁uga艅sku. Trzy dni p贸藕niej rosyjskie wojska najecha艂y Ukrain臋, atakuj膮c z kilku kierunk贸w. Inwazja na pe艂n膮 skal臋 oraz b臋d膮ce jej skutkiem bombardowania i ataki z powietrza, w tym na cele cywilne i infrastruktur臋 krytyczn膮, spowodowa艂y liczne ofiary oraz ogromne cierpienie ludzkie i masowe przesiedlenia.

Wysoki Komisarz Narod贸w Zjednoczonych ds. Uchod藕c贸w (UNHCR) , 偶e oko艂o 3,7 mln os贸b jest obecnie wewn臋trznie przesiedlonych w samej Ukrainie, a 5,9 mln uchod藕c贸w i os贸b ubiegaj膮cych si臋 o azyl 鈥� g艂贸wnie kobiet i dzieci 鈥� jest rozproszonych po ca艂ej Europie. W roku 2024 14,6 mln os贸b w Ukrainie b臋dzie potrzebowa艂o pomocy humanitarnej, przy czym cz臋艣膰 tej ludno艣ci jest zagro偶ona z wielu powod贸w.

Od pocz膮tku inwazji UE wielokrotnie z ca艂膮 moc膮 pot臋pia艂a niczym niesprowokowan膮 i nieuzasadnion膮 agresj臋 wojskow膮 Rosji wobec Ukrainy i domaga艂a si臋 pe艂nego poszanowania integralno艣ci terytorialnej, suwerenno艣ci i niezale偶no艣ci Ukrainy w jej granicach uznanych przez spo艂eczno艣膰 mi臋dzynarodow膮. 23听lutego 2022听r. Rada UE przyj臋艂a nowy pakiet sankcji w odpowiedzi na uznanie przez Rosj臋 obwod贸w donieckiego i 艂uga艅skiego za niezale偶ne podmioty oraz przekierowanie rosyjskich si艂 zbrojnych na te obszary. Od 24听lutego 2022听r. UE znacznie rozszerzy艂a 艣rodki ograniczaj膮ce w r贸偶nych sektorach, a tak偶e przeciwko osobom indywidualnym i podmiotom, przyjmuj膮c kolejne (do kwietnia 2024听r. by艂o ich trzyna艣cie). Og贸lnym celem tych 艣rodk贸w jest os艂abienie bazy ekonomicznej Rosji, pozbawienie jej dost臋pu do krytycznych technologii i rynk贸w oraz znaczne ograniczenie jej zdolno艣ci do prowadzenia wojny. W grudniu 2022听r. UE mianowa艂a Davida O鈥橲ullivana mi臋dzynarodowym specjalnym wys艂annikiem ds. wdra偶ania sankcji UE. Zadaniem specjalnego wys艂annika jest zapewnienie ci膮g艂ych dzia艂a艅 informacyjnych i dyskusji na wysokim szczeblu z pa艅stwami trzecimi, aby unikn膮膰 uchylania si臋 od sankcji wobec Rosji, a nawet ich obchodzenia, a tak偶e dopilnowa膰, aby wra偶liwe towary pochodzenia europejskiego u偶ywane na polu walki nie trafi艂y do Rosji.

28 lutego 2022听r. Ukraina z艂o偶y艂a oficjalny wniosek o cz艂onkostwo w UE, a 23听czerwca 2022听r. uzyska艂a , co by艂o nast臋pstwem jednomy艣lnej decyzji przyw贸dc贸w 27 pa艅stw cz艂onkowskich UE. Podstaw膮 owej historycznej decyzji by艂o opublikowane 17 czerwca 2022听r., w kt贸rym zalecono przyznanie Ukrainie statusu kraju kandyduj膮cego przy za艂o偶eniu, 偶e przeprowadzi ona siedem konkretnych reform. Komisja Europejska kontynuowa艂a monitorowanie post臋p贸w Ukrainy w spe艂nianiu warunk贸w okre艣lonych w jej opinii w sprawie wniosku o cz艂onkostwo, a w czerwcu 2023听r. przedstawi艂a 艣r贸dokresow膮 ustn膮 aktualizacj臋 na ten temat. 8 listopada 2023听r. Komisja opublikowa艂a dla Rady Europejskiej, kt贸re jest cz臋艣ci膮 jej regularnego pakietu rozszerzeniowego. Z uwagi na wyniki osi膮gni臋te przez Ukrain臋 w odniesieniu do siedmiu zalece艅 szczeg贸艂owych Komisja zaleci艂a Radzie otwarcie negocjacji akcesyjnych. Ponadto Komisja zaleci艂a Radzie przyj臋cie ram negocjacyjnych po wprowadzeniu przez Ukrain臋 pewnych kluczowych 艣rodk贸w w czterech konkretnych obszarach. W marcu 2024听r. Komisja przedstawi艂a Radzie ustnie na temat post臋p贸w zwi膮zanych z tymi 艣rodkami i przed艂o偶y艂a dla Ukrainy i Mo艂dawii, a jednocze艣nie rozpocz臋艂a prawa krajowego z prawem unijnym.

W dniu 4 marca 2022听r. Rada Unii Europejskiej dyrektyw臋 w sprawie tymczasowej ochrony, aby zapewni膰 szybk膮 i skuteczn膮 pomoc osobom uciekaj膮cym przed wojn膮 w Ukrainie oraz zagwarantowa膰 uchod藕com ukrai艅skim takie same standardy i prawa we wszystkich pa艅stwach cz艂onkowskich UE, w tym prawo do zakwaterowania, opieki medycznej, pracy i edukacji. 艢rodek ten 辫谤锄别诲艂耻偶辞苍辞 do 4听marca 2025听r. na podstawie wniosku formalnie , 28听wrze艣nia 2023听r. W maju 2022听r. uruchomiono inicjatyw臋 na rzecz mi臋dzy UE a Ukrain膮, aby umo偶liwi膰 Ukrainie wyw贸z produkt贸w rolnych i import potrzebnych jej towar贸w. Ponadto UE i Parlament Europejski konsekwentnie popiera艂y wynegocjowan膮 przez ONZ, dzi臋ki kt贸rej znaczne ilo艣ci zb贸偶 i zapas贸w 偶ywno艣ci z trzech kluczowych ukrai艅skich port贸w nad Morzem Czarnym mog膮 dociera膰 na rynki 艣wiatowe przez uzgodniony korytarz na Morzu Czarnym. Chocia偶 Federacja Rosyjska odm贸wi艂a przed艂u偶enia umowy w lipcu 2023 r., Ukrainie uda艂o si臋 wyprze膰 rosyjsk膮 marynark臋 wojenn膮 z zachodniej cz臋艣ci Morza Czarnego i utworzy膰 w sierpniu 2023 r. chroniony korytarz morski umo偶liwiaj膮cy wznowienie wywozu zbo偶a.

Od pocz膮tku rosyjskiej agresji UE i jej pa艅stwa cz艂onkowskie wspieraj膮 Ukrain臋 na niespotykan膮 dot膮d skal臋, czego wyrazem jest wsparcie finansowe, humanitarne, gospodarcze, wojskowe i wsparcie dla uchod藕c贸w o warto艣ci ponad 98听mld听EUR (stan na kwiecie艅 2024听r.).

W latach 2022听鈥撎�2023 Ukraina korzysta艂a z szeroko zakrojonego programu pomocy makrofinansowej UE o warto艣ci 25,2 mld EUR w formie dotacji i po偶yczek, aby zaspokoi膰 swoje najpilniejsze potrzeby i zapewni膰 sobie stabilno艣膰 finansow膮.

Od marca 2024听r. w ramach UE zapewni Ukrainie przewidywalne i stabilne wsparcie w ramach specjalnego instrumentu finansowego na lata 2024听鈥撎�2027 w wysoko艣ci do 50 mld EUR (17 mld EUR w formie dotacji i 33 mld EUR w formie po偶yczek). Instrument ma na celu wspieranie wysi艂k贸w Ukrainy na rzecz utrzymania stabilno艣ci makrofinansowej, a tak偶e z my艣l膮 o uzdrowieniu gospodarczym, odbudowie i modernizacji w tym kraju w powi膮zaniu z jasno okre艣lonym programem reform i warunkami okre艣lonymi w 鈥濸lanie Ukrainy鈥�. Oficjalny , opracowany i przed艂o偶ony przez w艂adze Ukrainy, okre艣la szczeg贸艂owy program reform i inwestycji dla tego kraju na najbli偶sze cztery lata. 15听kwietnia 2024听r. Komisja 鈥濸lan Ukrainy鈥� i przyj臋艂a wniosek dotycz膮cy decyzji wykonawczej Rady w sprawie jego zatwierdzenia. 20听marca 2024听r. Ukraina 4,5 mld EUR w ramach specjalnej pomostowej p艂atno艣ci finansowej, zanim mo偶liwe b臋dzie rozpocz臋cie regularnych p艂atno艣ci w oparciu o okresowe oceny w ramach instrumentu.

W styczniu 2023听r. UE 耻谤耻肠丑辞尘颈艂补 wielostronn膮 platform臋 koordynacji darczy艅c贸w w celu zapewnienia 艣cis艂ej koordynacji mi臋dzy mi臋dzynarodowymi darczy艅cami oraz sp贸jnego, przejrzystego i odpowiedzialnego wsparcia dla procesu odbudowy Ukrainy.

UE i jej pa艅stwa cz艂onkowskie udzieli艂y Ukrainie o warto艣ci 33,1 mld EUR, w tym 11,1听mld听EUR w ramach . Ponadto 17 pa藕dziernika 2022听r. ustanowiono misj臋 w zakresie pomocy wojskowej Unii Europejskiej dla Ukrainy () w celu zwi臋kszenia zdolno艣ci wojskowych ukrai艅skich si艂 zbrojnych poprzez wyszkolenie 40 tys. 偶o艂nierzy, na co do tej pory przeznaczono 362 mln EUR.

UE zawiesi艂a wszystkie przywozowe nale偶no艣ci celne na ukrai艅ski eksport do UE, co oznacza pe艂ny, bezc艂owy i bezkontyngentowy dost臋p na jeden rok, pocz膮wszy od 30听maja 2022听r., a tak偶e zawieszenie wszystkich unijnych 艣rodk贸w antydumpingowych i ochronnych obowi膮zuj膮cych wzgl臋dem ukrai艅skiego wywozu stali, r贸wnie偶 na jeden rok. Obowi膮zywanie owej korzystnej preferencji handlowej zwanej r贸wnie偶 autonomicznym 艣rodkiem handlowym nast臋pnie do czerwca 2024听r. W styczniu 2024听r. Komisja przed艂u偶enie tego 艣rodka na kolejny rok, do czerwca 2025听r., przy jednoczesnym wzmocnieniu ochrony niekt贸rych wra偶liwych produkt贸w rolnych z UE w zwi膮zku ze znacznym wzrostem przywozu z Ukrainy i wynikaj膮cymi st膮d protestami rolnik贸w i blokad膮 graniczn膮. Rada i Parlament Europejski osi膮gn臋艂y kompromis, kt贸ry ostatecznie zatwierdzono w kwietniu 2024听r.

rozpocz臋艂a prac臋 w tym kraju w grudniu 2014听r. i koordynuje mi臋dzynarodowe wsparcie dla cywilnego sektora bezpiecze艅stwa. Opr贸cz dzia艂a艅 operacyjnych zapewnia ona w艂adzom ukrai艅skim doradztwo strategiczne, w tym szkolenia, na temat sposob贸w rozwijania trwa艂ych, odpowiedzialnych i skutecznych s艂u偶b bezpiecze艅stwa, kt贸re wzmacniaj膮 praworz膮dno艣膰. W nast臋pstwie rosyjskiej inwazji Rada Europejska zmieni艂a mandat EUAM, aby umo偶liwi膰 wspieranie Ukrainy w prowadzeniu dochodze艅 i 艣ciganiu zbrodni mi臋dzynarodowych.

UE konsekwentnie wspiera wszelkie wysi艂ki na rzecz sprawiedliwo艣ci i poci膮gania do odpowiedzialno艣ci za powa偶ne naruszenia praw cz艂owieka oraz zbadania ewentualnych zbrodni mi臋dzynarodowych (przest臋pstw wojennych i zbrodni przeciwko ludzko艣ci) pope艂nionych w wyniku rosyjskiej agresji.

2 lutego 2023听r. przewodnicz膮ca Ursula von der Leyen na wsp贸lnej konferencji prasowej z prezydentem Ze艂enskim w Kijowie utworzenie Mi臋dzynarodowego Centrum 艢cigania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie (ICPA) w Hadze, kt贸re b臋dzie koordynowa膰 gromadzenie dowod贸w i zostanie w艂膮czone do wsp贸lnego zespo艂u dochodzeniowo-艣ledczego wspieranego przez Eurojust. Centrum 3听lipca 2023听r. 23 lutego 2023听r. utworzono baz臋 dowod贸w najpowa偶niejszych zbrodni wagi mi臋dzynarodowej (CICED). Na zdecydowano o utworzeniu rejestru szk贸d spowodowanych rosyjsk膮 wojn膮 napastnicz膮 przeciwko Ukrainie, co mo偶e stanowi膰 jeden z pierwszych krok贸w na drodze do wprowadzenia mi臋dzynarodowego mechanizmu odszkodowa艅 dla ofiar rosyjskiej wojny napastniczej.

17 marca 2023听r. II Izba Przygotowawcza MTK wyda艂a prezydenta Federacji Rosyjskiej W艂adimira Putina i komisarz ds. praw dziecka przy Urz臋dzie Prezydenta Federacji Rosyjskiej Marii Lwowy-Belowej, potwierdzaj膮c tym samym, 偶e istniej膮 uzasadnione podstawy, by s膮dzi膰, 偶e prezydent Putin i komisarz Lwowa-Belowa ponosz膮 odpowiedzialno艣膰 karn膮 za bezprawn膮 deportacj臋 i przekazywanie ukrai艅skich dzieci z okupowanych obszar贸w Ukrainy do Federacji Rosyjskiej. 5听marca 2024听r. MTK dw贸ch wysokich rang膮 rosyjskich dow贸dc贸w wojskowych.

2听kwietnia 2024听r. w Hadze odby艂a si臋 ministerialna po艣wi臋cona kwestii przywr贸cenia sprawiedliwo艣ci dla Ukrainy (wsp贸艂organizowana przez Ukrain臋, Komisj臋 Europejsk膮 i Niderlandy), w kt贸rej to konferencji udzia艂 wzi臋艂o 60 pa艅stw. Celem konferencji by艂o podsumowanie dotychczasowych post臋p贸w w prowadzeniu dochodze艅 w sprawie przest臋pstw, 艣ciganiu sprawc贸w i koordynowaniu wysi艂k贸w mi臋dzynarodowych w tym zakresie.

UE rozwin臋艂a r贸wnie偶 szeroko zakrojon膮 wsp贸艂prac臋 sektorow膮 z Ukrain膮, zw艂aszcza w dziedzinie energii. 16听marca 2022听r. ukrai艅sk膮 i mo艂dawsk膮 sie膰 elektroenergetyczn膮 zsynchronizowano z europejsk膮 sieci膮 kontynentaln膮. UE podj臋艂a szereg krok贸w, aby zapewni膰 Ukrainie stabilne dostawy energii. I tak na przyk艂ad umo偶liwi艂a dostawy gazu na Ukrain臋 poprzez fizyczn膮 zdolno艣膰 odwr贸cenia przep艂ywu i pozwoli艂a Ukrainie na korzystanie ze wsp贸lnych zakup贸w gazu, skroplonego gazu ziemnego i wodoru przez UE.

W przyj臋tych w dniach 17 鈥� 18 kwietnia 2024听r. Rada Europejska zdecydowanie pot臋pi艂a ci膮g艂e ataki lotnicze i rakietowe Rosji na ludno艣膰 cywiln膮 Ukrainy oraz jej infrastruktur臋 cywiln膮 i krytyczn膮, w tym niedawne wzmo偶one ataki na sektor energetyczny. Przyw贸dcy UE o艣wiadczyli r贸wnie偶, 偶e UE i jej pa艅stwa cz艂onkowskie zintensyfikuj膮 dostarczanie pomocy humanitarnej i pomocy w zakresie ochrony ludno艣ci, w tym generator贸w pr膮dotw贸rczych i transformator贸w elektroenergetycznych. Rada Europejska podkre艣li艂a, 偶e nale偶y pilnie zapewni膰 Ukrainie obron臋 powietrzn膮 oraz przyspieszy膰 i zintensyfikowa膰 dostarczanie wszelkiej niezb臋dnej pomocy wojskowej, w tym amunicji artyleryjskiej i pocisk贸w artyleryjskich. W konkluzjach Rady Europejskiej z zadowoleniem przyj臋to r贸wnie偶 post臋py w pracach nad propozycjami dotycz膮cymi wykorzystania nadzwyczajnych dochod贸w z zamro偶onych aktyw贸w Rosji na rzecz Ukrainy i wezwano do szybkiego przyj臋cia tych propozycji.

A. Stanowisko Parlamentu Europejskiego

艢wiadomy zagro偶enia, w 2021听r. Parlament Europejski przyj膮艂 rezolucje w sprawie koncentracji rosyjskich si艂 zbrojnych wzd艂u偶 granicy ukrai艅skiej (jedn膮 w i jedn膮 w grudniu 2021听r.). Pod koniec stycznia 2022听r. wys艂a艂 r贸wnie偶 delegacj臋 cz艂onk贸w Komisji Spraw Zagranicznych oraz Podkomisji Bezpiecze艅stwa i Obrony z wizyt膮 na Ukrain臋.

Po rozpocz臋ciu 24 lutego 2022听r. szeroko zakrojonej rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie Parlament Europejski odby艂 nadzwyczajn膮 sesj臋 plenarn膮 1 marca 2022听r. i przyj膮艂 kluczow膮 谤别锄辞濒耻肠箩臋 okre艣laj膮c膮 jego stanowisko.

• Z ca艂膮 moc膮 pot臋pi艂 nielegaln膮, niesprowokowan膮 i听nieuzasadnion膮 agresj臋 wojskow膮 Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy i听inwazj臋 na Ukrain臋, a听tak偶e udzia艂 Bia艂orusi w听tej agresji.
• Za偶膮da艂, aby Federacja Rosyjska natychmiast zako艅czy艂a wszelkie dzia艂ania wojskowe w Ukrainie, bezwarunkowo wycofa艂a wszystkie si艂y wojskowe i paramilitarne oraz sprz臋t wojskowy z ca艂ego uznanego przez spo艂eczno艣膰 mi臋dzynarodow膮 terytorium Ukrainy, a tak偶e w pe艂ni respektowa艂a integralno艣膰 terytorialn膮, suwerenno艣膰 i niezale偶no艣膰 Ukrainy w jej granicach uznanych przez spo艂eczno艣膰 mi臋dzynarodow膮.
• Podkre艣li艂, 偶e ta agresja wojskowa i inwazja stanowi膮 powa偶ne naruszenie prawa mi臋dzynarodowego, w szczeg贸lno艣ci Karty Narod贸w Zjednoczonych, oraz wezwa艂 Federacj臋 Rosyjsk膮, aby powr贸ci艂a do wype艂niania obowi膮zk贸w sta艂ego cz艂onka Rady Bezpiecze艅stwa ONZ w zakresie utrzymywania pokoju i bezpiecze艅stwa oraz do przestrzegania zobowi膮za艅 wynikaj膮cych z aktu ko艅cowego z Helsinek, Paryskiej karty dla nowej Europy i memorandum budapeszte艅skiego.
• Parlament uzna艂, 偶e rosyjska inwazja na Ukrain臋 stanowi atak nie tylko na suwerenny kraj, lecz tak偶e na zasady i mechanizm wsp贸艂pracy i bezpiecze艅stwa w Europie oraz mi臋dzynarodowy porz膮dek oparty na zasadach, okre艣lony w Karcie Narod贸w Zjednoczonych.
• Wezwa艂 instytucje UE do podj臋cia stara艅 na rzecz przyznania Ukrainie statusu kraju kandyduj膮cego do UE, zgodnie z art. 49 Traktatu o Unii Europejskiej i na podstawie osi膮gni臋膰, a w mi臋dzyczasie do kontynuowania prac na rzecz jej integracji z jednolitym rynkiem UE zgodnie z uk艂adem o stowarzyszeniu.
• Wyrazi艂 r贸wnie偶 zadowolenie z szybkiego przyj臋cia sankcji przez Rad臋, jednocze艣nie podkre艣laj膮c potrzeb臋 przyj臋cia dodatkowych surowych sankcji.

Parlament Europejski uwa偶nie 艣ledzi sytuacj臋 w Ukrainie i zaj膮艂 stanowisko polityczne w szeregu rezolucji, w szczeg贸lno艣ci w rezolucji przyj臋tej 7 kwietnia 2022听r., w kt贸rej wezwa艂 m.in. do:

• dodatkowych 艣rodk贸w karnych, w tym natychmiastowego pe艂nego embarga na import rosyjskiej ropy naftowej, w臋gla, paliwa j膮drowego i gazu, wraz z planem zapewnienia bezpiecze艅stwa dostaw energii do UE oraz ca艂kowitego zaprzestania eksploatacji gazoci膮g贸w Nord Stream 1 i 2;
• dyplomatycznej izolacji Rosji, w tym wykluczenia jej z grupy G-20 i innych organizacji wielostronnych, takich jak Rada Praw Cz艂owieka ONZ, Interpol, 艢wiatowa Organizacja Handlu, UNESCO i in.;
• wykluczenia rosyjskich bank贸w z systemu SWIFT oraz zakazania rosyjskim statkom wp艂ywania na wody terytorialne UE i cumowania w portach UE;
• zako艅czenia wsp贸艂pracy z przedsi臋biorstwami rosyjskimi w zakresie istniej膮cych i nowych projekt贸w j膮drowych oraz wsp贸艂pracy naukowej z rosyjskimi przedsi臋biorstwami energetycznymi.

Regularne debaty parlamentarne i wymiany pogl膮d贸w z przewodnicz膮c膮 Komisji, wysokim przedstawicielem i komisarzami koncentrowa艂y si臋 na przeciwdzia艂aniu rosyjskiej agresji oraz na wsparciu dyplomatycznym, wojskowym i humanitarnym UE dla Ukrainy, na skuteczno艣ci sankcji i wykorzystaniu zamro偶onych rosyjskich aktyw贸w, a tak偶e na wymiarze sprawiedliwo艣ci i rozliczalno艣ci za zbrodnie mi臋dzynarodowe oraz na sytuacji dotycz膮cej nielegalnej deportacji i przymusowego wydalania ukrai艅skich dzieci. Parlament Europejski przyj膮艂 szereg rezolucji w zwi膮zku z tymi zagadnieniami.

W swojej kompleksowej rezolucji z 29听lutego 2024听r. Parlament Europejski potwierdzi艂 swoje poparcie dla konsekwentnego udzielania Ukrainie pomocy wojskowej tak d艂ugo, jak b臋dzie to konieczne, a tak偶e w ka偶dej formie, kt贸ra jest niezb臋dna do tego, aby Ukraina wygra艂a wojn臋, bez samoograniczania si臋 w tym zakresie. Parlament popar艂 w szczeg贸lno艣ci propozycj臋, by wszystkie pa艅stwa cz艂onkowskie UE i sojusznicy NATO udzielali Ukrainie wsparcia militarnego w wysoko艣ci co najmniej 0,25% ich PKB rocznie. Parlament podkre艣li艂 r贸wnie偶, 偶e cz艂onkostwo Ukrainy w UE stanowi geostrategiczn膮 inwestycj臋 w zjednoczon膮 i siln膮 Europ臋. Zaapelowa艂 o zaostrzenie sankcji, w szczeg贸lno艣ci poprzez wprowadzenie zakazu importu rosyjskiego uranu i wyrob贸w metalurgicznych do UE, a tak偶e zakazu wsp贸艂pracy z rosyjskim sektorem j膮drowym i Rosatomem. W rezolucji zaapelowano a to, aby wprowadzi膰 natychmiastowe i pe艂ne embargo na import z Rosji do UE produkt贸w rolnych i produkt贸w rybo艂贸wstwa, a tak偶e paliw kopalnych i skroplonego gazu ziemnego transportowanych ruroci膮gami podmorskimi, oraz aby we wsp贸艂pracy z partnerami z G7 dalej obni偶a膰 pu艂ap cenowy rosyjskich produkt贸w ropopochodnych po to, 偶eby zaprzesta膰 finansowania rosyjskiej wojny Rosji ze 艣rodk贸w UE. Pos艂owie potwierdzili r贸wnie偶 poparcie Parlamentu dla formu艂y pokojowej przedstawionej przez prezydenta Ukrainy. W tek艣cie podkre艣lono tak偶e, 偶e trzeba pilnie ustanowi膰 solidny system prawny, aby umo偶liwi膰 konfiskat臋 rosyjskich aktyw贸w pa艅stwowych zamro偶onych przez UE i przeznaczenie ich na usuwanie skutk贸w napa艣ci Rosji na Ukrain臋, w tym na odbudow臋 tego kraju i na odszkodowania dla ofiar rosyjskiej agresji.

Je艣li chodzi o proces przyst膮pienia Ukrainy do UE, Parlament na wczesnym etapie zaj膮艂 zdecydowane stanowisko oraz opowiedzia艂 si臋 za przyznaniem Ukrainie statusu kraju kandyduj膮cego i za procesem rozszerzenia UE opartym na zas艂ugach. 9 czerwca 2022听r. przyw贸dcy grup politycznych Parlamentu Europejskiego (Konferencja Przewodnicz膮cych) przyj臋li 辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别, w kt贸rym stanowczo zaapelowali do Rady Europejskiej o przyznanie Ukrainie statusu kraju kandyduj膮cego do UE.

Parlament wyrazi艂 r贸wnie偶 uznanie dla po艣wi臋ce艅 i odporno艣ci narodu ukrai艅skiego. W nast臋pstwie przyznania w 2018 r. przez Parlament Europejski presti偶owej Nagrody im. Sacharowa za wolno艣膰 my艣li ukrai艅skiemu re偶yserowi O艂ehowi Sencowowi w 2022听r. nagrod臋 t臋 przyznano 鈥瀘dwa偶nemu narodowi Ukrainy, reprezentowanemu przez jego prezydenta, wybranych przedstawicieli i spo艂ecze艅stwo obywatelskie鈥�.

Od roku 2022 Parlament Europejski zwi臋ksza wsparcie techniczne i rzeczowe dla Rady Najwy偶szej Ukrainy, w szczeg贸lno艣ci w dziedzinie IT, komunikacji, pomocy prawnej i t艂umacze艅 pisemnych. Parlament opracowa艂 r贸wnie偶 szereg narz臋dzi komunikacyjnych, takich jak dost臋pna w j臋zyku angielskim i ukrai艅skim.

Parlament podj膮艂 r贸wnie偶 szereg konkretnych dzia艂a艅 maj膮cych na celu dotarcie do spo艂ecze艅stwa obywatelskiego i ludno艣ci Ukrainy oraz wspieranie ich. Na przyk艂ad zainaugurowa艂 ukrai艅skie centrum spo艂ecze艅stwa obywatelskiego w budynku Station Europe w Brukseli i uruchomi艂 inicjatyw臋 o nazwie 鈥濭eneratory nadziei鈥�, w ramach kt贸rej generator i 8 grudnia 2022听r. przes艂a艂 siedem generator贸w bezpo艣rednio do Rady Najwy偶szej.

B. Wsp贸艂praca mi臋dzyparlamentarna

Wybuch pe艂noskalowej wojny i przyznanie Ukrainie oficjalnego statusu kraju kandyduj膮cego do UE doprowadzi艂o do intensywniejszego dialogu i wi臋kszej liczby osobistych wizyt na wszystkich szczeblach, w tym przewodnicz膮cych obu parlament贸w, grup politycznych, komisji parlamentarnych i innych w艂a艣ciwych organ贸w, a tak偶e w ramach Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia UE 鈥� Ukraina.

1 kwietnia 2022听r. przewodnicz膮ca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola jako pierwszy przyw贸dca UE od czasu rosyjskiej inwazji uda艂a si臋 do Ukrainy. Odwiedzi艂a Kij贸w, gdzie przed Rad膮 Najwy偶sz膮, i spotka艂a si臋 z prezydentem Ze艂enskim, premierem Denysem Szmyhalem i przedstawicielami grup politycznych Rady Najwy偶szej. Z okazji Dnia Pa艅stwowo艣ci Ukrainy 28 lipca 2022听r. przewodnicz膮ca Metsola 辫谤锄别尘补飞颈补艂补 przed Rad膮 Najwy偶sz膮 za po艣rednictwem 艂膮cza wideo i potwierdzi艂a podj臋te przez UE zobowi膮zania w zakresie wspierania odbudowy Ukrainy. 5 wrze艣nia 2022听r. premier Ukrainy Denys Szmyhal Parlament Europejski i spotka艂 si臋 z przewodnicz膮c膮 Metsol膮 i przyw贸dcami grup politycznych, natomiast 14 wrze艣nia 2022听r. 偶ona prezydenta Ze艂enskiego Olena Ze艂enska wzi臋艂a udzia艂 w debacie na temat or臋dzia o stanie Unii podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w Strasburgu.

Prezydent Ze艂enski na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego podczas ceremonii wr臋czenia Nagrody im. Sacharowa 14 grudnia 2022听r., a w tym samym dniu przewodnicz膮ca Metsola z Rad膮 Najwy偶sz膮 Ukrainy o post臋pach Ukrainy jako kraju kandyduj膮cego do UE. 9 lutego 2023听r. odby艂o si臋 (posiedzenie formalne), w kt贸rym prezydent Ze艂enski uczestniczy艂 osobi艣cie. 4 marca 2023听r. przewodnicz膮ca Metsola we Lwowie i spotka艂a si臋 z osobisto艣ciami, w tym z prezydentem Ze艂enskim, przewodnicz膮cym Rady Najwy偶szej Rus艂anem Stefanczukiem i prokuratorem generalnym Ukrainy Andrijem Kostinem.

2 grudnia 2022听r. delegacja cz艂onk贸w Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego i jej Podkomisji Bezpiecze艅stwa i Obrony 辞诲飞颈别诲锄颈艂a Kij贸w, aby spotka膰 si臋 z najwa偶niejszymi ukrai艅skimi urz臋dnikami i cz艂onkami Rady Najwy偶szej. 20听lutego 2023听r. sze艣ciu cz艂onk贸w Komisji Specjalnej ds.听Obcych Ingerencji we Wszystkie Procesy Demokratyczne w Unii Europejskiej, w tym Dezinformacji, oraz ds. Wzmocnienia Uczciwo艣ci, Przejrzysto艣ci i Odpowiedzialno艣ci w Parlamencie Europejskim (ING2) uda艂o si臋 do Kijowa. Podczas pobytu w Kijowie mieli oni intensywny program spotka艅 koncentruj膮cy si臋 na obcych ingerencjach, dezinformacji i wsparciu UE dla Ukrainy w kontek艣cie rosyjskiej wojny napastniczej i statusu Ukrainy jako kraju kandyduj膮cego do UE. W dniach 22鈥�23 pa藕dziernika 2023听r. delegacja Podkomisji Praw Cz艂owieka (DROI) 辞诲飞颈别诲锄颈艂a region Czernihowa i Kijowa, aby podj膮膰 dyskusj臋 na temat sprawiedliwo艣ci i rozliczalno艣ci oraz wsp贸lnego programu na rzecz praw cz艂owieka ze spo艂eczno艣ciami lokalnymi, w tym z ofiarami i 艣wiadkami, Rad膮 Najwy偶sz膮 Ukrainy, Urz臋dem Prezydenta, Prokuratur膮 Generaln膮 i przedstawicielami spo艂ecze艅stwa obywatelskiego. Cz艂onkowie Komisji Rozwoju Regionalnego (REGI) odwiedzili Ukrain臋 w dniach 30听pa藕dziernika 鈥� 1 listopada 2023听r., aby om贸wi膰 kwesti臋 odnowy i odbudowy Ukrainy, jej drog臋 do przyst膮pienia do UE i zwi膮zane z tym reformy.

W dniach 25 鈥� 26 marca 2024听r. delegacja mi臋dzykomisyjna 辞诲飞颈别诲锄颈艂a Kij贸w, aby rozmawia膰 z przedstawicielami wysokiego szczebla rz膮du Ukrainy, przewodnicz膮cym i przyw贸dcami Rady Najwy偶szej Ukrainy oraz z grupami spo艂ecze艅stwa obywatelskiego o zwi臋kszeniu wsparcia UE.听

Komisja Parlamentarna Stowarzyszenia UE鈥揢kraina spotyka si臋 regularnie od pocz膮tku pe艂noskalowej rosyjskiej inwazji. 24 marca 2022听r. odby艂o si臋 13. posiedzenie Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia (posiedzenie nadzwyczajne) przy zdalnym udziale pos艂贸w ukrai艅skich, na kt贸rym to posiedzeniu przyj臋to wsp贸lne 辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别. Zwyk艂e posiedzenia Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia UE鈥揢kraina odby艂y si臋 w Strasburgu w czerwcu 2022听r. (zob. wsp贸lne 辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别) i w lipcu 2023听r. (zob. wsp贸lne 辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别). Kilka delegacji ad hoc Rady Najwy偶szej 辞诲飞颈别诲锄颈艂o Parlament Europejski, natomiast Prezydium Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia, w kt贸rego sk艂ad wchodz膮 wsp贸艂przewodnicz膮cy i wiceprzewodnicz膮cy Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia, r贸wnie偶 spotyka si臋 regularnie.

Z inicjatywy przewodnicz膮cej Metsoli i przewodnicz膮cego Rady Najwy偶szej Stefanczuka 12听kwietnia 2023听r. oba parlamenty odby艂y pierwsze w historii posiedzenie mi臋dzykomisyjne w celu zacie艣nienia kontakt贸w mi臋dzy komisjami parlamentarnymi w zwi膮zku z wybran膮 przez Ukrain臋 艣cie偶k膮 integracji europejskiej i jej programem harmonizacji ustawodawczej.

Ramy prawne, na mocy kt贸rych Parlament Europejski udziela wsparcia i听przyczynia si臋 do budowania zdolno艣ci, okre艣lono w protokole ustale艅 podpisanym z听Rad膮 Najwy偶sz膮 Ukrainy 3听lipca 2015听r. i odnowionym ostatnio 28听listopada 2023听r. (辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别 Konferencji Przewodnicz膮cych) oraz w umowie o听wsp贸艂pracy administracyjnej podpisanej przez sekretarzy generalnych obu organ贸w w艂adzy ustawodawczej w听marcu 2016听r.

W ramach dzia艂a艅 na rzecz wspierania demokracji na Ukrainie Parlament Europejski realizuje szeroko zakrojony program budowania zdolno艣ci dla Rady Najwy偶szej. Podstaw膮 tych dzia艂a艅 s膮 zalecenia opracowane w okresie od wrze艣nia 2016听r. do lutego 2017听r. podczas misji oceny potrzeb przeprowadzonej przez by艂ego przewodnicz膮cego Parlamentu Europejskiego Pata Coksa, kt贸ry nadal anga偶uje si臋 we wdra偶anie zalece艅 i zwi膮zane z nimi dzia艂ania nast臋pcze.

W 2017听r. Parlament Europejski rozpocz膮艂 dialog polityczny i proces mediacji zwany dialogiem im. Jeana Monneta. Dialog im. Jeana Monneta z Ukrain膮 regularnie odbywa si臋 z udzia艂em przewodnicz膮cego Rady Najwy偶szej i przyw贸dc贸w grup politycznych w dyskusjach dotycz膮cych realizacji tych zalece艅, a tak偶e wewn臋trznej reformy Rady Najwy偶szej.

W oczekiwaniu, 偶e Rada Najwy偶sza zechce przej艣膰 do realizacji programu przedakcesyjnego, Parlament Europejski inwestuje w programy budowania zdolno艣ci i rozpocz膮艂 niedawno seri臋 seminari贸w internetowych dla ukrai艅skich pos艂贸w. Koncentruj膮 si臋 one na harmonizacji przepis贸w, najlepszych praktykach w procesach legislacyjnych oraz na etyce i konflikcie interes贸w. Oba parlamenty wsp贸艂pracuj膮 r贸wnie偶 艣ci艣lej w zakresie cyfryzacji, zdolno艣ci prognozowania strategicznego i us艂ug t艂umaczeniowych. Parlament Europejski opracowa艂 wa偶ny mechanizm parlamentarny, kt贸ry b臋dzie wpisany w kompetencje kontrolne i nadzorcze Rady Najwy偶szej i b臋dzie mia艂 na celu kontrol臋 艣rodk贸w zewn臋trznych otrzymywanych przez Ukrain臋. Prace w tej dziedzinie s膮 nadzorowane przez wyznaczonego w tym celu g艂贸wnego pos艂a do PE ds. wspierania demokracji Michaela Gahlera.

C. Obserwacja wybor贸w

Wolne i uczciwe wybory s膮 podstaw膮 skonsolidowanej demokracji. Parlament Europejski w latach 2014鈥�2015 wysy艂a艂 do Ukrainy misje obserwacyjne na wybory prezydenckie, parlamentarne i samorz膮dowe, a w 2019听r. 鈥� na wybory prezydenckie i parlamentarne.

UE i Parlament Europejski zwraca艂y szczeg贸ln膮 uwag臋 na wybory na nielegalnie okupowanych terytoriach, w szczeg贸lno艣ci na wybory do rosyjskiej Dumy we wrze艣niu 2021听r., kt贸re przeprowadzono r贸wnie偶 na okupowanym Krymie. W Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpiecze艅stwa podkre艣li艂, 偶e UE nie uznaje tzw. wybor贸w przeprowadzonych na okupowanym P贸艂wyspie Krymskim.

Zgodnie z konstytucj膮 Ukrainy zwyczajne wybory parlamentarne maj膮 si臋 odby膰 jesieni膮 2023听r., wybory prezydenckie wiosn膮 2024听r., a wybory lokalne jesieni膮 2025听r. Wybory nie mog膮 jednak odby膰 si臋 w czasie obowi膮zywania stanu wojennego. Pierwsze powojenne wybory przynios膮 ze sob膮 bezprecedensowe wyzwania, poniewa偶 znaczna cz臋艣膰 infrastruktury wyborczej zosta艂a zniszczona, a miliony wyborc贸w zmieni艂y miejsce pobytu w kraju lub go opu艣ci艂y.

Rozpocz臋to ju偶 prace nad ocen膮 skutk贸w wojny dla ukrai艅skich wyborc贸w i infrastruktury wyborczej oraz nad przygotowaniem si臋 do nowego krajobrazu wyborczego. Ukrai艅skie w艂adze wyborcze otrzymuj膮 od spo艂eczno艣ci mi臋dzynarodowej pomoc w organizowaniu wybor贸w poza granicami kraju. Parlament Europejski przeprowadzi艂 parlamentarny dialog wyborczy na ten temat pod koniec maja 2023听r. we wsp贸艂pracy z Mi臋dzynarodowym Instytutem Demokracji i Pomocy Wyborczej oraz Mi臋dzynarodow膮 Fundacj膮 na rzecz System贸w Wyborczych, kt贸re to organizacje udzielaj膮 Ukrainie pomocy wyborczej na du偶膮 skal臋 i pomagaj膮 jej w okre艣leniu najlepszego modelu g艂osowania poza krajem, ze szczeg贸lnym uwzgl臋dnieniem ukrai艅skich uchod藕c贸w za granic膮.

惭辞艂诲补飞颈补

27听czerwca 2014听r. UE i听惭辞艂诲补飞颈补 podpisa艂y 鈥� obejmuj膮cy pog艂臋bion膮 i听kompleksow膮 umow臋 o听wolnym handlu (DCFTA) 鈥� kt贸ry wszed艂 w听偶ycie w听lipcu 2016听r. Uk艂ad ten umocni艂 stosunki polityczne i听gospodarcze mi臋dzy Mo艂dawi膮 a听UE. Zawiera艂 on plan reform w听dziedzinach, kt贸re maj膮 istotne znaczenie z听punktu widzenia dobrych rz膮d贸w i听rozwoju gospodarczego, a听tak偶e jest wyrazem zacie艣nienia wsp贸艂pracy w听kilku sektorach. Podpisuj膮c uk艂ad, 惭辞艂诲补飞颈补 zobowi膮za艂a si臋 do przeprowadzenia reform dotycz膮cych polityki krajowej w听oparciu o听prawo UE i听stosowane przez ni膮 praktyki. Plan dzia艂ania dotycz膮cy wdro偶enia uk艂adu o stowarzyszeniu okre艣lono w programie stowarzyszeniowym, kt贸rego najnowsza wersja 鈥� 鈥� zosta艂a uzgodniona w sierpniu 2022听r. UE jest zdecydowanie najwi臋kszym partnerem handlowym Mo艂dawii, gdy偶 trafia do niej 58,8% mo艂dawskiego eksportu oraz pochodzi z niej 43,9% mo艂dawskiego importu. UE jest r贸wnie偶 najwi臋kszym inwestorem w tym kraju.

Od wej艣cia w 偶ycie liberalizacji re偶imu wizowego w odniesieniu do pobyt贸w kr贸tkoterminowych w kwietniu 2014听r. ponad 2,5 mln obywateli Mo艂dawii posiadaj膮cych paszport biometryczny podr贸偶owa艂o do strefy Schengen bez wizy, co sprzyja turystyce, stosunkom biznesowym i kontaktom mi臋dzyludzkim.

W czerwcu 2021听r. Komisja opublikowa艂a unijny plan naprawy gospodarczej dla Mo艂dawii, w kt贸rym przeznacza si臋 600 mln EUR na wsparcie o偶ywienia spo艂eczno-gospodarczego kraju po pandemii COVID-19, wspieranie transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz uwolnienie niewykorzystanego potencja艂u gospodarczego tego kraju.

Prounijna Partia Dzia艂a艅 i Solidarno艣ci (PAS) Maii Sandu odnios艂a spektakularne zwyci臋stwo w przedterminowych wyborach parlamentarnych w dniu 11 lipca 2021听r. Zdominowany przez PAS parlament zatwierdzi艂 mianowanie Natalii Gavrili葲y na stanowisko premiera i zatwierdzi艂 jej ambitny program na rzecz wyj艣cia z przed艂u偶aj膮cego si臋 kryzysu politycznego i gospodarczego oraz zbli偶enia tego postkomunistycznego kraju do UE, co jest g艂贸wnym priorytetem polityki zagranicznej, poprzez pe艂ne wdro偶enie uk艂adu o stowarzyszeniu mi臋dzy UE a Mo艂dawi膮. 10听lutego 2023听r. premier Gavrili葲a ust膮pi艂a, a Dorin Recean zosta艂 zaprzysi臋偶ony jako nowy premier. Do zmian dosz艂o r贸wnie偶 w rz膮dzie. Obecny rz膮d kontynuuje realizacj臋 programu prounijnego oraz k艂adzie nacisk na bezpiecze艅stwo narodowe i przyspieszenie wdra偶ania reform w ramach procesu przyst膮pienia do UE. W styczniu 2024听r. wicepremier i minister spraw zagranicznych Nicu Popescu z艂o偶y艂 rezygnacj臋 i zosta艂 zast膮piony przez by艂ego wiceprzewodnicz膮cego parlamentu Mihaia Pop葯oia. Ponadto utworzono nowe stanowisko wicepremiera ds. integracji europejskiej. Cristin臋 Gherasimov powo艂ano na stanowisko g艂贸wnego negocjatora w procesie przyst臋powania Mo艂dawii do Unii Europejskiej.

Blisko艣膰 Mo艂dawii do Ukrainy sprawi艂a, 偶e jest ona szczeg贸lnie podatna na skutki rosyjskiej agresji na Ukrain臋. Ma to powa偶ny wp艂yw na kraj. W tym kontek艣cie 3听marca 2022听r. 惭辞艂诲补飞颈补 podj臋艂a historyczny krok i formalnie 飞测蝉迟膮辫颈艂a o cz艂onkostwo w UE. przyznano jej status kraju kandyduj膮cego, co da艂o pocz膮tek nowemu strategicznemu etapowi stosunk贸w mi臋dzy UE a Mo艂dawi膮.

W obliczu wojny w Ukrainie UE solidaryzuje si臋 z Mo艂dawi膮. Od pa藕dziernika 2021听r. kraj ten otrzyma艂 wsparcie w wysoko艣ci ponad w formie dotacji i po偶yczek. UE d膮偶y do wzmocnienia odporno艣ci, bezpiecze艅stwa, stabilno艣ci, gospodarki i bezpiecze艅stwa energetycznego Mo艂dawii, zacie艣nienia wsp贸艂pracy w zakresie bezpiecze艅stwa i obrony oraz wspierania wysi艂k贸w Mo艂dawii na rzecz wdro偶enia reform i przyst膮pienia do UE. W styczniu 2022听r. Komisja 锄补辫谤辞辫辞苍辞飞补艂补 pakiet pomocy makrofinansowej dla Mo艂dawii o warto艣ci 150听mln听EUR (z czego dwie transze wyp艂acono w latach 2022鈥�2023), natomiast 24听stycznia 2023听r. zaproponowano zwi臋kszenie tego pakietu o maksymalnie 145听mln听EUR. Wyp艂ata pomocy makrofinansowej jest uzale偶niona od wdro偶enia zar贸wno programu MFW, jak i 艣rodk贸w politycznych uzgodnionych w .

Przed szczytem Europejskiej Wsp贸lnoty Politycznej w Mo艂dawii 1听czerwca 2023听r. przewodnicz膮ca Komisji Ursula von der Leyen , 偶e Komisja zwi臋ksza wsparcie dla Mo艂dawii i dzi臋ki planowi gospodarczo-inwestycyjnemu dla tego kraju umo偶liwi inwestycje w wysoko艣ci do 1,6 mld EUR.

Na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego 28 czerwca 2023听r. obejmuj膮cy pi臋膰 priorytet贸w:

• rozw贸j gospodarczy i jako艣膰 sieci po艂膮cze艅;
• wspieranie reform i budowanie zdolno艣ci administracyjnych na drodze Mo艂dawii do UE;
• energetyka;
• 产别锄辫颈别肠锄别艅蝉迟飞辞;
• przeciwdzia艂anie dezinformacji i komunikacja strategiczna.

W zwi膮zku z tym Komisja 锄补辫谤辞辫辞苍辞飞补艂补 zwi臋kszenie pomocy dla Mo艂dawii w ramach 艣r贸dokresowego przegl膮du wieloletnich ram finansowych, przy czym 600 mln EUR w ramach Instrumentu S膮siedztwa oraz Wsp贸艂pracy Mi臋dzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR) ma zosta膰 przesuni臋te na programy maj膮ce na celu zwi臋kszenie wsparcia dla innych kraj贸w we wschodnim s膮siedztwie UE, w tym Mo艂dawii, w latach 2024鈥�2027.

W艂adze mo艂dawskie intensyfikuj膮 obecnie wysi艂ki na rzecz reform, aby spe艂ni膰 dziewi臋膰 warunk贸w okre艣lonych w w sprawie wniosku Mo艂dawii o cz艂onkostwo w UE i osi膮gn膮膰 cele okre艣lone w programie stowarzyszeniowym UE鈥摬汛桥偦宀狗删辈�, kt贸ry nadal jest si艂膮 nap臋dow膮 reform i dostosowania do dorobku prawnego UE. Zalecenia zawarte w r贸wnie偶 stanowi膮 wytyczne dla wysi艂k贸w tego kraju na rzecz reform i zbli偶enia przepis贸w.

7 lutego 2023听r. w Brukseli odby艂o si臋 . Podczas tego posiedzenia UE i 惭辞艂诲补飞颈补 potwierdzi艂y swoje zaanga偶owanie na rzecz wzmocnienia stowarzyszenia politycznego i pog艂臋bienia integracji gospodarczej. 脫sme posiedzenie Rady Stowarzyszenia ma si臋 odby膰 21 maja 2024听r. w Kiszyniowie.

8 listopada 2023听r. Komisja w ramach pakietu rozszerzeniowego przedstawi艂a oficjalne sprawozdanie z post臋p贸w poczynionych przez Mo艂dawi臋. Radzie rozpocz臋cie negocjacji akcesyjnych z Mo艂dawi膮 oraz przyj臋cie ram negocjacyjnych po przyj臋ciu przez Mo艂dawi臋 pewnych kluczowych 艣rodk贸w.听Komisja stwierdzi艂a, 偶e sze艣膰 z dziewi臋ciu warunk贸w zosta艂o spe艂nionych. podj臋艂a historyczn膮 诲别肠测锄箩臋 o . Komisja zwr贸ci艂a si臋 do Rady o przyj臋cie ram negocjacyjnych po podj臋ciu trzech odpowiednich krok贸w okre艣lonych w zaleceniach Komisji. W marcu 2024听r. w ramach na posiedzeniu Rady do Spraw Og贸lnych Komisja uzna艂a, 偶e 惭辞艂诲补飞颈补 spe艂ni艂a osiem z owych dziewi臋ciu warunk贸w i musi poczyni膰 znaczne post臋py w trzech obszarach: w kwestii reformy wymiaru sprawiedliwo艣ci, w walce z korupcj膮 i w kwestii deoligarchizacji.

W lutym 2023听r. Rosja zintensyfikowa艂a wojn臋 hybrydow膮 przeciwko Mo艂dawii i od tamtej pory otwarcie pr贸buje zdestabilizowa膰 jej prounijny rz膮d z pomoc膮 swoich pe艂nomocnik贸w, przeprowadzaj膮c cyberataki, szerz膮c dezinformacj臋, podsycaj膮c niepokoje spo艂eczne i ingeruj膮c w procesy wyborcze. Pomimo skazania na 15 lat wi臋zienia i ukrywaj膮cy si臋 oligarcha Ilan 葮or nadal utrzymuje znaczny wp艂yw w Mo艂dawii i kontynuuje wysi艂ki na rzecz destabilizacji zar贸wno kraju, jak i jego proeuropejskiego rz膮du. Prezydent Sandu publicznie potwierdzi艂a, 偶e mia艂 miejsce spisek maj膮cy na celu przeprowadzenie wspieranego przez Rosj臋 zbrojnego zamachu stanu, aby obali膰 j膮 i jej rz膮d. W odpowiedzi na te pr贸by UE zacie艣ni艂a wsp贸艂prac臋 z Mo艂dawi膮 w zakresie bezpiecze艅stwa i obrony, zw艂aszcza poprzez ustanowienie , podwojenie pomocy w ramach oraz wprowadzenie wobec os贸b destabilizuj膮cych kraj. Podj臋to coroczny dialog na wysokim szczeblu mi臋dzy UE a Mo艂dawi膮 na temat polityki i bezpiecze艅stwa. W ramach tego dialogu omawia si臋 kwestie zwi膮zane ze wsparciem UE dla Mo艂dawii w dziedzinie bezpiecze艅stwa i obrony w obliczu rosyjskich dzia艂a艅 i zagro偶e艅 hybrydowych. Ponadto w lipcu 2022听r. uruchomiono w odpowiedzi na wi臋ksze zagro偶enia dla bezpiecze艅stwa wewn臋trznego, takie jak nielegalny handel broni膮 paln膮, przemyt migrant贸w, handel narkotykami itp. Wsparcie udzielane przez UE b臋dzie kontynuowane przez ca艂y rok 2024.

1 czerwca 2023听r. w艂adze Mo艂dawii by艂y gospodarzem drugiego szczytu Europejskiej Wsp贸lnoty Politycznej w Bulboacy. Spotkanie to .

Separatystyczny region Naddniestrza, kt贸ry w 1990听r. jednostronnie og艂osi艂 niepodleg艂o艣膰, w dalszym ci膮gu stanowi powa偶ny problem dla Mo艂dawii, zw艂aszcza w kontek艣cie wojny w Ukrainie, ze wzgl臋du na obecno艣膰 rosyjskich oddzia艂贸w i uzale偶nienie Mo艂dawii od energii elektrycznej z Naddniestrza. Cho膰 proces negocjacyjny 5+2 dotycz膮cy rozwi膮zania konfliktu dotycz膮cego Naddniestrza jest de facto zamro偶ony od roku 2022, UE w dalszym ci膮gu opowiada si臋 za kompleksowym i听pokojowym rozwi膮zaniem w听oparciu o听zasad臋 suwerenno艣ci i听integralno艣ci terytorialnej Mo艂dawii, umo偶liwiaj膮cym specjalny status dla Naddniestrza. Ponadto ju偶 i tak napi臋te stosunki mi臋dzy Terytorium Autonomicznym Gagauzja a rz膮dem centralnym w Kiszyniowie ucierpia艂y jeszcze bardziej w wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrain臋 i nadal b臋d膮 stanowi膰 wyzwanie.

Rok 2024 b臋dzie wa偶nym rokiem wyborczym, gdy偶 jesieni膮, zgodnie z zapowiedzi膮 prezydent Mai Sandu, odb臋d膮 si臋 w nim jednocze艣nie . Oczekuje si臋, 偶e 惭辞艂诲补飞颈补 nadal b臋dzie poddawana nieustannej presji ze strony Rosji i jej poplecznik贸w, przy czym przewiduje si臋 eskalacj臋 zagro偶e艅 hybrydowych tu偶 przed wyborami.

A. Stanowisko Parlamentu Europejskiego

W rezolucji z 20 pa藕dziernika 2020听r. Parlament Europejski uzna艂 post臋py poczynione przez Mo艂dawi臋 w zakresie promowania standard贸w demokratycznych i zwalczania korupcji, ponawiaj膮c jednocze艣nie apel o niezawis艂e i bezstronne s膮downictwo. Miesi膮c po z艂o偶eniu przez Mo艂dawi臋 wniosku o cz艂onkostwo w UE 5 maja 2022听r. Parlament Europejski przyj膮艂 , w kt贸rej wezwa艂 instytucje UE do przyznania Mo艂dawii statusu kraju kandyduj膮cego do UE oraz do w艂膮czenia tego kraju do jednolitego rynku UE. Parlament zwr贸ci艂 si臋 r贸wnie偶 do Komisji o zwi臋kszenie pomocy finansowej i technicznej dla Mo艂dawii, w tym poprzez nowy wniosek w sprawie pomocy makrofinansowej, 艣rodki liberalizacji transportu i handlu oraz sta艂e wsparcie na rzecz zarz膮dzania uchod藕cami i dzia艂a艅 humanitarnych.

Po przyj臋ciu 19 maja 2022听r. Parlament Europejski ponownie wezwa艂 do przyznania Mo艂dawii statusu kraju kandyduj膮cego. W sprawozdaniu podkre艣lono, 偶e podj臋to pewne wa偶ne kroki w celu wdro偶enia reform, ale te偶 偶e nale偶y uczyni膰 du偶o wi臋cej, w szczeg贸lno艣ci w celu wzmocnienia kluczowych instytucji pa艅stwowych. Apel ten ponowiono w w sprawie przyznania Ukrainie, Republice Mo艂dawii i Gruzji statusu kraj贸w kandyduj膮cych.

W zwi膮zku ze wzrostem zagro偶e艅 hybrydowych, przed jakimi stoi 惭辞艂诲补飞颈补 w kontek艣cie wojny Rosji z Ukrain膮, 19 kwietnia 2023听r. Parlament Europejski przyj膮艂 , w kt贸rej ponownie potwierdzi艂 swoje niezachwiane poparcie dla niepodleg艂o艣ci, suwerenno艣ci i integralno艣ci terytorialnej tego kraju w tych szczeg贸lnie trudnych czasach, a tak偶e zaapelowa艂 do Komisji i Rady Europejskiej o rozpocz臋cie negocjacji akcesyjnych z UE do ko艅ca 2023听r., o ile spe艂nionych zostanie wszystkich dziewi臋膰 warunk贸w.

Przed przedstawieniem przez Komisj臋 pakietu rozszerzeniowego i grudniowym posiedzeniem Rady Europejskiej Parlament Europejski 5 pa藕dziernika 2023听r. przyj膮艂 , w kt贸rej potwierdzi艂 swoje zaanga偶owanie na rzecz przysz艂ego cz艂onkostwa Mo艂dawii w UE i ponowi艂 apel o rozpocz臋cie negocjacji akcesyjnych z Mo艂dawi膮 przed ko艅cem roku.

B. Wsp贸艂praca mi臋dzyparlamentarna

Od pocz膮tku wojny w Ukrainie Parlament Europejski niezachwianie popiera Mo艂dawi臋 solidaryzuje si臋 z ni膮. 18 maja 2022听r., podczas trwaj膮cej w Ukrainie wojny, na zaproszenie przewodnicz膮cej Metsoli . 11 listopada 2022听r. przewodnicz膮ca Metsola 辞诲飞颈别诲锄颈艂a Mo艂dawi臋, aby spotka膰 si臋 z prezydent Sandu, by艂膮 premier Gavrili葲膮 i przewodnicz膮cym parlamentu mo艂dawskiego Igorem Grosu oraz wyg艂osi膰 przem贸wienie w parlamencie Mo艂dawii. Podczas wizyty zdecydowanie potwierdzi艂a poparcie Parlamentu Europejskiego dla cz艂onkostwa Mo艂dawii w UE. Przy okazji 7. posiedzenia Rady Stowarzyszenia UE鈥摬汛桥偦宀狗删辈� przewodnicz膮ca Metsola spotka艂a si臋 z by艂膮 premier Gavrili葲膮 (6 lutego 2023 r.). 21 maja 2023听r. przewodnicz膮ca Metsola po raz pierwszy spotka艂a si臋 z premierem Receanem i przewodnicz膮cym Grosu, kiedy 辞诲飞颈别诲锄颈艂a Kiszyni贸w w kontek艣cie zgromadzenia obywateli pod nazw膮 Europejskie Zgromadzenie Narodowe Mo艂dawii, zwo艂anego przez prezydent Sandu. Na posiedzeniu Europejskiej Wsp贸lnoty Politycznej w Bulboacy 1 czerwca 2023听r. przewodnicz膮ca Metsola zaapelowa艂a do UE o rozpocz臋cie negocjacji akcesyjnych z Mo艂dawi膮 do ko艅ca 2023听r., a prezydent Sandu da艂a wyraz europejskim aspiracjom swojego kraju i ponownie potwierdzi艂a cel Mo艂dawii, jakim jest przyst膮pienie do UE do 2030听r.

5 lipca 2023听r. przewodnicz膮ca Metsola ponownie spotka艂a si臋 z Igorem Grosu, tym razem w Parlamencie Europejskim w Brukseli, kiedy delegacja parlamentu Mo艂dawii odbywa艂a wizyt臋 studyjn膮 na temat procesu przyst膮pienia do UE, zorganizowan膮 przez grup臋 Parlamentu Europejskiego ds. wspierania demokracji i koordynacji wybor贸w.

Komisje Parlamentu po艣wi臋ci艂y wiele uwagi sytuacji w Mo艂dawii, a kilka delegacji uda艂o si臋 do tego kraju w latach 2022 i 2023. W maju 2023听r. delegacja Podkomisji Bezpiecze艅stwa i Obrony uda艂a si臋 do Mo艂dawii i Rumunii, aby odwiedzi膰 europejsk膮 misj臋 pomocy granicznej w Republice Mo艂dawii i w Ukrainie oraz misj臋 partnersk膮 UE w Republice Mo艂dawii. W lutym 2023听r. cz艂onkowie Komisji Handlu Mi臋dzynarodowego i Komisji Bud偶etowej spotkali si臋 ze swoimi mo艂dawskimi odpowiednikami, aby om贸wi膰 stosunki handlowe UE z Mo艂dawi膮 i wsparcie bud偶etowe w kontek艣cie rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie. W tym samym tygodniu odby艂o si臋 w Kiszyniowie posiedzenie Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, w kt贸rym uczestniczy艂a du偶a delegacja Parlamentu Europejskiego.

W marcu i kwietniu 2022听r. Komisja Spraw Zagranicznych oraz Podkomisja Bezpiecze艅stwa i Obrony wys艂a艂y swoj膮 pierwsz膮 delegacj臋 do Mo艂dawii od wybuchu wojny, czyni膮c to na znak jednomy艣lnej solidarno艣ci i poparcia UE dla Mo艂dawii. W czerwcu 2023听r. cz艂onkowie Komisji Rozwoju r贸wnie偶 udali si臋 do Mo艂dawii, aby zapozna膰 si臋 z sytuacj膮 ukrai艅skich uchod藕c贸w przebywaj膮cych w tym kraju.

W art. 440 uk艂adu o stowarzyszeniu mi臋dzy UE a Mo艂dawi膮 ustanowiono komisj臋 parlamentarn膮 stowarzyszenia. Jej pierwsze posiedzenie odby艂o si臋 16 pa藕dziernika 2014听r., a czternaste 鈥� 29 listopada 2023听r. w Kiszyniowie. Od czasu z艂o偶enia przez ten kraj wniosku o cz艂onkostwo w UE w marcu 2022听r. komisja parlamentarna stowarzyszenia zdecydowanie popiera 艣cie偶k臋 integracji Mo艂dawii z UE.

Parlament Europejski uzna艂 Mo艂dawi臋 za kraj priorytetowy w swoich dzia艂aniach na rzecz wspierania demokracji i realizuje szerokie spektrum dzia艂a艅 z parlamentem Mo艂dawii, zar贸wno na szczeblu politycznym, jak i administracyjnym. Ramy tych dzia艂a艅 okre艣lono w protokole ustale艅 podpisanym przez przewodnicz膮cego Parlamentu Europejskiego Davida Sassolego i przewodnicz膮cego parlamentu Mo艂dawii Igora Grosu w listopadzie 2021听r. Uzupe艂nieniem protoko艂u ustale艅 jest plan dzia艂ania.

Szereg dzia艂a艅 Parlamentu Europejskiego w Mo艂dawii koncentruje si臋 na pomocy na rzecz przeciwdzia艂ania dezinformacji i obcym ingerencjom w procesy demokratyczne (program 鈥濼r贸jk膮t na rzecz demokracji鈥�), na promowaniu kultury dialogu i debaty politycznej w parlamencie mo艂dawskim (dialog im. Jeana Monneta) oraz na budowaniu zdolno艣ci zar贸wno na szczeblu politycznym, jak i administracyjnym.

C. Obserwacja wybor贸w

Parlament Europejski wys艂a艂 delegacj臋 do mi臋dzynarodowej misji obserwacji wybor贸w pod przewodnictwem Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Cz艂owieka OBWE (OBWE-ODIHR) w celu monitorowania wybor贸w parlamentarnych w Mo艂dawii 11 lipca 2021 r. Obserwatorzy zauwa偶yli, 偶e wybory te by艂y og贸lnie dobrze zarz膮dzane, wolne i oparte na rywalizacji, pomimo pewnych utrzymuj膮cych si臋 niedoci膮gni臋膰, kt贸rymi nale偶y si臋 zaj膮膰 z my艣l膮 o przysz艂ych wyborach.

W grudniu 2022听r. mo艂dawski parlament przyj膮艂 nowy kodeks wyborczy uwzgl臋dniaj膮cy kluczowe zalecenia wydane przez mi臋dzynarodowe i lokalne organizacje eksperckie, w tym Komisj臋 Weneck膮. 脫w nowy kodeks zacz膮艂 obowi膮zywa膰 1 stycznia 2023听r. Obejmuje on zalecenia delegacji Parlamentu Europejskiego ds. obserwacji wybor贸w, kt贸rej przewodniczy艂 przewodnicz膮cy Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego David McAllister.

Parlament Europejski wys艂a艂 delegacj臋, kt贸ra do艂膮czy艂a do mi臋dzynarodowej misji obserwacji wybor贸w pod przewodnictwem Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Cz艂owieka OBWE (OBWE/ODIHR) w celu monitorowania wybor贸w regionalnych w Mo艂dawii 5 i 19 listopada 2023听r. By艂a to okazja do oceny skuteczno艣ci i egzekwowania ordynacji wyborczej, poniewa偶 te wybory lokalne jako pierwsze odby艂y si臋 zgodnie z nowymi przepisami. Pomimo napi臋tej kampanii i wyj膮tkowych okoliczno艣ci spowodowanych rosyjsk膮 wojn膮 hybrydow膮 i powtarzaj膮cymi si臋 przypadkami ingerencji w proces wyborczy w Mo艂dawii delegacja mi臋dzynarodowej misji obserwacji wybor贸w stwierdzi艂a, 偶e wybory by艂y pokojowe, sprawnie nimi zarz膮dzano, administracja wyborcza dzia艂a艂a w spos贸b przejrzysty i profesjonalny, a kandydaci w wi臋kszo艣ci byli w stanie swobodnie prowadzi膰 kampani臋 i dali wyborcom r贸偶ne alternatywy. Przewodnicz膮cy delegacji Parlamentu Europejskiego ds. obserwacji wybor贸w Jos茅 Ram贸n Bauz谩 D铆az zaleci艂, aby decyzje o wykluczeniu kandydat贸w, podejmowane w ostatniej chwili, takie jak decyzja dotycz膮ca partii 葮ans膬 (kt贸ra jest powi膮zana z ukrywaj膮cym si臋 oligarch膮 Ilanem 葮orem), nie stanowi艂y trwa艂ego precedensu i by je podejmowano jedynie w przypadku powa偶nych obaw dotycz膮cych zagro偶e艅 dla bezpiecze艅stwa narodowego. W imieniu delegacji wyrazi艂 r贸wnie偶 poparcie dla Republiki Mo艂dawii we wdra偶aniu reform demokratycznych pomimo stanu wyj膮tkowego spowodowanego inwazj膮 Rosji na Ukrain臋 i wojn膮 hybrydow膮 maj膮c膮 na celu destabilizacj臋 demokratycznych instytucji Mo艂dawii.

叠颈补艂辞谤耻艣

W ostatnich dziesi臋cioleciach stosunki UE z听Bia艂orusi膮 bywa艂y trudne z听powodu ci膮g艂ych narusze艅 praw cz艂owieka i听praw obywatelskich w听tym kraju. Jednak w latach 2014鈥�2020 postawa Bia艂orusi wobec UE i听Partnerstwa Wschodniego najwyra藕niej sta艂a si臋 bardziej otwarta. Stosunki Bia艂orusi z听krajami zachodnimi poprawi艂y si臋 w pewnej mierze i听odegra艂a ona istotn膮 rol臋 jako gospodarz prowadzonych przy wsparciu UE rozm贸w na temat kryzysu na Ukrainie. W odpowiedzi UE zobowi膮za艂a si臋 do prowadzenia polityki 鈥瀔rytycznego zaanga偶owania鈥� wobec Bia艂orusi, zgodnie z Rady z 15 lutego 2016听r. W ramach tej polityki konkretne kroki podj臋te przez 叠颈补艂辞谤耻艣 w celu zagwarantowania podstawowych wolno艣ci, praworz膮dno艣ci, praw cz艂owieka 鈥� w tym wolno艣ci s艂owa, wolno艣ci wypowiedzi i wolno艣ci medi贸w 鈥� oraz praw pracowniczych pozostan膮 zasadniczymi kryteriami kszta艂towania przysz艂ej polityki UE wobec tego kraju. W 2017听r. zako艅czono negocjacje w sprawie partnerstwa na rzecz mobilno艣ci, a 1 lipca 2020听r. wesz艂y w 偶ycie umowy o u艂atwieniach wizowych i readmisji, kt贸rych celem jest wspieranie kontakt贸w mi臋dzyludzkich.

Niestety, pomimo wznowienia dialogu UE鈥摰�颈补艂辞谤耻艣 dotycz膮cego praw cz艂owieka, ustanowienia w 2016听r. grupy koordynacyjnej UE鈥摰�颈补艂辞谤耻艣 z艂o偶onej z wysokich rang膮 ekspert贸w oraz przyj臋cia planu dzia艂ania w zakresie praw cz艂owieka na lata 2016鈥�2019, a tak偶e pomimo aktywnego uczestnictwa Bia艂orusi w dwustronnych i wielostronnych posiedzeniach Partnerstwa Wschodniego, 叠颈补艂辞谤耻艣 nie wype艂ni艂a swojego zobowi膮zania w dziedzinie praw cz艂owieka. Pozostaje ona jedynym krajem na kontynencie europejskim, kt贸ry nadal wykonuje kar臋 艣mierci, co wyklucza go de jure z cz艂onkostwa w Radzie Europy. Regularnie podejmuje si臋 dyskusje na temat wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary 艣mierci z听my艣l膮 o听jej ewentualnym zniesieniu, ale sprawiaj膮 one wra偶enie zas艂ony dymnej, gdy偶 jak dot膮d nie podj臋to 偶adnych konkretnych dzia艂a艅.

UE zdecydowanie pot臋pi艂a brutalne represje wobec pokojowych demonstrant贸w w lutym i w marcu 2017听r. Przedterminowe wybory parlamentarne, kt贸re odby艂y si臋 18 listopada 2019听r., zosta艂y zak艂贸cone z powodu szeregu nadu偶y膰 i niedoci膮gni臋膰, w wyniku kt贸rych opozycj臋 pozbawiono wszelkiej reprezentacji parlamentarnej. Zdaniem spo艂eczno艣ci mi臋dzynarodowej wybory prezydenckie, kt贸re odby艂y si臋 9 sierpnia 2020听r., nie by艂y ani wolne, ani uczciwe, a poprzedzi艂y je systematyczne prze艣ladowania cz艂onk贸w opozycji, a nast臋pnie brutalne represje wobec pokojowych demonstrant贸w, przedstawicieli opozycji i dziennikarzy, co by艂o wydarzeniem bezprecedensowym w historii tego kraju. W zwi膮zku z tym UE na艂o偶y艂a na 233 osoby i 37 podmiot贸w odpowiedzialnych za oszustwa wyborcze i brutalne represje lub uczestnicz膮ce w nich, a tak偶e za u艂atwianie nieuzasadnionej i niczym niesprowokowanej wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie, a tak偶e wyrazi艂a gotowo艣膰 do wprowadzenia dalszych 艣rodk贸w ograniczaj膮cych wobec podmiot贸w re偶imu i wysokich rang膮 urz臋dnik贸w. Przyj臋ty 19听grudnia 2023听r. dwunasty pakiet sankcji wobec Rosji dotyczy艂 r贸wnie偶 12 bia艂oruskich urz臋dnik贸w, kt贸rzy maj膮 powi膮zania z bia艂oruskimi instytucjami wojskowo-przemys艂owymi. W艣r贸d os贸b obj臋tych sankcjami znajduj膮 si臋 cz艂onkowie bia艂oruskiego Komitetu Bezpiecze艅stwa oraz Pa艅stwowego Komitetu Wojskowo-Przemys艂owego, kt贸rzy pomagaj膮 w zaopatrywaniu rosyjskich si艂 zbrojnych.

Opr贸cz przyj臋cia , w kt贸rych nakre艣lono now膮 polityk臋 wobec tego kraju, UE ograniczy艂a dwustronn膮 wsp贸艂prac臋 z w艂adzami bia艂oruskimi na poziomie centralnym do absolutnego minimum, zwi臋kszy艂a wsparcie dla bia艂oruskiego narodu i spo艂ecze艅stwa obywatelskiego oraz dokona艂a stosownych zmian w dwustronnej pomocy finansowej. W konkluzjach Rady uzale偶niono dalsze zaanga偶owanie polityczne UE, wsp贸艂prac臋 sektorow膮 i pomoc finansow膮 dla Bia艂orusi od przestrzegania przez bia艂oruski re偶im zasad demokracji, praworz膮dno艣ci i praw cz艂owieka oraz od wiarygodnego i pluralistycznego procesu politycznego, w wyniku kt贸rego przeprowadzone zostan膮 wolne i uczciwe wybory z udzia艂em obserwator贸w z ramienia OBWE/ODIHR.

W odpowiedzi na dzia艂ania UE bia艂oruski re偶im w listopadzie 2020听r. podj膮艂 dzia艂ania maj膮ce na celu ograniczenie zaanga偶owania w polityk臋 Partnerstwa Wschodniego. W czerwcu 2021听r. 叠颈补艂辞谤耻艣 postanowi艂a ca艂kowicie zawiesi膰 swoje cz艂onkostwo w Partnerstwie Wschodnim, a tak偶e uczestnictwo w innych istniej膮cych strukturach, takich jak dialog mi臋dzy UE a Bia艂orusi膮 na temat praw cz艂owieka i grupa koordynacyjna UE 鈥� 叠颈补艂辞谤耻艣. Jednocze艣nie 艁ukaszenko odwo艂a艂 swoich przedstawicieli przy UE, nakazuj膮c im powr贸t do Mi艅ska, i da艂 ambasadorowi UE na Bia艂orusi do zrozumienia, 偶e powinien opu艣ci膰 kraj.

Sytuacja w zakresie ci膮g艂ych narusze艅 praw cz艂owieka przez re偶im 艁ukaszenki pozostaje krytyczna. Wed艂ug w marcu 2024听r. na Bia艂orusi by艂o ponad 1400 wi臋藕ni贸w politycznych. Opr贸cz przetrzymywania w nieludzkich warunkach, w tym d艂ugotrwa艂ego przetrzymywania w ca艂kowitym odosobnieniu, co stanowi 艣rodek nacisku psychologicznego, wi臋藕niom politycznym odmawia si臋 prawa do korespondencji, dost臋pu do lek贸w i opieki zdrowotnej oraz kontaktu z cz艂onkami rodziny i prawnikami. Obecnie pi臋ciu wi臋藕ni贸w politycznych jest przetrzymywanych w ca艂kowitym odosobnieniu od ponad roku, co stanowi ra偶膮ce naruszenie norm mi臋dzynarodowych. Re偶im nadal prze艣laduje i 艣ciga zwyk艂ych obywateli, kt贸rzy wzi臋li udzia艂 w ruchu protestacyjnym w 2020听r. lub krytykuj膮 Alaksandra 艁ukaszenk臋, pod pretekstem tzw. ekstremizmu i nieprzestrzegania porz膮dku publicznego.

Zmiany w bia艂oruskim ustawodawstwie podpisane przez Alaksandra 艁ukaszenk臋 30听grudnia 2023听r. budz膮 obawy, 偶e sytuacja w zakresie wolno艣ci sumienia i przekona艅 na Bia艂orusi pogorszy si臋. Nowe przepisy nak艂adaj膮 obowi膮zek rejestracji organizacji religijnych, natomiast podstawy prawne dokonania rejestracji pozostaj膮 nieprecyzyjne. Niejasne sformu艂owanie warunk贸w u艂atwia usuwanie wszelkich instytucji religijnych pod pretekstem 鈥瀌yskredytowania Bia艂orusi, plamienia honoru narodowego lub prowadzenia dzia艂alno艣ci ekstremistycznej鈥�. Ponadto jedynie obywatele Bia艂orusi mog膮 kierowa膰 takimi organizacjami. Od 2020 r. ofiar膮 prze艣ladowa艅 re偶imu pad艂o lub zosta艂o zmuszonych do opuszczenia kraju by膰 mo偶e nawet siedemdziesi臋ciu duchownych.

W styczniu 2024听r. Alaksandr 艁ukaszenka podpisa艂 now膮 ustaw臋, kt贸ra przyznaje mu do偶ywotni immunitet chroni膮cy go przed 艣ciganiem karnym, i uniemo偶liwia liderom opozycji przebywaj膮cym na uchod藕stwie kandydowanie w przysz艂ych wyborach prezydenckich. Do kandydowania w wyborach kwalifikuj膮 si臋 jedynie obywatele Bia艂orusi, kt贸rzy zamieszkuj膮 na sta艂e w tym kraju od co najmniej 20 lat i nigdy nie posiadali dokumentu pobytowego innego pa艅stwa.

W przyj臋tych 19 lutego 2024听r. wyra偶ono g艂臋bokie zaniepokojenie pogarszaj膮c膮 si臋 sytuacj膮 w zakresie praw cz艂owieka na Bia艂orusi i pot臋piono ci膮g艂e prze艣ladowanie i zastraszanie wszystkich grup spo艂ecze艅stwa bia艂oruskiego, a tak偶e bezprecedensow膮 skal臋 represji i ograniczania udzia艂u w 偶yciu politycznym. W konkluzjach Rady podkre艣lono te偶 determinacj臋 Unii, je偶eli chodzi o nieustanne wspieranie spo艂ecze艅stwa obywatelskiego Bia艂orusi, i z zadowoleniem odnotowano utworzenie unijnej grupy konsultacyjnej z udzia艂em si艂 demokratycznych i spo艂ecze艅stwa obywatelskiego.

26 lutego 2024听r. Rada postanowi艂a przed艂u偶y膰 do 28听lutego 2025听r. Sankcje dotycz膮 37 podmiot贸w i 233 os贸b, w tym Alaksandra 艁ukaszenki. Jednocze艣nie w odpowiedzi na udzia艂 Mi艅ska w rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie Rada przyj臋艂a zawieszaj膮c膮 Traktat karty energetycznej mi臋dzy Europejsk膮 Wsp贸lnot膮 Energii Atomowej (Euratom) a wszelkimi podmiotami prawnymi b臋d膮cymi w艂asno艣ci膮 lub kontrolowanymi przez obywateli Federacji Rosyjskiej lub Republiki Bia艂orusi.

Wybory parlamentarne 25听lutego 2024听r. odby艂y si臋 w warunkach strachu i nieuczciwej konkurencji politycznej. Na podstawie ustawy o zmianach w kodeksie wyborczym Republiki Bia艂orusi, przyj臋tej 16 lutego 2023 r., zmieniono zapisy w ordynacji wyborczej, aby uniemo偶liwi膰 wszelkim opozycyjnym si艂om politycznym kwestionowanie re偶imu 艁ukaszenki. W rezultacie jedynie cztery z pi臋tnastu partii politycznych mog艂y dokona膰 ponownej rejestracji.

叠颈补艂辞谤耻艣 i Rosja s膮 najbardziej zintegrowanymi krajami w przestrzeni posowieckiej, w tym w dziedzinie wsp贸艂pracy wojskowej i obronnej. W 2023听r. 叠颈补艂辞谤耻艣 i Rosja wdro偶y艂y 鈥濭艂贸wne wytyczne dotycz膮ce wdro偶enia postanowie艅 Traktatu o ustanowieniu pa艅stwa zwi膮zkowego na lata 2021鈥�2023鈥� oraz 28 sektorowych program贸w zwi膮zkowych maj膮cych na celu ujednolicenie ustawodawstwa obu pa艅stw w r贸偶nych obszarach gospodarki, dzia艂alno艣ci gospodarczej, rynk贸w finansowych i energetycznych, transportu, a tak偶e polityki przemys艂owej i rolnej. W 2022听r. obydwa pa艅stwa uzgodni艂y program wsp贸艂pracy wojskowo-technicznej do 2025听r., kt贸ry przewiduje szereg dzia艂a艅, w tym wsp贸lne badania i rozw贸j w zakresie nowych modeli broni i sprz臋tu wojskowego oraz produkt贸w podw贸jnego zastosowania, a tak偶e modernizacj臋 istniej膮cych.

Od pocz膮tku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie w lutym 2022听r. 叠颈补艂辞谤耻艣 wspiera Rosj臋 i pozostaje blisko z ni膮 zwi膮zana. Chocia偶 叠颈补艂辞谤耻艣 nie uczestniczy bezpo艣rednio w wojnie, na jej terytorium przebywa do 30 tys. rosyjskich 偶o艂nierzy, a kraj dostarcza Rosji amunicj臋 i sprz臋t wojskowy. Co wa偶ne, 叠颈补艂辞谤耻艣 zezwoli艂a rosyjskim si艂om zbrojnym na stacjonowanie na swoim terytorium pocisk贸w Iskander wykorzystywanych do przeprowadzania atak贸w przeciwko Ukrainie oraz na utrzymywanie obiekt贸w s艂u偶膮cych do obrony powietrznej i do szkolenia si艂 powietrznych. Po przyj臋ciu w styczniu 2024听r. nowej doktryny wojskowej rosyjska taktyczna bro艅 j膮drowa zosta艂a rozmieszczona na terytorium Bia艂orusi dwa miesi膮ce p贸藕niej. W kwietniu 2024听r. si艂y zbrojne Bia艂orusi przeprowadzi艂y 膰wiczenia wojskowe w pobli偶u granicy z Ukrain膮, Polsk膮 i Litw膮, niedaleko Homla i Grodna.

A. Stanowisko Parlamentu Europejskiego

Przed sfa艂szowanymi wyborami prezydenckimi 9 sierpnia 2020听r. Parlament Europejski przyj膮艂 szereg rezolucji krytykuj膮cych 叠颈补艂辞谤耻艣 z听powodu przetrzymywania wi臋藕ni贸w politycznych, ograniczania wolno艣ci 艣rodk贸w przekazu i听swob贸d spo艂ecze艅stwa obywatelskiego, nieprzestrzegania praw cz艂owieka, w听tym utrzymywania kary 艣mierci, oraz nieprawid艂owo艣ci w听wyborach parlamentarnych. W听 Parlament Europejski wyrazi艂 poparcie dla krytycznego zaanga偶owania UE wobec Bia艂orusi, o听ile jest ono uzale偶nione od podejmowania konkretnych krok贸w na drodze ku demokratyzacji oraz z听my艣l膮 o听przestrzeganiu podstawowych wolno艣ci i听praw cz艂owieka. W听szczeg贸lno艣ci Parlament zaapelowa艂 do Bia艂orusi, by przy艂膮czy艂a si臋 do 艣wiatowego moratorium na wykonywanie kary 艣mierci, co by艂oby pierwszym krokiem na drodze ku definitywnemu zniesieniu tej kary. W听 Parlament Europejski ponownie pot臋pi艂 n臋kanie i听zatrzymywanie dziennikarzy i听przedstawicieli niezale偶nych medi贸w, a听tak偶e ponowi艂 apel o听bardziej rygorystyczne przestrzeganie zasad demokratycznych, praworz膮dno艣ci, praw cz艂owieka i听podstawowych wolno艣ci.

W odpowiedzi na sfa艂szowane wybory prezydenckie z 9听sierpnia 2020听r. i nast臋puj膮ce po nich brutalne st艂umienie si艂 demokratycznych, dzia艂aczy spo艂ecze艅stwa obywatelskiego, wolnych zwi膮zk贸w zawodowych, niezale偶nych medi贸w i pokojowych demonstrant贸w Parlament Europejski i przyj膮艂 rezolucje w sprawie sytuacji na Bia艂orusi. W rezolucjach tych Parlament podkre艣li艂, 偶e wybory zosta艂y przeprowadzone z ra偶膮cym naruszeniem wszystkich standard贸w uznanych na szczeblu mi臋dzynarodowym oraz 偶e wi臋kszo艣膰 Bia艂orusin贸w uwa偶a kandydatk臋 zjednoczonej opozycji Swiat艂an臋 Cichanousk膮 za prawdziw膮 prezydent elekt Bia艂orusi. Pos艂owie zaapelowali o natychmiastowe sankcje UE wobec urz臋dnik贸w odpowiedzialnych za oszustwa wyborcze i represje, w tym wobec by艂ego prezydenta Alaksandra 艁ukaszenki. Wyrazili poparcie dla Rady Koordynacyjnej powo艂anej przez Swiat艂an臋 Cichanousk膮 jako tymczasowej reprezentacji narodu domagaj膮cego si臋 demokratycznych zmian. Parlament powt贸rzy艂 owe zasadnicze punkty swojego stanowiska w w sprawie stosunk贸w z Bia艂orusi膮.

Ponadto przewodnicz膮cy delegacji Parlamentu Europejskiego do spraw stosunk贸w z Bia艂orusi膮 (D鈥揃Y) i sta艂y sprawozdawca ds. Bia艂orusi wydali szereg wsp贸lnych o艣wiadcze艅, w kt贸rych wyrazili ubolewanie z powodu ci膮g艂ego pogarszania si臋 sytuacji w zakresie praw cz艂owieka w tym kraju i skrytykowali dalsz膮 uzurpacj臋 w艂adzy przez 艁ukaszenk臋. W grudniu 2020听r. Parlament Europejski przeprowadzi艂 misj臋 informacyjn膮 na Bia艂orusi, aby oceni膰 potrzeby bia艂oruskich si艂 demokratycznych i spos贸b, w jaki Parlament Europejski m贸g艂by je wspiera膰, zar贸wno na szczeblu administracyjnym, jak i politycznym. Misja ta zbieg艂a si臋 symbolicznie z tygodniem przyznania Nagrody im. Sacharowa w 2020 r., kt贸r膮 辞迟谤锄测尘补艂补 demokratyczna opozycja na Bia艂orusi. W zwi膮zku z tym Parlament Europejski uruchomi艂 platform臋 przeciwko bezkarno艣ci za 艂amanie praw cz艂owieka na Bia艂orusi pod egid膮 Podkomisji Praw Cz艂owieka i we wsp贸艂pracy z Komisj膮 Spraw Zagranicznych i Delegacj膮 do spraw Stosunk贸w z Bia艂orusi膮. Ponadto Zesp贸艂 ds. Wspierania Demokracji i Koordynacji Wybor贸w zaproponowa艂 szereg dzia艂a艅 wspieraj膮cych demokracj臋 dostosowanych do potrzeb bia艂oruskich dzia艂aczy demokratycznych.

W w sprawie systematycznych represji na Bia艂orusi i ich skutk贸w dla bezpiecze艅stwa UE w zwi膮zku z uprowadzeniem cywilnego samolotu UE przechwyconego przez w艂adze bia艂oruskie Parlament Europejski pot臋pi艂 powszechne 艂amanie praw cz艂owieka na Bia艂orusi i skandaliczn膮 instrumentalizacj臋 nielegalnej migracji przez re偶im Alaksandra 艁ukaszenki w celu destabilizacji UE. Owe stanowiska zosta艂y potwierdzone w rezolucji Parlamentu Europejskiego z w sprawie sytuacji na Bia艂orusi po roku protest贸w i brutalnych represji oraz, w nast臋pstwie nowej fali aresztowa艅, w rezolucji z w sprawie 艣cigania opozycji i przetrzymywania przyw贸dc贸w zwi膮zk贸w zawodowych na Bia艂orusi, w rezolucji z w sprawie ci膮g艂ych represji wobec opozycji demokratycznej i spo艂ecze艅stwa obywatelskiego na Bia艂orusi, w rezolucji z w sprawie dalszych represji wobec ludno艣ci Bia艂orusi, w szczeg贸lno艣ci w sprawie Andrzeja Poczobuta i Alesia Bialackiego, oraz w rezolucji z w sprawie nieludzkiego traktowania i hospitalizacji czo艂owego przyw贸dcy opozycyjnego Wiktara Babaryki. W w sprawie stosunk贸w z Bia艂orusi膮 Parlament Europejski wezwa艂 Mi臋dzynarodowy Trybuna艂 Karny do wydania nakazu aresztowania 艁ukaszenki ze wzgl臋du na rol臋 jego re偶imu w nielegalnej deportacji i indoktrynacji ukrai艅skich dzieci.

W w sprawie skuteczno艣ci sankcji Parlament Europejski ponownie pot臋pi艂 zaanga偶owanie Bia艂orusi w inwazj臋 na Ukrain臋 i wezwa艂 do wprowadzenia pu艂ap贸w cenowych i ilo艣ciowych na przyw贸z rosyjskich i bia艂oruskich nawoz贸w do UE. Sankcje i 艣rodki ograniczaj膮ce wobec re偶imu 艁ukaszenki musz膮 by膰 dostosowane do sankcji i 艣rodk贸w wobec Rosji. G艂贸wnym tematem kolejnej rezolucji, z 14 grudnia 2023听r., by艂a sytuacja bia艂oruskiego wi臋藕nia politycznego Miko艂aja Statkiewicza, laureata Nagrody im. Sacharowa w 2020听r., przetrzymywanego bez dost臋pu do opieki zdrowotnej. Parlament Europejski wezwa艂 do uwolnienia wszystkich wi臋藕ni贸w politycznych i do po艂o偶enia kresu represjom wobec obywateli Bia艂orusi, a jednocze艣nie ponownie wyrazi艂 zdecydowane poparcie dla bia艂oruskich si艂 demokratycznych. W rezolucji z 16 stycznia 2024听r. pos艂owie do PE z zadowoleniem przyj臋li 诲别肠测锄箩臋 o zawieszeniu wsp贸艂pracy transgranicznej z Rosj膮 i Bia艂orusi膮. Po masowych aresztowaniach w styczniu 2024听r., wymierzonych w 200 cz艂onk贸w rodzin wi臋藕ni贸w politycznych pod zarzutem 鈥瀍kstremizmu鈥�, w rezolucji w sprawie nowej fali masowych aresztowa艅 dzia艂aczy opozycji i cz艂onk贸w ich rodzin na Bia艂orusi, przyj臋tej 8 lutego 2024听r., Parlament wezwa艂 do zaostrzenia sankcji wobec bia艂oruskiego re偶imu. Pos艂owie za偶膮dali r贸wnie偶, aby dalsze dokumentowanie narusze艅 praw cz艂owieka na Bia艂orusi doprowadzi艂o do przekszta艂cenia analizy OHCHR w niezale偶ny mechanizm. Ponadto w rezolucji z 29 lutego 2024听r. w sprawie potrzeby niezachwianego wsparcia UE dla Ukrainy po dw贸ch latach rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko temu krajowi ponownie wezwano do dalszych prac nad powo艂aniem specjalnego trybuna艂u do zbadania i 艣cigania zbrodni agresji pope艂nionej wobec Ukrainy przez rosyjskich przyw贸dc贸w i ich sojusznik贸w, w tym re偶im na Bia艂orusi. Parlament zdecydowanie pot臋pi艂 r贸wnie偶 zaanga偶owanie Bia艂orusi w przymusow膮 deportacj臋 ukrai艅skich cywil贸w, w szczeg贸lno艣ci dzieci, do Rosji, na terytoria ukrai艅skie tymczasowo okupowane przez Rosj臋 i na 叠颈补艂辞谤耻艣.

B. Wsp贸艂praca mi臋dzyparlamentarna

Parlament Europejski nie utrzymuje oficjalnych stosunk贸w z parlamentem Bia艂orusi ze wzgl臋du na utrzymuj膮c膮 si臋 niezdolno艣膰 tego kraju do zorganizowania wolnych i uczciwych wybor贸w oraz z powodu nieprzestrzegania mi臋dzynarodowych standard贸w demokracji i praworz膮dno艣ci, czego przyk艂adem s膮 nowe fale protest贸w i represje po sfa艂szowanych wyborach parlamentarnych w dniu 18 listopada 2019听r. i wyborach prezydenckich w dniu 9 sierpnia 2020听r. Z tego te偶 powodu pos艂owie do parlamentu Bia艂orusi nie zostali jeszcze zaproszeni do zasiadania w Zgromadzeniu Parlamentarnym Euronest, poniewa偶 spe艂nienie standard贸w wyborczych OBWE jest wst臋pnym warunkiem przyj臋cia. Przedstawiciele bia艂oruskich si艂 demokratycznych s膮 jednak regularnie zapraszani do udzia艂u w obradach Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest.

Co wi臋cej, za po艣rednictwem Delegacji do spraw Stosunk贸w z Bia艂orusi膮 (D鈥揃Y) Parlament Europejski utrzymuje aktywny i 艣cis艂y dialog z przedstawicielami krajowych si艂 politycznych, niezale偶nych organizacji pozarz膮dowych i podmiot贸w spo艂ecze艅stwa obywatelskiego, w tym r贸wnie偶 z cz艂onkami Rady Koordynacyjnej i zjednoczonego rz膮du tymczasowego, ustanowionych przez Swiat艂an臋 Cichanousk膮. Regularne spotkania delegacji D鈥揃Y odbywaj膮 si臋 w Brukseli i Strasburgu w celu om贸wienia rozwoju stosunk贸w mi臋dzy UE a Bia艂orusi膮 oraz oceny sytuacji politycznej i gospodarczej w tym kraju, a tak偶e najnowszych wydarze艅 dotycz膮cych demokracji, 艂amania praw cz艂owieka i praworz膮dno艣ci. Delegacja D鈥揃Y uda艂a si臋 r贸wnie偶 do Mi艅ska w czerwcu 2015听r. i w lipcu 2017听r., natomiast jej prezydium w pa藕dzierniku 2018听r. i w lutym 2020听r. W czerwcu 2022听r. delegacja D鈥揃Y wys艂a艂a misj臋 ad hoc do Wilna, aby spotka膰 si臋 z przedstawicielami si艂 demokratycznych i spo艂ecze艅stwa obywatelskiego na wygnaniu oraz oceni膰 sytuacj臋 na granicy UE z Bia艂orusi膮. W maju 2023听r. wys艂ano misj臋 ad hoc D鈥揃Y do Wilna, aby oceni膰 zagro偶enie, jakie re偶im 艁ukaszenki stanowi dla bezpiecze艅stwa Europy, i wp艂yw Rosji na 叠颈补艂辞谤耻艣. Kolejna misja ad hoc do Berlina i Warszawy odby艂a si臋 w dniach 18鈥�21 grudnia 2023听r., aby om贸wi膰 z przedstawicielami bia艂oruskich si艂 demokratycznych najlepsz膮 strategi臋, kt贸r膮 nale偶y przyj膮膰 w obliczu wybor贸w parlamentarnych i lokalnych na Bia艂orusi w lutym 2024听r., sytuacj臋 bia艂oruskich emigrant贸w w pa艅stwach UE oraz skuteczno艣膰 sankcji UE na艂o偶onych na re偶im 艁ukaszenki.

W dniach 11鈥�14 marca 2024听r. zorganizowano kampani臋 solidarno艣ci z Bia艂orusi膮 #EPSTANDSBYYOU w celu propagowania wiedzy na temat sytuacji bia艂oruskich wi臋藕ni贸w politycznych. Symboliczne wsparcie ze strony pos艂贸w do PE polega艂o na podpisaniu 600 kartek pocztowych do wi臋藕ni贸w politycznych na Bia艂orusi. Kampania ta by艂a nast臋pstwem pierwszej takiej inicjatywy w grudniu 2022听r. z udzia艂em przewodnicz膮cej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli.听

Z okazji Dnia Wolno艣ci Bia艂orusi 25 marca przewodnicz膮cy Delegacji do spraw Stosunk贸w z Bia艂orusi膮 pose艂 Juozas Olekas oraz sta艂y sprawozdawca Parlamentu Europejskiego ds. Bia艂orusi pose艂 Petras Au拧trevi膷ius opublikowali wsp贸lne 辞艣飞颈补诲肠锄别苍颈别, w kt贸rym wyrazili g艂臋bokie zaniepokojenie faktycznym przej臋ciem przez Rosj臋 suwerenno艣ci Bia艂orusi w wielu dziedzinach. Wyrazili ubolewanie z powodu cierpienia bia艂oruskich wi臋藕ni贸w politycznych poddawanych nieludzkiemu traktowaniu i wyrazili niezachwiane poparcie dla wysi艂k贸w rz膮du tymczasowego kierowanego przez Swiat艂an臋 Cichanousk膮 na rzecz budowy wolnej i demokratycznej Bia艂orusi.

C. Obserwacja wybor贸w

Od 2001听r. 叠颈补艂辞谤耻艣 nie zaprasza艂a Parlamentu Europejskiego na obserwacj臋 wybor贸w. Zgodnie ze zwyczajem w takich przypadkach Parlament Europejski opiera si臋 na ocenie przeprowadzonej w tym kraju przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, tj. Zgromadzenie Parlamentarne OBWE/ODIHR. Niestety obserwatorzy mi臋dzynarodowi nie zostali r贸wnie偶 zaproszeni do obserwacji wybor贸w prezydenckich w dniu 9 sierpnia 2020听r., a to pomimo wcze艣niejszego zobowi膮zania si臋 przez re偶im bia艂oruski do ich zaproszenia.

8 stycznia 2024听r. Mi艅sk oficjalnie og艂osi艂 诲别肠测锄箩臋 o niezaproszeniu OBWE do obserwacji wybor贸w parlamentarnych i lokalnych, kt贸re mia艂y si臋 odby膰 25 lutego. Wybory obserwowa艂a delegacja Szanghajskiej Organizacji Wsp贸艂pracy i parlamentarzy艣ci z Organizacji Uk艂adu o Bezpiecze艅stwie Zbiorowym, mi臋dzyrz膮dowego sojuszu wojskowego sze艣ciu by艂ych republik radzieckich w Eurazji. Wed艂ug w艂adz bia艂oruskich frekwencja wyborcza osi膮gn臋艂a 73,09%.

We wsp贸lnym o艣wiadczeniu w sprawie 鈥瀢ybor贸w鈥� parlamentarnych na Bia艂orusi w 2024听r., wydanym przez przewodnicz膮cego parlamentarnej Komisji Spraw Zagranicznych (AFET) Davida McAllistera, przewodnicz膮cego D鈥揃Y Jozuasa Olekasa i sta艂ego sprawozdawcy Parlamentu ds. Bia艂orusi Petrasa Au拧trevi膷iusa, podkre艣lono, 偶e wybor贸w przeprowadzonych w tak restrykcyjnych i represyjnych warunkach nie mo偶na uzna膰 za uczciwe i wolne, oraz wezwano UE, jej pa艅stwa cz艂onkowskie i spo艂eczno艣膰 mi臋dzynarodow膮 do nieuznawania legitymacji os贸b wybranych w g艂osowaniu.

Wed艂ug OBWE od 1995听r. 偶adne bia艂oruskie wybory nie by艂y zgodne z mi臋dzynarodowymi standardami demokratycznymi. W przededniu tych wybor贸w ODIHR wezwa艂o Mi艅sk do przestrzegania mi臋dzynarodowych zobowi膮za艅 wynikaj膮cych z cz艂onkostwa w OBWE i wyrazi艂o g艂臋bokie zaniepokojenie prze艣ladowaniami i nielegalnymi zatrzymaniami bia艂oruskich dziennikarzy, obro艅c贸w praw cz艂owieka i cz艂onk贸w opozycji politycznej.

听

Radka Hejtmankova / Vanessa Cuevas Herman / Levente Csaszi

04-2024