Europejskie ugrupowania wsp贸艂pracy terytorialnej (EUWT)
Europejskie ugrupowania wsp贸艂pracy terytorialnej (EUWT) utworzono, by u艂atwi膰 wsp贸艂prac臋 transgraniczn膮, ponadnarodow膮 i听mi臋dzyregionaln膮 mi臋dzy pa艅stwami cz艂onkowskimi i听ich w艂adzami na szczeblu regionalnym i听lokalnym. EUWT umo偶liwiaj膮 tym partnerom realizacj臋 wsp贸lnych projekt贸w, wymian臋 do艣wiadcze艅 i听usprawnienie koordynacji planowania przestrzennego.
Podstawa prawna
- Parlamentu Europejskiego i听Rady z听dnia 5 lipca 2006听r. w听sprawie europejskiego ugrupowania wsp贸艂pracy terytorialnej (EUWT)
- Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 grudnia 2013听r. zmieniaj膮ce rozporz膮dzenie (WE) nr听1082/2006 w听sprawie EUWT w odniesieniu do wyja艣niania, upraszczania i usprawniania tworzenia i funkcjonowania tego rodzaju ugrupowa艅.
Kontekst
Celem EUWT jest u艂atwianie i promowanie wsp贸艂pracy terytorialnej 鈥� w szczeg贸lno艣ci mi臋dzy jego cz艂onkami 鈥� obejmuj膮cej co najmniej jeden aspekt wsp贸艂pracy transgranicznej, transnarodowej i mi臋dzyregionalnej, z my艣l膮 o zwi臋kszeniu sp贸jno艣ci gospodarczej, spo艂ecznej i terytorialnej w UE.
Og贸lnie rzecz bior膮c, zadania EUWT s膮 zgodne z celami okre艣lonymi powy偶ej. Zadania te mog膮 obejmowa膰 konkretne akty wsp贸艂pracy terytorialnej mi臋dzy cz艂onkami EUWT, przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej lub bez takiego wsparcia. EUWT mo偶na powierzy膰 zadanie realizacji program贸w wsp贸艂finansowanych przez UE za po艣rednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Spo艂ecznego lub Funduszu Sp贸jno艣ci czy innych projekt贸w wsp贸艂pracy transgranicznej, kt贸re mog膮 by膰 finansowane przez UE lub nie. Przyk艂ady takich dzia艂a艅 obejmuj膮 prowadzenie transgranicznych obiekt贸w transportowych lub szpitali, wdra偶anie projekt贸w rozwoju transgranicznego lub zarz膮dzanie nimi, a tak偶e dzielenie si臋 wiedz膮 specjalistyczn膮 i dobrymi praktykami.
Struktura
EUWT mog膮 utworzy膰 partnerzy z听siedzib膮 w听co najmniej dw贸ch pa艅stwach cz艂onkowskich (lub jednym pa艅stwie cz艂onkowskim i co najmniej jednym pa艅stwie nienale偶膮cym do UE) i听nale偶膮cy do co najmniej jednej z听nast臋puj膮cych kategorii:
- pa艅stwa cz艂onkowskie lub w艂adze na szczeblu krajowym;
- w艂adze regionalne;
- w艂adze lokalne;
- przedsi臋biorstwa publiczne lub podmioty prawa publicznego;
- przedsi臋biorstwa, kt贸rym powierzono 艣wiadczenie us艂ug w og贸lnym interesie gospodarczym;
- w艂adze krajowe, regionalne lub lokalne, podmioty lub przedsi臋biorstwa z pa艅stw trzecich (z zastrze偶eniem szczeg贸lnych warunk贸w);
- stowarzyszenia zrzeszaj膮ce podmioty nale偶膮ce do co najmniej jednej z听tych kategorii.
EUWT posiadaj膮 osobowo艣膰 prawn膮 i podlegaj膮 konwencji zawartej jednog艂o艣nie przez ich cz艂onk贸w. EUWT prowadz膮 dzia艂alno艣膰 w听imieniu swoich cz艂onk贸w. Uchwalaj膮 oni statut tych ugrupowa艅 w听drodze specjalnych konwencji, kt贸re opisuj膮 organizacj臋 i dzia艂ania danego EUWT. Jako wym贸g minimalny, EUWT musi mie膰 dwa organy: zgromadzenie, w sk艂ad kt贸rego wchodz膮 przedstawiciele cz艂onk贸w, oraz dyrektora, kt贸ry reprezentuje EUWT i dzia艂a w jego imieniu.
Uprawnienia EUWT s膮 z听kolei ograniczone do uprawnie艅 poszczeg贸lnych cz艂onk贸w. Na EUWT nie mo偶na przenie艣膰 uprawnie艅 w艂adz publicznych, takich jak uprawnienia polityczne i听regulacyjne.
Cz艂onkowie przyjmuj膮 roczny preliminarz bud偶etowy EUWT, na podstawie kt贸rego sporz膮dzaj膮 sprawozdanie roczne zatwierdzane przez niezale偶nych ekspert贸w. Cz艂onkowie ponosz膮 odpowiedzialno艣膰 finansow膮 za wszelkie d艂ugi proporcjonalnie do swojego wk艂adu do bud偶etu.
翱蝉颈膮驳苍颈臋肠颈补
Rejestr EUWT prowadzi Europejski Komitet Region贸w. Wykaz obejmuje obecnie 88 EUWT, z kt贸rych trzy zosta艂y zamkni臋te.
Cz艂onkowie jednego EUWT (europejska sie膰 wiedzy o听miastach 鈥� 鈥濫uropean Urban Knowledge Network鈥�) nie maj膮 wsp贸lnej granicy geograficznej. To konkretne EUWT to platforma wymiany pomys艂贸w i听do艣wiadcze艅 w听dziedzinie rozwoju miejskiego.
W sprawozdaniu z听kwietnia 2018听r. w听sprawie stosowania rozporz膮dzenia (WE) nr听1082/2006 (rozporz膮dzenie w听sprawie EUWT) Komisja potwierdzi艂a europejsk膮 warto艣膰 dodan膮 tego instrumentu: wsp贸艂praca mi臋dzy cz艂onkami EUWT z r贸偶nych pa艅stw cz艂onkowskich i pa艅stw trzecich u艂atwia podejmowanie decyzji i przyczynia si臋 do wsp贸lnego opracowywania cel贸w i strategii ponad granicami krajowymi. Liczba EUWT i cz艂onkostwo w EUWT stale ro艣nie w ca艂ej UE i zwi臋ksza si臋 ich wykorzystanie. W wyniku zmian wprowadzonych w rozporz膮dzeniu w sprawie EUWT w 2013听r. EUWT s膮 obecnie zaanga偶owane w r贸偶ne programy i projekty europejskiej wsp贸艂pracy terytorialnej (INTERREG) oraz w realizacj臋 innych program贸w polityki sp贸jno艣ci, na przyk艂ad w dziedzinie rozwoju obszar贸w wiejskich.
Rola Parlamentu Europejskiego
W odniesieniu do rozporz膮dzenia EUWT obowi膮zuje zwyk艂a procedura ustawodawcza. Parlament jest zatem wsp贸艂prawodawc膮 na r贸wni z Rad膮. W rozporz膮dzeniu uwzgl臋dniono wnioski Parlamentu Europejskiego dotycz膮ce jasnej definicji wsp贸艂pracy terytorialnej, konieczno艣ci wyja艣nienia odpowiedzialno艣ci finansowej pa艅stw cz艂onkowskich, a听tak偶e jurysdykcji i听przepis贸w obowi膮zuj膮cych w听odniesieniu do publikacji lub rejestracji statutu EUWT. Rada przyj臋艂a ponadto propozycj臋 Parlamentu, by EUWT podlega艂o prawu pa艅stwa cz艂onkowskiego, w听kt贸rym dane ugrupowanie posiada siedzib臋 statutow膮.
Rozporz膮dzenie zosta艂o zmienione pod koniec 2013听r. Celem tej zmiany by艂o obja艣nienie obowi膮zuj膮cych przepis贸w oraz uproszczenie procesu zak艂adania i听funkcjonowania EUWT oraz doprecyzowanie zaanga偶owania pa艅stw trzecich. Zmienione rozporz膮dzenie w听sprawie EUWT wesz艂o w听偶ycie 22听czerwca 2014听r.
Aby u艂atwi膰 korzystanie z tego instrumentu, Parlament po艂o偶y艂 nacisk na tworzenie powi膮za艅 z EUWT w ramach r贸偶nych instrument贸w polityki, takich jak polityka sp贸jno艣ci. Parlamentowi uda艂o si臋 r贸wnie偶 zapewni膰, zgodnie z ramami prawnymi reguluj膮cymi okres programowania 2014鈥�2020, by przedstawiciele EUWT zasiadali w komitetach monitoruj膮cych program贸w.
Pomimo pozytywnych zmian w wykorzystaniu tych instrument贸w, Parlament uwa偶a, 偶e istnieje pole do poprawy: w听 z听11听wrze艣nia 2018听r. w听sprawie pobudzenia wzrostu gospodarczego i听sp贸jno艣ci w听regionach przygranicznych UE Parlament ubolewa, 偶e potencja艂 EUWT nie jest w听pe艂ni wykorzystywany. Mo偶e to wynika膰 cz臋艣ciowo z zastrze偶e艅 w艂adz regionalnych i lokalnych, a cz臋艣ciowo z obawy przed przeniesieniem kompetencji i braku 艣wiadomo艣ci tych偶e kompetencji. Ponadto Parlament wzywa艂 Komisj臋, by zaproponowa艂a 艣rodki maj膮ce na celu usuni臋cie przeszk贸d utrudniaj膮cych skuteczne stosowanie tego instrumentu.
15 wrze艣nia 2022听r. Parlament przyj膮艂 w sprawie region贸w przygranicznych UE: 鈥炁紋wych laboratori贸w鈥� dla integracji europejskiej. W rezolucji zaproponowano rozwi膮zanie problem贸w strukturalnych, z jakimi borykaj膮 si臋 wszystkie regiony przygraniczne, za pomoc膮 specjalnego programu pomocy regionalnej. Wyst膮piono w niej r贸wnie偶 o przeznaczenie 0,26% bud偶etu polityki sp贸jno艣ci UE na sprostanie wyzwaniom strukturalnym na obszarach przygranicznych. Sprecyzowano, 偶e kwota ta powinna zosta膰 przyznana na pocz膮tku nowego okresu programowania bud偶etowego (2028鈥�2034) i powinna by膰 przydzielana EUWT lub podobnym strukturom w regionach przygranicznych.
听
Fr茅d茅ric Gouard猫res