Europejski Komitet Ekonomiczno-Spo艂eczny
Europejski Komitet Ekonomiczno-Spo艂eczny (EKES) jest organem doradczym Unii Europejskiej z siedzib膮 w Brukseli. 厂办艂补诲a si臋 z听329 cz艂onk贸w. Jego opinie s膮 wymagane w听ramach obowi膮zkowych konsultacji w听dziedzinach okre艣lonych w听Traktatach lub konsultacji nieobowi膮zkowych na wniosek Komisji Europejskiej, Rady b膮d藕 Parlamentu. Ponadto Komitet mo偶e wydawa膰 opinie z听w艂asnej inicjatywy. Cz艂onk贸w Komitetu nie wi膮偶膮 偶adne instrukcje. Wykonuj膮 swoje funkcje w pe艂ni niezale偶nie, w听og贸lnym interesie UE.
Podstawa prawna
- Artyku艂 13 ust.听4 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
- art.听300鈥�304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- i kolejne decyzje Rady w听sprawie mianowania cz艂onk贸w EKES-u proponowanych przez r贸偶ne pa艅stwa cz艂onkowskie, a tak偶e
- w听sprawie mianowania cz艂onk贸w Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo艂ecznego na okres od 21 wrze艣nia 2020听r. do 20听wrze艣nia 2025听r.
厂办艂补诲
A. Liczba i podzia艂 miejsc wed艂ug kraj贸w (art. 301 TFUE i decyzja Rady (UE) 2019/853 ustalaj膮ca sk艂ad Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo艂ecznego).
Obecnie liczy 329 cz艂onk贸w pochodz膮cych z听pa艅stw cz艂onkowskich:
- po 24 z听Francji, Niemiec i W艂och;
- po 21 z听Hiszpanii i听Polski;
- 15 z Rumunii;
- po 12 z Austrii, Belgii, Bu艂garii, Czech, Grecji, Holandii, Portugalii, Szwecji i听W臋gier;
- po 9 z听Chorwacji, Danii, Finlandii, Irlandii, Litwy i听S艂owacji;
- po 7 z Estonii, 艁otwy i听S艂owenii;
- po 6 z Luksemburga i Cypru;
- 5 z Malty.
Og贸lnie liczebno艣膰 Komitetu zmniejszy艂a si臋 z听350 do 329 cz艂onk贸w od 1听lutego 2020听r. (po wyst膮pieniu Zjednoczonego Kr贸lestwa z听UE).
B. Spos贸b mianowania (art.听302 TFUE)
Cz艂onkowie Komitetu s膮 mianowani przez Rad臋 kwalifikowan膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w na podstawie propozycji pa艅stw cz艂onkowskich (jak ). Rada zasi臋ga opinii Komisji na temat tych nominacji (art.听302 ust.听2 TFUE). Pa艅stwa cz艂onkowskie musz膮 dopilnowa膰, by r贸偶ne sektory gospodarcze i听spo艂eczne by艂y odpowiednio reprezentowane. W听praktyce jedna trzecia stanowisk jest przeznaczona dla pracodawc贸w, jedna trzecia 鈥� dla pracownik贸w i听jedna trzecia 鈥� dla innych grup (rolnicy, handlowcy, wolne zawody, konsumenci itp.).
Maksymalna liczba cz艂onk贸w EKES-u, jak膮 przewiduje Traktat z听Lizbony, wynosi听350 (art.听301听TFUE). W听okresie mi臋dzy lipcem 2013听r a听wrze艣niem 2015听r. liczb臋 t臋 na kr贸tko przekroczono z听uwagi na przyst膮pienie Chorwacji do UE 1听lipca 2013听r. Po do艂膮czeniu dziewi臋ciu cz艂onk贸w z听nowego pa艅stwa cz艂onkowskiego 艂膮czna liczba cz艂onk贸w EKES-u wzros艂a do 353 (z听344). dostosowano sk艂ad EKES-u po przyst膮pieniu Chorwacji do UE. Estonia, Cypr i听Luksemburg utraci艂y po jednym cz艂onku, aby usun膮膰 rozbie偶no艣膰 mi臋dzy maksymaln膮 liczb膮 cz艂onk贸w EKES-u okre艣lon膮 w听art.听301 ust.听1 TFUE a听liczb膮 cz艂onk贸w po przyst膮pieniu Chorwacji. W zwi膮zku z tym liczba cz艂onk贸w z Luksemburga i Cypru zmniejszy艂a si臋 z sze艣ciu do pi臋ciu, a liczba cz艂onk贸w z Estonii 鈥� z siedmiu do sze艣ciu. okre艣lono ostateczny sk艂ad EKES-u zgodnie z听podzia艂em miejsc w听Europejskim Komitecie Region贸w, kt贸ry r贸wnie偶 liczy 329 cz艂onk贸w, i听z听uwzgl臋dnieniem wyst膮pienia Zjednoczonego Kr贸lestwa z听UE, w听wyniku kt贸rego zwolni艂y si臋 24 miejsca. W rezultacie liczba cz艂onk贸w z听Luksemburga i听Cypru zwi臋kszy艂a si臋 ponownie z听pi臋ciu do sze艣ciu, a听liczba cz艂onk贸w z听Estonii 鈥� z听sze艣ciu do siedmiu.
C. Typ mandatu (art.听301 TFUE)
Cz艂onkowie Komitetu s膮 mianowani przez rz膮dy krajowe i zatwierdzani przez Rad臋 na okres pi臋ciu lat, a ich mandat jest odnawialny (art.听302 TFUE). Wywodz膮 si臋 z听europejskich grup interes贸w gospodarczych i听spo艂ecznych. Ostatnio mandaty odnowiono w pa藕dzierniku 2020 r. na kadencj臋 2020鈥�2025 ( z 2 pa藕dziernika 2020 r. w sprawie mianowania cz艂onk贸w Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spo艂ecznego na okres od 21 wrze艣nia 2020 r. do 20 wrze艣nia 2025 r.).
Cz艂onkowie nale偶膮 do jednej z听trzech grup:
- (Grupa I);
- (Grupa II);
- (Grupa III).
Cz艂onkowie Komitetu musz膮 wykonywa膰 swoje obowi膮zki w pe艂ni niezale偶nie i dzia艂a膰 w听og贸lnym interesie Unii Europejskiej (art.听300 ust.听4 TFUE). Za ka偶dym razem, gdy na stanowisku cz艂onka lub zast臋pcy cz艂onka EKES-u pojawia si臋 wakat w zwi膮zku z wyga艣ni臋ciem mandatu cz艂onka lub jego zast臋pcy, niezb臋dna jest odr臋bna decyzja Rady, aby obsadzi膰 to stanowisko.
Organizacja i听procedury
EKES nie nale偶y do instytucji wymienionych w art. 13 ust. 1 TUE. Jednak art. 13 ust. 4 stanowi, 偶e EKES pe艂ni funkcje doradcze i w ten spos贸b wspomaga Parlament, Rad臋 i Komisj臋.
- Komitet mianuje spo艣r贸d swoich cz艂onk贸w przewodnicz膮cego i听prezydium na okres dw贸ch i听p贸艂 roku.
- Komitet przyjmuje regulamin wewn臋trzny.
- Mo偶e zebra膰 si臋 z听inicjatywy w艂asnej, cho膰 zazwyczaj czyni to na wniosek Rady lub Komisji.
- Posiada sze艣膰 wyspecjalizowanych sekcji dla poszczeg贸lnych obszar贸w dzia艂alno艣ci UE i wspiera go w听przygotowaniu opinii (mo偶e te偶 powo艂ywa膰 podkomisje dla poszczeg贸lnych zagadnie艅):
EKES jest wspierany przez sekretariat generalny kierowany przez sekretarza generalnego, kt贸ry odpowiada przed przewodnicz膮cym. Sekretariat zapewnia cz艂onkom EKES-u wsparcie polityczne, komunikacyjne, organizacyjne, j臋zykowe i materialne. Zatrudnia oko艂o 700 pracownik贸w. Aby zapewni膰 efektywno艣膰, EKES dzieli sw贸j sta艂y sekretariat w听Brukseli z听sekretariatem Europejskiego Komitetu Region贸w (w听odniesieniu do siedziby zob. Protok贸艂 nr听6 do Traktatu z听Lizbony w听sprawie ustalenia siedzib instytucji i听niekt贸rych organ贸w). Ponadto w听ramach procedury bud偶etowej na 2014听r. Prezydium Parlamentu zawar艂o tak偶e porozumienie z听EKES-em, aby wsp贸lnie zwi臋kszy膰 wydajno艣膰 t艂umacze艅. Dzia艂anie to by艂o zgodne z art. 314 ust. 1 TFUE, kt贸ry stanowi, 偶e: 鈥瀃...] ka偶da instytucja [鈥 sporz膮dza [...] sw贸j preliminarz wydatk贸w na nast臋pny rok bud偶etowy. Komisja 艂膮czy te preliminarze w projekt bud偶etu鈥�. EKES dysponuje rocznym bud偶etem administracyjnym uj臋tym w sekcji VI bud偶etu UE (鈥瀙ozosta艂e instytucje鈥�) w wysoko艣ci 152,5听mln EUR (2022 r.), co oznacza wzrost o 5,1听% w por贸wnaniu z bud偶etem na 2021听r.
Aby skutecznie zarz膮dza膰 przydzielonym udzia艂em w bud偶ecie UE, EKES 艣ci艣le wsp贸艂pracuje z Europejskim Komitetem Region贸w w kwestiach administracyjnych za po艣rednictwem kolejnych um贸w o wsp贸艂pracy administracyjnej. Przewiduj膮 one wsp贸艂prac臋 administracyjn膮 i umo偶liwiaj膮 艂膮czenie zasob贸w ludzkich i finansowych w dziedzinach logistyki (budynki, bezpiecze艅stwo, drukarnia itd.), technologii informacyjnych i t艂umacze艅.
1 listopada 2021 r. wesz艂a w 偶ycie nowa pi臋cioletnia umowa o wsp贸艂pracy mi臋dzy EKES-em a Europejskim Komitetem Region贸w. Jej podstaw膮 s膮 s艂u偶by wsp贸lne. Rozszerza ona dodatkowo zakres wsp贸lnych dzia艂a艅 dzi臋ki przeniesieniu do s艂u偶b wsp贸lnych us艂ug recepcyjnych i dystrybucji przesy艂ek papierowych. Prawie po艂owa personelu EKES-u (671 os贸b w 2023 r.) pracuje w s艂u偶bach wsp贸lnych.
Uprawnienia
EKES utworzono na mocy traktat贸w rzymskich z听1957听r., aby zaanga偶owa膰 gospodarcze i听spo艂eczne grupy interes贸w w听tworzenie wsp贸lnego rynku oraz zapewni膰 struktur臋 instytucjonaln膮 s艂u偶膮c膮 informowaniu Komisji i听Rady Ministr贸w o听sprawach europejskich. W Jednolitym Akcie Europejskim (1986听r.) i听traktacie z听Maastricht (1992听r.) rozszerzono zakres zagadnie艅, kt贸re nale偶y przekaza膰 Komitetowi. W traktacie z听Amsterdamu dodatkowo zwi臋kszono liczb臋 obszar贸w, kt贸rymi zajmuje si臋 Komitet, i听umo偶liwiono mu konsultacje z听Parlamentem. EKES dostarcza 艣rednio 170 dokument贸w doradczych i听opinii rocznie (z听czego oko艂o 15听% wydaje z听w艂asnej inicjatywy). Opinie s膮 publikowane w听Dzienniku Urz臋dowym. Komitet ma uprawnienia doradcze (art.听300 TFUE). Jego zadaniem jest informowanie instytucji odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji w听UE o听opinii przedstawicieli sektora gospodarczego i听spo艂ecznego.
A. Opinie wydawane na wniosek instytucji UE
1. Konsultacja obowi膮zkowa
W niekt贸rych 艣ci艣le okre艣lonych obszarach TFUE stanowi, 偶e decyzj臋 mo偶na podj膮膰 jedynie po konsultacjach Rady lub Komisji z EKES-em. S膮 to:
- polityka rolna (art.听43);
- swobodny przep艂yw os贸b i听us艂ug (art.听46, 50 i听59);
- polityka transportowa (art.听91, 95 i听100);
- harmonizacja podatk贸w po艣rednich (art.听113);
- zbli偶enie przepis贸w dotycz膮cych rynku wewn臋trznego (art.听114 i听115);
- polityka zatrudnienia (art.听148, 149 i听153);
- polityka spo艂eczna, edukacja, kszta艂cenie zawodowe i听m艂odzie偶 (art.听156, 165 i听166);
- zdrowie publiczne (art.听168);
- ochrona konsument贸w (art.听169);
- sieci transeuropejskie (art.听172);
- polityka przemys艂owa (art.听173);
- sp贸jno艣膰 gospodarcza, spo艂eczna i听terytorialna (art.听175);
- badania i听rozw贸j technologiczny oraz przestrze艅 kosmiczna (art.听182 i听188);
- 艣rodowisko (art.听192).
2. Konsultacja nieobowi膮zkowa
Parlament, Komisja lub Rada mog膮 tak偶e zasi臋gn膮膰 opinii EKES-u w听ka偶dej innej sprawie, kt贸r膮 uznaj膮 za wymagaj膮c膮 konsultacji. Gdy instytucje te zasi臋gaj膮 opinii Komitetu (bez wzgl臋du na to, czy jest to konsultacja obowi膮zkowa), mog膮 wyznaczy膰 limit czasowy (przynajmniej jeden miesi膮c), po up艂ywie kt贸rego brak opinii nie mo偶e powstrzyma膰 ich od podj臋cia dalszych dzia艂a艅 w听danej sprawie (art.听304 TFUE).
B. Wydawanie opinii z听w艂asnej inicjatywy
Komitet mo偶e wydawa膰 opinie, gdy tylko uzna to za stosowne.
Rola Parlamentu Europejskiego
Celem jest wzmocnienie legitymacji demokratycznej UE. Parlament Europejski i EKES uzgodni艂y w szczeg贸lno艣ci kilka kwestii.
- EKES przygotuje oceny skutk贸w 鈥� wraz z informacjami i odpowiednimi materia艂ami pochodz膮cymi od spo艂ecze艅stwa obywatelskiego 鈥� na temat funkcjonowania obowi膮zuj膮cego prawodawstwa UE oraz na temat brak贸w, kt贸re nale偶y uwzgl臋dni膰 przy opracowywaniu i przegl膮dzie przepis贸w Unii. Trafiaj膮 one do Parlamentu z odpowiednim wyprzedzeniem przed rozpocz臋ciem procedury wprowadzania poprawek.
- Na wszystkich odpowiednich posiedzeniach komisji parlamentarnych jedno miejsce jest zarezerwowane dla cz艂onka EKES-u. Sprawozdawcy EKES-u s膮 zapraszani do prezentowania wa偶nych opinii podczas wys艂ucha艅 w odpowiednich komisjach parlamentarnych.
- Przewodnicz膮cy Konferencji Przewodnicz膮cych Komisji, przewodnicz膮cy komisji Parlamentu i przewodnicz膮cy EKES-u dwa razy w roku omawiaj膮 og贸ln膮 wsp贸艂prac臋 ustawodawcz膮 i plan prac.
听
Alexandru-George Mo葯 / Udo Bux / Mariusz Maciejewski